Trung Quốc sử dụng chiến tranh Nga - Ukraine để thách thức sự thống trị của đồng USD

Giúp NTDVN sửa lỗi

Cho đến nay, cuộc chiến Nga - Ukraine và phản ứng của phương Tây được đánh giá là một món quà dành cho Trung Quốc.

Các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc của phương Tây đối với Nga đã khiến nước này bị cô lập với phần lớn các nước khác trên thế giới. Nga cần một giải pháp cho lĩnh vực tài chính.

Và điều này đang tạo ra cơ hội đặc biệt giúp Trung Quốc nâng cao vị thế đồng nhân dân tệ (CNY) trong thương mại toàn cầu, từ đó gây bất ổn cho phương Tây. Nói cách khác, Bắc Kinh hiện có thể đạt được những gì họ muốn - những việc họ đã không thể thực hiện được trong nhiều năm.

Trừng phạt Nga không đơn giản như trừng phạt Iran hay Triều Tiên. Nga là nhà sản xuất và xuất khẩu lớn các mặt hàng dầu thô, khí đốt, lúa mì, kim cương và các loại khoáng sản khác. Đã có thời, giá trị của tiền giấy được quyết định bởi các mặt hàng đảm bảo cho nó.

Với các lệnh trừng phạt lên Nga, thị trường hàng hóa toàn cầu hiện đang bị phân mảnh. Ví dụ, dầu không phải của Nga có giá tăng chóng mặt trong khi dầu của Nga có ít kênh tiêu thụ hơn và có thể mua được với giá rẻ hơn đáng kể.

Phần lớn các cuộc thảo luận đang diễn ra tập trung vào câu hỏi: Trung Quốc có thể và sẵn sàng giúp đỡ Nga đến mức độ nào. Nhưng câu hỏi thực sự nên là: Trung Quốc sẽ đi xa đến đâu trong việc phớt lờ các lệnh trừng phạt của phương Tây để tự giúp mình và làm suy yếu Mỹ?

Tài nguyên thiên nhiên là vấn đề an ninh quốc gia, một sự thật mà các nhà lập pháp Mỹ đã dành nhiều năm để cố gắng phủ nhận; nhưng với cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine, họ đã buộc phải công nhận.

Trong khi đó, Bắc Kinh nhận thức rõ điểm này. Nhiều thập kỷ trở lại đây, Trung Quốc đã cố gắng đảm bảo nguồn cung năng lượng trong nước. Trung Quốc vào đầu năm nay đã ký một thỏa thuận mua khí đốt kéo dài 30 năm với Tập đoàn Gazprom của Nga. Vào tháng 2, Bắc Kinh đạt được thỏa thuận tăng nhập khẩu lúa mì từ Nga. Việc Nga đang bị thế giới tẩy chay mang lại cho Trung Quốc nguồn cung ổn định những mặt hàng thiết yếu; đồng thời khiến Nga phụ thuộc nhiều hơn vào Bắc Kinh, đặc biệt là hệ thống tiền tệ và mạng lưới tài chính.

Bắc Kinh đang bị giám sát chặt chẽ, đặc biệt trong việc liệu các doanh nghiệp của họ có vi phạm các biện pháp trừng phạt thứ cấp do Mỹ áp đặt hay không, chẳng hạn như cung cấp nguyên vật liệu cho các công ty Nga đang bị trừng phạt. Đây là một khu vực màu xám và Trung Quốc có thể tìm ra biện pháp để thực hiện các hoạt động với Nga một cách hợp pháp.

Trung Quốc có sẵn cơ sở hạ tầng đủ lớn để luồn lách các lệnh trừng phạt. Bắc Kinh đã làm điều đó trong quá khứ khi hợp tác với Iran. Các ngân hàng quốc tế lớn và các tập đoàn hoạt động dựa trên đồng USD và đồng EUR của Trung Quốc sẽ không tham gia, hoặc ít nhất là tham gia mà không công khai. Đảng Cộng sản Trung Quốc có đủ cơ sở hạ tầng tài chính không hoạt động bằng USD và cũng có đủ kinh nghiệm trong việc tạo ra các công cụ ngoài bảng cân đối kế toán để mua sắm hàng hóa từ Nga.

