Gan nằm ở phần bụng trên bên phải của cơ thể. Nó được chia thành hai thùy nối với nhau, nặng khoảng 1.5kg và được bảo vệ bởi các xương sườn, do đó thông thường bạn rất khó cảm nhận được sự tồn tại của nó.
Trong cuốn Linh Lan Bí Điển Luận có viết: “Can là tướng quân chi quan, tức đóng vai trò như một vị tướng trong cơ thể. Tất cả 'binh lính', 'phương tiện' và 'lương thảo' trong cơ thể người đều do can quyết định".
Các danh y thời cổ đại tin rằng gan là nguồn năng lượng sống, và một cuộc sống khỏe mạnh có thể đạt được bằng cách nuôi dưỡng gan.
5 hành vi làm tổn thương gan nhiều nhất
- Tính tình nóng nảy: “Gan hỏa” thường xuất hiện ở người hay cáu kỉnh, dễ bị kích động, não và thần kinh căng thẳng.
- Nghiện rượu: Uống rượu quá nhiều có thể gây hại cho sức khỏe. Đối với gan, rượu đích thực là một thứ chất độc và là "kẻ thù không đội trời chung". Khi quá tải, gan sẽ bị ứ nước, từ đó dẫn đến các bệnh lý trong cơ thể.
- Nhìn quá lâu: Trong “Sử Ôn” có một câu nói: “Can khai khiếu ra mắt”. Dùng mắt quá lâu (nhìn quá nhiều) sẽ làm tăng tiêu hao máu của gan, nếu tiêu hao nhiều thì chức năng của gan sẽ bị tổn hại.
- Bồi bổ quá mức: Việc bồi bổ quá nhiều sẽ chỉ làm tăng "chất độc" trong cơ thể. Gan là cơ quan giải độc then chốt, khi khối lượng công việc tăng lên sẽ khiến gan bị tổn thương.
- Thức khuya: Từ 23 giờ đêm đến 3 giờ sáng là thời gian gan thực hiện chức năng giải độc. Nếu bạn không ngủ vào thời gian này, gan của bạn sẽ tiêu thụ quá nhiều máu.
Cách người xưa bảo vệ và nuôi dưỡng gan
1. Chế độ ăn uống điều độ
Chú trọng bữa sáng: Nếu không ăn sáng, cơ thể người không thể nạp đủ chất dinh dưỡng, từ đó sẽ tiêu thụ protein và glycogen dự trữ trong gan, tiêu thụ quá nhiều sẽ ảnh hưởng đến công việc của gan.
Đồng thời, bỏ bữa sáng và ăn nhiều vào buổi trưa cũng làm tăng tải cho gan. Năng lượng không chuyển hóa được sẽ chuyển hóa thành mỡ và tích tụ trong gan, quá nhiều có thể hình thành gan nhiễm mỡ.
Chế độ ăn nhạt: Đảm bảo chất đạm, chất béo, vitamin… và ăn uống điều độ hợp lý có tác dụng phục hồi tốt cho phần gan bị tổn thương.
Thực phẩm màu lục lam: Ăn nhiều các thực phẩm như rau xanh và hoa quả cũng góp phần nuôi dưỡng gan tốt.
Một số nhà nghiên cứu phương Tây phát hiện ra rằng, sau khi cho chuột ăn rau xanh tươi hoặc chất diệp lục chiết xuất trực tiếp từ thực vật, số lượng hồng cầu trong máu của chuột tăng lên.
Chất diệp lục tương đương với máu thực vật, ngoài ra nó còn có lợi cho gan nhờ bổ máu dưỡng huyết.
Bài tiết thông suốt: Việc bài tiết thường xuyên giúp giảm độc tố và giảm bớt gánh nặng cho gan.
2. Ngâm chân dưỡng gan, giảm mệt mỏi
"Nước ấm ngâm chân tốt hơn thuốc bổ". Kinh túc quyết âm can bắt nguồn từ bàn chân, và ngâm chân có tác dụng kích thích kinh mạch gan đáng kể.
Khi ngâm, các mạch máu trên bàn chân giãn ra, giúp đẩy nhanh quá trình lưu thông máu. Từ đầu gối đến gan bàn chân có nhiều huyệt đạo, nếu ngâm chân kết hợp xoa bóp vùng phản xạ gan thì có thể tăng cường chức năng gan.
