Tiến sĩ Elizabeth Blackburn tiết lộ rằng, một người có thể kiểm soát sự lão hóa của chính mình nhiều hơn so với những gì mà hầu hết chúng ta tưởng tượng.
Y học hiện đại nhìn nhận sự lão hóa của cơ thể con người như thế nào? Các nhà khoa học đã phát hiện ra telomere có chức năng như một chiếc đồng hồ sinh học.
Telomere là phần cuối của nhiễm sắc thể, lặp lại các chuỗi DNA không mã hóa để bảo vệ nhiễm sắc thể khỏi bị hư hại và ngắn hơn mỗi khi tế bào phân chia.
Hiện nay, chúng ta biết rằng có những kiểu suy nghĩ độc hại thực sự làm hỏng telomere, nhưng có cách nào để điều chỉnh nó hay không?
Đảo ngược đồng hồ sinh học
Từ quan điểm sinh học, lão hóa là một quá trình dần dần và không thể đảo ngược; lão hóa biểu hiện ở sự thoái hóa của tế bào: chẳng hạn số lượng tế bào giảm đi và thể tích toàn phần thu nhỏ lại.
Sự sao chép gen chịu ảnh hưởng của telomere và telomerase.
Những telomere và telomerase - một loại enzyme chịu trách nhiệm về độ dài của telomere - có thể bảo vệ các nhiễm sắc thể; các nhà khoa học còn gọi telomere là đồng hồ sinh học.
Khi các telomere bị căng thẳng và ngắn lại, nó sẽ làm tăng khả năng ngừng phân chia và tử vong của tế bào. Nếu điều này xảy ra, những căn bệnh mà chúng ta dễ bị tổn thương về mặt di truyền dễ dàng tiến triển hơn.
Do đó, nếu bạn có thể tìm ra cách làm chậm quá trình rút ngắn của telomere, bạn có thể trì hoãn quá trình lão hóa.
Tiến sĩ Elizabeth Blackburn là người đã giành giải thưởng Nobel về Sinh lý học và Y học vào năm 2009 nhờ khám phá ra bản chất phân tử của telomere - phần cuối của nhiễm sắc thể đóng vai trò là mũ bảo vệ cần thiết để lưu giữ thông tin di truyền, và đồng phát hiện ra telomerase - một loại enzyme duy trì các đầu cuối telomere.
Trả lời phỏng vấn với StatNews, bà Blackburn nói: “Các telomere đang lắng nghe bạn, chúng lắng nghe hành vi và cũng lắng nghe tâm trạng của bạn”.
Vào năm 2017, nữ tiến sĩ Blackburn đã viết cuốn sách có tựa đề “The Telomere Effect: A revolutionary approach to living younger, healthier, longer” (tạm dịch: “Hiệu ứng Telomere: Một cách tiếp cận mang tính cách mạng để sống trẻ hơn, khỏe hơn, lâu hơn”).
-
- Nếu bạn có thể tìm ra cách làm chậm quá trình rút ngắn của telomere, bạn có thể trì hoãn quá trình lão hóa. (Wikimedia Commons)
Trong cuốn sách, bà tiết lộ rằng một người có thể kiểm soát sự lão hóa của chính mình nhiều hơn so với những gì mà hầu hết chúng ta tưởng tượng.
Dựa trên đánh giá của hàng nghìn nghiên cứu, bà Blackburn kết luận rằng bạn có thể kéo dài các telomere và trên thực tế, có lẽ điều này sẽ giúp bạn kéo dài tuổi thọ.
Trong cuốn sách, bà đã vạch ra năm kiểu suy nghĩ gây hại cho các telomere và một biện pháp để kéo dài chúng.
1. Sự thù địch hoài nghi
Một nghiên cứu mà bà Blackburn tiến hành đối với các công chức tại Anh và phát hiện ra rằng: “Những người đạt điểm cao về thái độ thù địch yếm thế có chiều dài telomere ngắn hơn so với những người có điểm thù địch thấp”.
Vậy sự thù địch hoài nghi là gì?
Bà Blackburn và đồng tác giả Elissa Epel đã viết: “Sự thù địch hoài nghi được xác định bởi sự tức giận tột độ và thường xuyên có suy nghĩ rằng người khác không thể tin tưởng được.
Một người có thái độ thù địch không chỉ nghĩ rằng, ‘Tôi ghét phải xếp hàng dài ở cửa hàng tạp hóa’; mà họ còn nghĩ, ‘Người kia đã cố tình tranh giành vị trí mà tôi xứng đáng có được trong hàng!’, sau đó họ sôi sục tức giận”.
Sự thù địch như vậy có liên quan chặt chẽ với việc tăng nguy cơ mắc bệnh và tử vong.
2. Chủ nghĩa bi quan
Sự bi quan có tác động tiêu cực rất nghiêm trọng đến telomere. Trong một nghiên cứu nhỏ hơn với khoảng 35 phụ nữ, bà Blackburn phát hiện rằng những phụ nữ có điểm số bi quan cao có telomere ngắn hơn.
Ngoài ra, một nghiên cứu trên 1.000 nam giới cũng cho thấy tính bi quan là một nguy cơ dẫn đến sức khỏe kém.
Khi những người bi quan mắc các bệnh liên quan đến lão hóa, chẳng hạn như ung thư hoặc bệnh tim, bệnh có xu hướng tiến triển nhanh hơn và nói chung, những người bi quan có xu hướng chết sớm hơn.
