Sa sút trí tuệ là một bệnh ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ. Nó tác động nghiêm trọng đến phản ứng nhận thức và hành vi của một người, làm giảm khả năng sống bình thường của người đó.
Ông Hu Naiwen, một bác sĩ y học cổ truyền Trung Quốc tại Shanghai Tong Te Tang ở Đài Loan, cho biết các nghiên cứu đã xác nhận rằng nấm có thể ngăn ngừa suy giảm nhận thức. Bác sĩ Hu cũng chia sẻ góc nhìn sâu sắc của mình về cách chọn và sơ chế nấm để tận dụng tối đa lợi ích của chúng.
Loại sa sút trí tuệ phổ biến nhất là bệnh Alzheimer. Vào tháng 3 năm 2023, Hiệp hội Alzheimer của Hoa Kỳ đã công bố dữ liệu mới nhất cho thấy có khoảng 6.7 triệu người Mỹ từ 65 tuổi trở lên mắc bệnh Alzheimer. Nếu không có nhiều đột phá trong phòng ngừa, giảm thiểu hoặc điều trị, dự kiến con số này có thể lên tới 13.8 triệu vào năm 2060.
Kể từ khi COVID-19 bùng phát, một số nghiên cứu đã tập trung vào cả tác động của nhiễm trùng và tiêm chủng đối với não cũng như hệ thần kinh.
Một nghiên cứu vào năm 2022 với 6.245.282 người Mỹ từ 65 tuổi trở lên cho thấy, số người nhiễm COVID-19 và được chẩn đoán mắc bệnh Alzheimer trong vòng 360 ngày (kể từ thời điểm chẩn đoán ban đầu) cao hơn đáng kể so với những người không bị nhiễm COVID-19. Các nhóm có nguy cơ cao nhất là những người từ 85 tuổi trở lên, cũng như phụ nữ.
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Medicine vào tháng 9 năm 2022, dựa trên phân tích toàn diện về dữ liệu y tế liên bang của Hoa Kỳ, cho thấy so với những người không nhiễm bệnh, những người nhiễm COVID có nhiều triệu chứng thần kinh hơn trong năm đầu tiên sau khi mắc virus. Chúng bao gồm đột quỵ, suy giảm nhận thức và trí nhớ, chứng đau nửa đầu và co giật.
Một nghiên cứu khác được công bố trên tạp chí Nature Medicine vào năm 2021 cho thấy, so với nhóm đối chứng, những người được tiêm phòng COVID-19 có nguy cơ mắc các biến chứng thần kinh cao hơn, điều này cũng cho thấy nguy cơ biến chứng cao hơn sau khi xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2.
Nấm có thể ngăn ngừa thoái hóa não nhờ hàm lượng Ergothioneine
Về việc kiểm soát nguy cơ mất trí nhớ, bác sĩ Hu chỉ ra rằng nấm có thể đóng vai trò phòng ngừa vì chúng rất giàu ergothioneine, một hợp chất tự nhiên có tác dụng chống oxy hóa và chống viêm mạnh giúp bảo vệ các tế bào thần kinh khỏi bị hư hại. Đây có thể là một yếu tố quan trọng ngăn ngừa chứng mất trí nhớ.
Ông Hu đề cập tới kết quả của cuộc khảo sát kéo dài 6 năm với 663 người cao tuổi (ngoài 60) được công bố trên Tạp chí Alzheimer’s Disease cho thấy so với những người ăn nấm ít hơn một khẩu phần (150g) mỗi tuần, những người ăn hơn hai khẩu phần có nguy cơ mắc chứng suy giảm nhận thức nhẹ thấp hơn 43% (p=0,006) và mối liên hệ này không phụ thuộc vào tuổi tác, giới tính, trình độ học vấn, hút thuốc, rượu tiêu thụ, tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim, đột quỵ, hoạt động thể chất hay hoạt động xã hội.
Phân loại nấm và chức năng tương ứng của chúng
Bác sĩ Hu cho biết nấm thường được chia thành hai loại chính: nấm tươi và nấm phơi nắng. Do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, loại sau thường chứa nhiều vitamin D hơn, có thể giúp cơ thể hấp thụ và cân bằng canxi.
Về mặt ứng dụng, ông Hu chỉ ra rằng nấm có thể được chia thành ba loại: nấm dược liệu, nấm độc và nấm ăn được. Nấm dược liệu đề cập đến các loại nấm có tác dụng chữa bệnh như đông trùng hạ thảo (Cordyceps sinensis), phục linh (Poria cocos), linh chi (Ganoderma lucidum) và ngưu chương (Antrodia cinnamomea).
Tuy nhiên, rất nhiều loại nấm mọc trong tự nhiên có độc, tránh ăn nhầm chúng; chúng có thể làm hỏng các chức năng sinh lý hoặc thậm chí gây chết người.
Các loại nấm ăn phổ biến bao gồm nấm sò (Pleurotus ostreatus), nấm ngọc châm (Hypsizygus tessulatus), nấm kim châm (Flammulina velutipes), nấm sò vàng (Pleurotus citrinopileatus), nấm hương (Lentinula edodes) và nấm rơm (Volvariella volvacea).
Trong số đó, nấm sò có hình dáng nhỏ và thời gian sử dụng tương đối ngắn. Chúng nên được tiêu thụ nhanh chóng khi còn tươi. Chúng có hương vị êm dịu và rất lý tưởng để xào với thịt lợn băm nhỏ. Nấm ngọc châm rất thích hợp cho món súp hoặc salad lạnh nhưng không nên dùng cho món thịt nướng vì nó sẽ ảnh hưởng đến hương vị chung của món ăn.