Đồng thời, lòng và gan bàn tay cũng có các khu phản xạ gan, việc ngâm và xoa bóp cùng lúc sẽ có vai trò điều hòa gan.
3. Tâm trạng tốt
Trong sách Dưỡng Lão Phụng Thân Thư có viết: “Bách chiến bách thắng không bằng một nhẫn, vạn ngôn không bằng một tiếng im lặng”.
Nóng giận làm tổn thương gan, máu tức giận dồn lên não, oxy giảm và độc tố tăng lên làm tăng tải cho gan.
Sự tức giận có thể tiết ra catecholamine, có thể dẫn đến tăng lượng đường trong máu và tăng độc tố trong máu. Có hơn 30 loại bệnh do nóng giận gây ra có thể làm tổn thương gan.
Do đó, bạn hãy cảnh giác với những cơn nóng giận bất chợt và cố gắng học cách kiềm chế bản thân.
- Đừng ganh đua so sánh một cách mù quáng. Điều này chỉ làm gia tăng sự nóng giận, trầm cảm và buồn bã, rốt cuộc sẽ có hại cho gan của bạn.
- Đừng quá tham cầu. Con người ta có ham muốn là điều tốt, nhưng nếu mong muốn quá nhiều mà không thành hiện thực thì sẽ sinh ra phiền phức.
Lo lắng có thể ức chế gan khí, khi gan khí rối loạn, khí huyết bị tắc nghẽn, sẽ xuất hiện nhiều bệnh tật khác nhau. Bạn hãy trở thành một người có một tấm lòng rộng lượng, và một trái tim thoáng đãng có thể có được một cơ thể khỏe mạnh.
- Không uất ức, buồn bực, không đau tức vùng gan. Giận dỗi được ví với mưa giông, còn hờn dỗi lại giống như một cơn mưa nhẹ.
Uất ức và buồn bực sẽ làm cản trở gan khí, cuối cùng sinh bệnh. Loại cảm xúc này ở nữ giới có thể khiến gan khí ứ trệ mà thành căng tức ngực.
- Không nhẫn được thì cứ khóc, gan có thể nhờ đó mà được giải độc. Tuyến lệ có chức năng giải độc và các chất độc có thể đào thải ra ngoài qua nước mắt.
Nếu bạn cố gắng kìm chế không khóc, tương đương với việc chặn lại quá trình thải độc của gan, cũng có nghĩa là nhốt độc tố trong cơ thể và để chúng lưu thông theo đường máu.
- Vui vẻ tốt cho gan. Nghiên cứu hiện đại đã khẳng định rằng khi bạn vui vẻ, não bộ sản sinh ra nhiều endorphin giúp con người cảm thấy thoải mái, thúc đẩy tuần hoàn máu.
Đồng thời, cảm xúc tích cực cũng cho phép não tiết ra các enzym, hormone và chất dẫn truyền thần kinh có lợi cho sức khỏe.
4. Nhắm mắt, cho tinh thần nghỉ ngơi
Gan khai khiếu ra mắt, còn “mắt” là linh mạch. Lúc bình thường bạn có thể nhắm mắt lại, cho đầu óc nghỉ ngơi, thả lỏng toàn thân, để kinh mạch được lưu thông.
Nhắm mắt nhẹ nhàng một lúc trong khi đang làm việc hoặc học tập. Dùng hai ngón tay cái đặt tại khóe mắt trong, sau đó xoa nhẹ ra khóe mắt ngoài. Thực hiện động tác này 24 lần.
Hoặc sử dụng hai bàn tay với bốn ngón tay khép lại với nhau, nhẹ nhàng xoa ra ngoài trên cả hai mắt bằng các đầu ngón tay 24 lần, rồi xoa vào trong một lần nữa 24 lần.
Bạn cũng có thể chọn cách ngồi một mình ở nơi yên tĩnh, nhắm mắt để nhanh chóng “sạc” lấy năng lượng.
5. Tập thể dục là tốt nhất cho gan
Đi bộ và chạy bộ là bài tập dưỡng gan hiệu quả nhất. Người xưa nói: "Bước trăm bước sau bữa ăn, bạn có thể sống đến chín mươi chín".
Duỗi thắt lưng, nuốt nước bọt, chải đầu xoa tai… động tác tuy nhỏ nhưng có tác dụng dưỡng gan rất tốt.
