Suốt mấy thập kỷ tại New York, chưa bao giờ việc sử dụng vape ở thanh thiếu niên lại bị các bậc phụ huynh lên án nhiều đến thế. Người ta đang liên tục cảnh báo lẫn nhau khi tỷ lệ mắc bệnh đường hô hấp, thậm chí tử vong đang tiếp tục gia tăng...
Đã có ít nhất 16 trường hợp tử vong tại Mỹ theo các báo cáo mới nhất, và xảy ra gần đây nhất là tại các bang Virginia, New Jersey, và Nebraska. Các cơ quan y tế tin căn bệnh kỳ lạ này có thể liên quan tới việc sử dụng vape.
Trung tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) cùng các cơ quan sức khỏe khác đang tiến hành nghiên cứu 805 ca tử vong do bệnh phổi; và theo nghiên cứu, thành phần tetrahydrocannabinol (THC) trong cần sa được cho là tác nhân dẫn đến sự bùng phát con số trên. CDC gần đây đã khuyến cáo người dân không nên mua những sản phẩm có chứa thành tố này.
Một bà mẹ ở New York, Erin Rice Mills - cũng là thành viên của “Hội phụ huynh phản đối Vape” - trả lời The Epoch Times: sự gia tăng các sản phẩm như vape, chợ đen, và chế tài lỏng lẻo đang tạo nên sự hỗn loạn ở mức tồi tệ. “Bây giờ ngành công nghiệp thuốc lá điện tử không khác gì miền Viễn Tây”, bà trả lời qua điện thoại. “Đây là một vấn đề nguy ngập đáng được chú ý và cần giải quyết.”
Hội được bắt đầu thành lập vào mùa xuân 2018 sau khi ba bà mẹ bắt quả tang con trai mình cùng chúng bạn - đều đang trong độ tuổi vị thành niên đang sử dụng sản phẩm của Juul Labs (một công ty thuốc lá điện tử nổi tiếng).
-
- Hút Vape đang trở nên thịnh hành và là 'mốt' trong giới trẻ (Minh họa)
Trên website của nhóm, họ cũng tự giới thiệu mình là: “những thường dân phản ứng trước cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng vị thành niên nghiêm trọng nhất mà đất nước chúng ta đã đang phải đối mặt trong hàng thập kỷ”.
Theo bà Mills, vape có thể dễ dàng được học sinh truyền tay nhau hay buôn bán qua chợ đen, vì vậy khiến việc theo dõi tình thế trở nên rất khó. Bà cũng cho rằng các công ty thuốc lá điện tử như Juul thật đáng thất vọng và thiếu đạo đức khi hướng đến giới trẻ như một thị trường tiêu thụ sản phẩm.
Theo CDC, nguyên nhân chính xác của tình trạng này và những cái chết “hiện vẫn chưa được làm rõ”, và nghiên cứu vẫn cần được tiến hành. Số liệu nghiên cứu từ các bang Wisconsin và Illinois chỉ ra: mặc dù không có bất kỳ thương hiệu nào được các phụ huynh chỉ đích danh, nhưng hai phần ba số người tiêu thụ trả lời: đã sử dụng những sản phẩm bơm đầy hoạt chất THC - dán nhãn chợ đen là “Dank Vapes”.
“Giờ bạn có mấy đứa nhỏ nghiện và cần thuốc. Một ống đôi của Juul giá 30 đô và bọn nhóc sẵn sàng chi trả. Thuốc lá điện tử có hương vị nhẽ ra đã nên biến mất khỏi thị trường từ nhiều năm trước”, và bà Mills thổ lộ tiếp “Tôi đã bị sốc bởi điều này”.
Hầu hết các sản phẩm trên đều chứa nicotine và được CDC xếp loại chất gây nghiện nặng, có thể “gây tổn hại đến sự phát triển của não bộ cho tới tận 25, 26 tuổi”. Giới trẻ sử dụng vape cũng có xu hướng hút thuốc lá thật nhiều hơn trong tương lai.
Bà Mills khẳng định việc định hướng thị trường vape tới thanh thiếu niên là cực kỳ phi đạo đức. Bà giải thích cách mà Juul tìm đến trường học và các cộng đồng bản địa, tiếp thị sản phẩm như một lựa chọn an toàn thay cho thuốc lá thật. Bà nói: “Hành động kinh doanh của họ, 100%, là vô đạo đức, một doanh nghiệp vô trách nhiệm, những cá nhân vô trách nhiệm, và bằng chứng là việc bổ nhiệm hai nhân sự từng là giám đốc của Altria”. (Altria là một trong những tập đoàn sản xuất và phân phối thuốc lá lớn nhất thế giới.)