-
- Sự bi quan có tác động tiêu cực rất nghiêm trọng đến telomere. (Unsplash)
3. Tin đồn
Có nhiều người tâm tư thường rơi vào trạng thái lo âu, tự ép buộc bản thân, không thể buông bỏ một điều gì đó, chẳng hạn như những mâu thuẫn kéo dài giữa các thành viên trong gia đình và các mối quan hệ cá nhân.
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, nỗi ám ảnh về những vướng mắc này cũng có thể ảnh hưởng đến các tế bào miễn dịch của cơ thể và rút ngắn telomere.
Bà Blackburn và Epel viết: “Khi bạn trầm ngâm, căng thẳng sẽ tồn tại trong cơ thể rất lâu sau khi nguyên nhân gây căng thẳng đã qua”.
Đồng thời, những người có nhiều suy nghĩ tiêu cực về quá khứ hoặc tâm trí tiêu cực lang thang (tin đồn) có xu hướng mắc chứng trầm cảm và rối loạn lo âu lâm sàng nhiều hơn, điều này cũng liên quan đến các telomere ngắn hơn.
4. Ức chế suy nghĩ
Mọi người sẽ gặp phải những rắc rối. Đôi khi chúng ta tự nguyện đẩy những suy nghĩ khó chịu ra xa mà không cần giải quyết chúng. Điều này cũng sẽ ảnh hưởng đến độ dài của telomere.
Nhà tâm lý học xã hội tại trường Đại học Harvard quá cố Daniel Wegner, người đi tiên phong trong ý tưởng này, từng đọc một nhận xét từ “Winter Notes on Summer Impressions”, bản tường thuật vào năm 1863 của Fyodor Dostoevsky về chuyến du hành của ông ở Tây Âu:
“Hãy thử đặt ra cho mình nhiệm vụ này: Đừng nghĩ đến một con gấu Bắc Cực, và bạn sẽ thấy rằng thứ bị nguyền rủa đó sẽ xuất hiện trong tâm trí bạn mỗi phút”.
Điều đó có nghĩa là bạn càng đẩy suy nghĩ của mình ra xa thì chúng càng thu hút sự chú ý của bạn.
-
- Khi con người không thể tập trung và thiếu sự chú ý vào hiện tại, điều đó cũng ảnh hưởng đến độ dài của telomere. (Unsplash)
5. Mất tập trung
Chúng ta đều biết rằng nhiều cá nhân đạt thành tích cao là nhờ có khả năng tập trung cao độ. Tuy nhiên, nhiều người rất dễ bị phân tâm bởi ngoại cảnh.
Nghiên cứu của bà Blackburn phát hiện ra rằng, khi con người không thể tập trung và thiếu sự chú ý vào hiện tại, điều đó cũng ảnh hưởng đến độ dài của telomere.
Chống lão hóa và nhận thức
Trái với năm kiểu suy nghĩ tiêu cực này, những phát hiện của bà Blackburn cũng cho thấy rằng nếu bạn làm điều ngược lại, thì nó sẽ đúng. Suy nghĩ tích cực cải thiện sức khỏe ở cấp độ di truyền.
Trong cuốn sách có một phần: “Nhận thức về suy nghĩ: Hãy nới lỏng sự kìm kẹp của những kiểu suy nghĩ tiêu cực”.
Bà Blackburn và Epel viết: “Nhận thức về suy nghĩ thúc đẩy khả năng phục hồi căng thẳng. Cùng với thời gian, bạn học cách đối mặt với những suy ngẫm và nói, ‘Đó chỉ là suy nghĩ thôi.’”
Năm kiểu suy nghĩ tiêu cực này là những kiểu suy nghĩ tự động, những thói quen cố hữu cũng có xu hướng phóng đại và kiểm soát. Với nhận thức về suy nghĩ, chúng ta giải phóng bản thân khỏi những khuôn mẫu như vậy.
Họ giải thích rằng, bí mật của tâm trí con người là chúng ta không cần phải tin vào mọi thứ mà suy nghĩ của chúng ta mách bảo.
Nhận thức được những suy nghĩ nào của chính mình và nơi chúng ta có thành kiến tiêu cực, có thể giúp buông bỏ và ngăn chặn vòng xoáy tiêu cực.
Các tác giả đề xuất các hoạt động như thiền định hoặc các bài tập thể chất lẫn tinh thần tương tự khác, chẳng hạn như chạy đường dài cũng có tác dụng, vì những bài tập này thúc đẩy nhận thức suy nghĩ tốt hơn.
Thông qua thực hành, chúng ta có thể ngừng suy nghĩ về sự bất hạnh (vốn có thể khiến cuộc sống ngắn và dễ mắc bệnh hơn), đồng thời không còn trải nghiệm mức độ hormone căng thẳng khi nghỉ ngơi thêm nữa.
Theo The Epoch Times tiếng Anh
Hoàng Tuấn biên dịch
Bác sĩ Jonathan Liu là một bác sĩ y học cổ truyền Trung Quốc với hơn 26 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực y tế chuyên nghiệp. Ông đã giảng dạy các khóa học khác nhau tại Trường Cao đẳng Y học & Dược học Cổ truyền Trung Quốc, Cao đẳng Châm cứu và Trường Y học Cổ truyền Trung Quốc Toronto trong 10 năm. Ông cũng là giáo sư Y học Trung Quốc tại Đại học Georgian ở Canada.