Tránh thức khuya, hút thuốc, uống rượu, căng thẳng và lo lắng. Ngoài ra bạn cũng cần phơi nắng nhiều hơn, đồng thời duy trì thói quen nuốt nước bọt trong các hoạt động ngoài trời có thể giúp bảo vệ gan, nuôi dưỡng gan và chống lão hóa.
6. Xoa bóp huyệt đạo để bảo vệ gan
- Khi cuộc sống không suôn sẻ, sắc mặt ủ rũ, vàng vọt, bạn xoa bóp huyệt nằm giữa ngón chân cái và ngón chân thứ hai, gọi là huyệt hành gian. Dùng ngón trỏ xoa tại đây theo chuyển động tròn.
- Gan hỏa dễ nổi nóng, nên nhanh chóng xoa bóp huyệt thái xung. Nếu có biểu hiện đau tức là gan có vấn đề. Tuy nhiên, khí huyết tắc nghẽn cũng có thể dẫn đến không có cảm giác đau.
Nói chung, xoa bóp thường xuyên mà không bị đau, có thể đạt được hiệu quả chăm sóc sức khỏe của gan.
- Trước khi xoa bóp, bạn hãy ngồi hoặc nằm ngửa, hít thở sâu vài lần để mở rộng lồng ngực. Sau đó ngồi và đặt ngón tay cái vào khe giữa ngón chân cái và ngón chân thứ hai.
Lần theo khe này lên phía trên khoảng 1.5 thốn rồi dừng ở huyệt thái xung, từ từ dùng lực nhấn và giữ trong 1 phút rồi thả ra, lặp lại từ 3 đến 5 lần.
- Xoa bóp huyệt túc tam lí có thể làm dịu gan và điều hòa khí. Giữ huyệt bằng ngón cái hoặc ngón giữa, xoay cùng chiều rồi xoay ngược chiều, mỗi lần xoay 36 lần.
Bạn chú ý đừng xoay quá nhanh, nó sẽ có hiệu quả tốt hơn nếu kết hợp với nhịp thở đều.
- Xoa bóp huyệt tam âm giao để dưỡng và bảo vệ gan. Những thói quen xấu như thức khuya, uống rượu có thể gây hại cho gan và lá lách. Xoa bóp huyệt này có thể làm giảm độc tố gan và sự ẩm của lá lách.
Ngồi xếp bằng trong khi mát-xa, nắm chặt mắt cá ngoài của bàn chân bằng bốn ngón tay, rồi dùng ngón cái ấn vào huyệt tam âm giao.
Xoa nhịp nhàng ngón cái sang trái 15 lần, xoa tiếp 15 lần sang phải. Tốt nhất bạn nên xoa sao cho cảm giác đau xuất hiện.
- Xoa bóp vùng bụng rất tốt cho sức khỏe và tuổi thọ. Bụng là "cung điện của các cơ quan nội tạng, nguồn gốc của âm dương, khí huyết”. Có rất nhiều kinh mạch, đặc biệt là mạch nhâm ở chính giữa bụng.
Mạch nhâm được gọi là "âm mạch chi hải". Xoa bóp vùng bụng có thể khơi thông kinh mạch thận, tán thượng tiêu, điều hòa âm dương, bồi bổ ngũ tạng.
7. Không uống nhiều thuốc
Ai cũng biết, uống thuốc quá nhiều sẽ sinh ra tác dụng phụ, bởi trong thuốc ít nhiều đều có những chất độc hại. Sau khi thuốc vào cơ thể người, nó bị gan phân hủy. Một số chất độc được lưu trữ trong gan, tích lũy nhiều lên sẽ làm tổn thương gan.
Do đó, lạm dụng thuốc không chỉ làm tăng gánh nặng cho gan, nó cũng có thể gây tổn thương nghiêm trọng và gây ra bệnh gan.
Cách tốt nhất để dưỡng gan là ăn ít đồ chua, lạnh, cay, dầu mỡ và uống nhiều nước, ngủ sớm dậy sớm, phơi nắng nhiều và vận động nhiều hơn.
Đàn ông nên bổ thận trước bổ lá gan, nhưng đến tuổi trung niên, nếu gan thận bị thiếu hụt thì “gan tích máu, thận trữ tinh”. Tinh có thể sinh huyết, huyết có thể chuyển hóa thành tinh. Gan và thận có cùng nguồn gốc, tinh và huyết cũng có chung nguồn gốc.
Phụ nữ nên lấy lá gan làm nền tảng, nữ giới dưỡng gan được thì trẻ mãi không già.
Bảo Vy
Theo Aboluowang