Cựu giám đốc của Altria, K.C. Crosthwaite đã trở thành CEO của Juul thay thế cho Kevin Burns mới từ chức hồi tháng trước. Theo nguồn tin nội bộ ngày mùng 1 tháng 10 mới đây, Juul cũng vừa chiêu mộ trưởng ban quản lý của Altria Joe Murillo - người được cho là sẽ giữ vai trò tương ứng tại công ty mới.
“Họ (công ty Juul) vẫn không nhận ra gì cả, tất cả những gì họ quan tâm đến là lợi nhuận”, bà Mills nói. “Nếu FDA vẫn không làm gì để bảo vệ bọn trẻ, vậy những bậc làm cha mẹ chúng tôi buộc phải đứng lên để tự bảo vệ chúng. Điều này thật điên rồ”.
-
- Vape được bán công khai tại Hà Nội, và rất đa dạng (Minh họa)
Tháng trước, chính quyền Trump đã ủy quyền cho Cục quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) thông qua đạo luật cấm buôn bán bất kể loại thuốc lá điện tử nào không có hương vị thuốc lá. Theo Nhà Trắng, hiện đang có khoảng 8 triệu người lớn, cùng 5 triệu trẻ em Mỹ đang sử dụng thuốc lá điện tử.
Ông Trump đưa ra thông báo trên dựa theo số liệu mới nhất từ “Khảo sát thanh niên toàn quốc về sử dụng thuốc lá” - dù khảo sát vẫn chưa được phát hành chính thức. Tóm tắt lời của Tổng thống và Đệ nhất Phu Nhân theo báo cáo mới đây ngày 11 tháng 9, Bộ trưởng Bộ Y tế và Nhân sinh Hoa Kỳ Alex Azar nói: số liệu cho thấy làn sóng sử dụng thuốc lá điện tử đang dâng cao tại thanh thiếu niên. Bản báo cáo cũng xác nhận rằng, trẻ em đặc biệt có hứng thú đối với những sản phẩm thuốc lá điện tử có hương vị.
“Hội phụ huynh phản đối Vape cổ vũ nghị định này, và chúng tôi rất hy vọng nó được Tổng thống và chính phủ thông qua”, bà Mills chia sẻ. “Nếu FDA không đủ khả năng làm tròn trách nhiệm của họ, thì sẽ có ai đó phải can thiệp và nắm lấy kiểm soát”.
Trong một phát biểu qua email với The Epoch Times, phát ngôn viên của Juul đã khẳng định: sản phẩm của họ “không chứa THC hay bất kỳ hợp chất nào có nguồn gốc từ cần sa, hoặc những hợp chất có chứa vitamin E - giống những thứ hay được tìm thấy trong những sản phẩm chứa cần sa. Chúng tôi đánh giá cao nỗ lực của CDC, FDA, và các cơ quan y tế công khác, và tự tin rằng họ sẽ tìm ra ngọn nguồn của vụ việc này”.
-
- Tại Mỹ, nhiều phụ huynh đang lên tiếng phản đối sát thủ được ưa chuộng này. Còn tại Việt Nam? (©Pixabay | tomkohhantsuk)
‘Khả năng gây hại’
Trưởng ban nghiên cứu và phân tích chính sách tại Trung tâm cai nghiện Hoa Kì, giáo sư Linda Richter chia sẻ với The Epoch Times: Người sử dụng vape có nguy cơ nghiện thuốc lá cao gấp 4 lần so với thông thường. Ngoài nicotine, những chất tạo vị trong thuốc lá điện tử cũng rất độc hại. Một loạt những hóa chất có hại và tiền ung thư cũng như những hạt phân tử siêu mịn xâm nhập sâu vào trong phổi có thể gây viêm phổi, hoại tử tế bào, hay suy giảm hệ miễn dịch - bà Richter trao đổi thêm qua email.
Việc sử dụng vape dẫn đến rất nhiều nguy cơ gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe trong giới trẻ, một số thuộc loại này còn chứa nhiều nicotine hơn cả thuốc lá truyền thống.
“Các bạn trẻ tiếp xúc với nicotine chính vào lúc mà não bộ dễ bị nghiện nhất”, bà Richter nói. “Bởi vì não không ngừng phát triển cho đến giai đoạn đầu của tuổi trưởng thành - trong khoảng từ 25 đến 30 tuổi, và việc sử dụng bất kỳ loại chất kích thích nào trong suốt quá trình vị thành niên hay đầu giai đoạn trưởng thành này đều đặc biệt nguy hiểm”.
Vũ Phong (biên dịch)
