Mới đây, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải tạo ra những thay đổi về hệ vi khuẩn đường ruột liên quan đến việc cải thiện chức năng nhận thức và trí nhớ...
Khi tình trạng già hóa dân số đang trở thành vấn đề đáng quan ngại tại nhiều quốc gia thì những bí quyết giúp mọi người sống lâu và khỏe hơn lại không ngừng được tìm kiếm. Hiện nay, chế độ ăn kiêng và tập thể dục đang được coi là hai phương pháp tốt nhất để cải thiện và duy trì sức khỏe ổn định trong những năm tháng xế chiều của đời người. Tuy nhiên, trong khi nghiên cứu vai trò của hệ vi sinh đường ruột tới quá trình lão hóa của cơ thể, các nhà khoa học đã phát hiện ra những điều đặc biệt...
Mới đây, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải tạo ra những thay đổi về hệ vi khuẩn đường ruột liên quan đến việc cải thiện chức năng nhận thức và trí nhớ, tăng cường khả năng miễn dịch và nâng cao sức khỏe xương khớp. Không chỉ vậy, những người cao tuổi cũng có thể tăng cường sức khỏe, giảm tình trạng viêm và cải thiện nhận thức nhờ những lợi khuẩn này.
Hệ vi sinh đường ruột là một tập hợp phức tạp gồm hàng nghìn tỷ vi khuẩn sống lâu dài trong đường ruột. Những vi khuẩn này tồn tại trong cơ thể con người và động vật, giúp phân hủy các thành phần mà con người không thể tiêu hóa như chất xơ inulin, hợp chất arabinoxylan và kháng tinh bột khó bị thủy phân (resistant starch). Chúng cũng giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh.
Tuy nhiên, hệ vi sinh đường ruột cực kỳ nhạy cảm. Bất cứ yếu tố nào như dược phẩm, chế độ ăn uống, yếu tố di truyền hay các tình trạng như viêm ruột hoặc hội chứng ruột kích thích đều có thể tác động đến sự cân bằng của hệ vi khuẩn đường ruột. Hệ này đóng vai trò quan trọng đối với cơ thể, thậm chí còn liên quan đến những thay đổi trong hành vi như lo lắng hay trầm cảm.
Câu hỏi đặt ra là những ảnh hưởng của chế độ ăn uống hàng ngày tới hệ vi sinh đường ruột có giúp cải thiện sức khỏe người cao tuổi hay không? Một nghiên cứu trên tổng cộng 612 người độ tuổi từ 65 - 79, đến từ Anh, Pháp, Hà Lan, Ý và Ba Lan đã được thực hiện để tìm câu trả lời. Một nửa số người tham gia được yêu cầu thay đổi chế độ ăn kiêng bình thường thành chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải trong một năm. Tức là những người này cần ăn nhiều rau, đậu, trái cây, các loại hạt, dầu ô liu và cá, ăn ít thịt đỏ, các sản phẩm từ sữa và chất béo bão hòa. Một nửa số người còn lại sẽ tuân theo chế độ ăn kiêng thông thường của họ.
Hệ vi sinh Địa Trung Hải
Ban đầu, nhóm nghiên cứu đã phát hiện rằng những người tuân theo chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải có khả năng nhận thức và cải thiện trí nhớ tốt hơn, ít bị viêm và có hệ xương khớp khỏe hơn. Tuy nhiên, điều họ thực sự muốn biết là liệu hệ vi sinh có liên quan đến những thay đổi này không?
Điều tưởng chừng như chẳng có gì đáng ngạc nhiên nhưng lại khá thú vị đó là hệ vi sinh cơ bản của mỗi người (tức chủng loại và số lượng vi khuẩn đã sống trong ruột trước khi bắt đầu cuộc nghiên cứu) sẽ thay đổi theo quốc gia. Hệ vi sinh cơ bản này có thể nói lên chế độ ăn uống của mỗi người và khu vực họ sinh sống.
Nhóm nghiên cứu cũng nhận thấy rằng những người tuân theo chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải có sự thay đổi nhỏ nhưng không đáng kể về tính đa dạng trong hệ vi sinh, số lượng và sự đa dạng của các chủng loại vi khuẩn chỉ tăng nhẹ. Tuy nhiên, khi người tham gia tuân thủ nghiêm ngặt chế độ ăn này, lợi khuẩn sẽ tăng lên và hại khuẩn sẽ giảm xuống. Mặc dù sự thay đổi là khá nhỏ, nhưng nó nhất quán trên những nhóm người ở cả năm quốc gia và những thay đổi nhỏ trong một năm có thể tạo ra sức ảnh hưởng lớn trong dài hạn.
Mặt khác, vi khuẩn có lợi phát triển mạnh trong chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải, chúng giúp giảm thiểu mức độ suy yếu hoặc chứng viêm trong cơ thể và cải thiện chức năng nhận thức. Vi khuẩn có hại thì lại bị ức chế hoặc không thể cạnh tranh với các vi khuẩn có lợi, từ đó giúp sức khỏe được cải thiện hơn.
Nhiều người trước khi tham gia nghiên cứu cũng đã có dấu hiệu bị suy yếu về sức khỏe (tức là sức mạnh và mật độ xương của họ đã bắt đầu giảm). Nhóm nghiên cứu thấy rằng nhóm người tuân theo chế độ ăn kiêng bình thường trở nên yếu hơn trong suốt một năm nghiên cứu. Tuy nhiên, những người tuân theo chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải thì ít bị suy yếu hơn.
Cần nhấn mạnh rằng, chính sự thay đổi tích cực trong hệ vi sinh mới là yếu tố giúp cải thiện mức độ suy yếu của cơ thể, tình trạng viêm và chức năng nhận thức. Chế độ ăn uống chỉ là một biện pháp giúp cải thiện hệ vi sinh theo chiều hướng có lợi cho sức khỏe chứ không phải là yếu tố quyết định.
Các nghiên cứu liên quan đến hệ vi sinh luôn đầy thách thức và tốn kém, và bộ dữ liệu về hệ vi sinh thường khó phân tích vì có nhiều điểm dữ liệu cần phân tích hơn là số người tham gia nghiên cứu. Kết quả của cuộc nghiên cứu ở trên có thể đáng tin vì quy mô nhóm nghiên cứu lớn và thời gian can thiệp đủ dài.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cũng nhận ra rằng việc tuân theo chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải không nhất thiết chỉ thực hiện trên những người bắt đầu có dấu hiệu về lão hóa, thường là ở độ tuổi 50. Thành phần chính nào trong chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải tạo nên sự thay đổi trong hệ vi sinh theo hướng có lợi cho sức khỏe sẽ là câu hỏi cho các nghiên cứu tiếp theo. Trong lúc chờ kết quả của nghiên cứu mới, một điều rõ ràng là càng tuân theo chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải nghiêm ngặt bao nhiêu, số lượng vi khuẩn có lợi sẽ càng tăng và sức khỏe người cao tuổi càng được củng cố bấy nhiêu.
Paul O’Toole là giáo sư chuyên nghiên cứu về nguồn gen vi sinh vật đang công tác tại Trường Vi sinh vật học và Viện Vi sinh vật APC thuộc Đại học Cork ở Ireland. Bài viết này lần đầu tiên được đăng trên trang The Conversation.
Tiểu Vy
- Theo The Epoch Times.