Bức tranh toàn cảnh về thương mại toàn cầu trong tương lai càng đáng lo ngại hơn

Các lệnh trừng phạt toàn cầu đã đóng băng phần lớn nguồn dự trữ ngoại hối của Nga. Nói cách khác, Moscow không còn khả năng tiếp cận dự trữ ngoại tệ của họ. Điều này đặt ra một câu hỏi quan trọng đối với Trung Quốc và các quốc gia khác có ít ràng buộc với Mỹ và châu Âu: nếu họ xung đột với phương Tây, có phải tài khoản của họ cũng sẽ bị phong tỏa?

Và với rủi ro này, liệu họ có nên đa dạng hóa một phần nguồn dự trữ khỏi đồng USD? Liệu họ có nên bắt tay với Trung Quốc và dự trữ đồng CNY. Vàng và bitcoin là những lựa chọn khác, nhưng bài viết này chỉ bàn luận về đồng CNY của Trung Quốc.

Trung Quốc đã thúc đẩy việc sử dụng đồng CNY trong thương mại quốc tế nhưng không đạt được nhiều thành công, ngay cả sau nhiều năm theo đuổi Sáng kiến Vành đai và Con đường. Trung Quốc và Nga đã cùng dèm pha đồng USD với tư cách là đồng tiền thương mại toàn cầu.

Ngày nay, tất cả hàng hóa đều được định giá bằng USD và các quốc gia không có sự thay thế khả thi nào khác. Trung Quốc có thể tận dụng cơ hội này để tạo ra một giải pháp thay thế sự thống trị của đồng USD và kéo lùi bối cảnh kinh tế toàn cầu về thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Đối với một quốc gia trung lập thứ ba, thị trường hàng hóa bị phá vỡ (khi giá cả hàng hóa trải qua những thay đổi lớn đầy bất ngờ) có thể khiến quốc gia này chuyển sang mua dầu với giá chiết khấu từ Trung Quốc hơn là trả giá cao cho dầu không phải từ Nga. Kịch bản này có thể là sự khởi đầu của một trật tự toàn cầu mới và là mọi thứ mà Trung Quốc mong ước khi tạo ra đồng CNY kỹ thuật số của họ.

Tạp chí tài chính Barron's gần đây đã chỉ ra rằng cuộc chiến Nga- Ukraine đang diễn ra là “một trong số ít lần các nhà đầu tư tháo chạy khỏi các tài sản rủi ro hơn để chuyển sang đồng CNY”. Theo chiến lược gia toàn cầu Sean Darby của Jefferies, Nga dường như đã chuẩn bị để định giá đồng rúp (RUB) dựa trên đồng CNY kể từ năm ngoái trong một nỗ lực phi USD hóa.

Và không chỉ có Nga. Ảrập Xêút - quốc gia có mối quan hệ nguội lạnh với Mỹ trong những năm gần đây - được cho là đang cân nhắc chấp nhận đồng CNY thay vì đồng USD để mua dầu từ Trung Quốc.

Ông Zoltan Pozsar, chiến lược gia về lãi suất của Credit Suisse, đã làm rõ điều này thêm một bước nữa. Trong một lưu ý gửi đến khách hàng hồi đầu tháng 3 có tiêu đề “Bretton Woods III”, ông Pozsar cho rằng đây là sự khởi đầu của một trật tự tiền tệ toàn cầu mới được thiết lập bởi các đồng tiền châu Á.

Chiến tranh và các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga sẽ khiến Trung Quốc mua và tích trữ hàng hóa, từ đó củng cố đồng CNY và gây bất ổn cho đồng USD, trong khi làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lạm phát ở phương Tây. Về bản chất, nó sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến kinh tế Mỹ và châu Âu.

Bài viết chỉ phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.

Tác giả Fan Yu là một chuyên gia trong lĩnh vực tài chính và kinh tế. Bà đã viết nhiều bài phân tích về nền kinh tế Trung Quốc từ năm 2015.

Đức Duy

Theo The Epoch Times

Kinh tế Phân tích


BÀI CHỌN LỌC

Trung Quốc sử dụng chiến tranh Nga - Ukraine để thách thức sự thống trị của đồng USD