Nấm kim châm là một loại nấm đáng được đề cập đặc biệt. Nó ít calo, giàu chất xơ và thường được người ăn kiêng sử dụng. Chitin, một loại amino polysacarit phổ biến trong tự nhiên, có trong nấm kim châm có thể làm tăng số lượng lợi khuẩn trong đường ruột, từ đó cải thiện tình trạng táo bón.
Bác sĩ Hu gợi ý rằng khi thêm nấm kim châm vào lẩu, tốt nhất nên cắt chúng thành ba hoặc bốn đoạn ngắn hơn, sẽ thuận tiện cho người già hoặc trẻ em nhai và tiêu hóa. Do hàm lượng chất xơ cao, ông Hu đề nghị những người có chức năng tiêu hóa kém nên tránh ăn quá nhiều.
Nấm chứa 'Umami' - hương vị bí ẩn thứ 5
Từ lâu người ta đã tin rằng chỉ có bốn vị cơ bản: ngọt, mặn, chua và đắng. Năm 1907, nhà hóa học Nhật Bản Kikunae Ikeda đã chiết xuất thành công L-sodium glutamate từ súp tảo bẹ và phát hiện ra rằng đó là chất có thể tạo ra vị umami. Nấm rất giàu axit glutamic, vì vậy thêm một ít nấm vào món xào hoặc món hầm có thể nâng cao hương vị và tạo độ phức tạp cho món ăn.
1. Combo món lẩu tốt cho sức khỏe: Chống thoái hóa não
Thành phần:
- Một nắm nấm hương tươi
- Một ít nấm ngọc châm
- Một ít nấm kim châm
- 1/4 bắp cải
- 1/4 bí ngô (thái lát)
- 5 quả táo tàu
- Một nắm nhỏ kỷ tử
- 1.000ml nước
Chuẩn bị: Kết hợp các thành phần trong một nồi lẩu và nấu.
Bác sĩ Hu cho biết bữa ăn này ít calo, nhiều chất xơ, tạo cảm giác no, không chỉ duy trì sức khỏe, ngăn ngừa chứng mất trí nhớ mà còn giúp giữ cân nặng hợp lý.
2. Canh gà nấm: Dưỡng nhan, làm đẹp
Thành phần:
- 8 cái nấm hương khô
- Nửa con gà chặt miếng
- 1 miếng gừng già thành 10 lát
- 6 quả táo tàu
- 1.500ml nước
- 300ml (0.6 lít) nước (đối với nấm hương)
- Muối theo ý thích của bạn
Chuẩn bị: Rửa sạch nấm hương và ngâm trong 300ml nước ở nhiệt độ phòng cho đến khi mềm. Cắt chúng thành lát dày 1mm để sử dụng sau. Đun sôi 1.500ml nước rồi cho gà đã chặt miếng vào nồi. Hớt bọt (dầu). Sau đó thêm các lát nấm hương, gừng, táo tàu, nước và muối. Đun sôi trở lại, sau đó chuyển sang nhiệt độ thấp và đun nhỏ lửa.
Bác sĩ Hu nhấn mạnh rằng thời gian nấu càng lâu càng tốt vì gần như tất cả các chất dinh dưỡng sẽ được giải phóng vào súp.
Lựa chọn và bảo quản nấm hương
Bác sĩ Hu đã chia sẻ hai mẹo để chọn nấm hương tươi:
Các mang phải rõ ràng và hướng tâm, sắp xếp gọn gàng và không xếp chồng lên nhau.
Nấm tươi cao, đàn hồi tốt, bề mặt khô ráo, màu sắc sạch sẽ không bị mềm, thấm nước, biến màu.
Ông Hu cho biết, nấm hương tươi không cần ngâm nước trong quá trình làm sạch để tránh mất mùi thơm và vị ngon. Bạn có thể vỗ nhẹ nấm để loại bỏ cặn bẩn bên trong mang, sau đó nhanh chóng rửa sạch những phần bị bẩn dưới vòi nước chảy hoặc dùng khăn giấy nhúng nước sạch lau bụi bẩn trên bề mặt.
Tốt nhất là nấu nấm hương đã ngâm càng sớm càng tốt để tránh bị đổi màu và nấm mốc. Không bao giờ được ăn nấm mốc để tránh bất kỳ tác động tiêu cực nào.
Bác sĩ Hu cho biết khi bảo quản nấm tươi, chúng phải được bọc trong giấy ăn khô và cho vào túi giữ. Làm lạnh mà không cần niêm phong.
Ai nên tránh ăn nấm hương?
Bác sĩ Hu nhấn mạnh rằng một số người nên tránh ăn nấm đông cô.
Nấm hương chứa nhiều nhân purin, dễ gây hoặc làm bệnh Gout nặng thêm, vì vậy bệnh nhân Gout hoặc người mắc bệnh thận mãn tính không nên ăn quá nhiều nấm loại này.
Nấm hương có thể gây viêm, vì vậy những người bị viêm nên tránh chúng để không làm trầm trọng thêm các triệu chứng.
Phụ nữ mang thai không nên ăn nấm hương để tránh dị ứng da cho thai nhi.
(*) Ảnh chủ đề: Kim Sacha Flickr - CC BY-ND 2.0
Theo Bác sĩ Hu Naiwen từ The Epoch Times
Bảo Vy biên dịch
Ông Hu Naiwen là bác sĩ y học cổ truyền Trung Quốc tại Shanghai Tong Te Tang ở Đài Bắc (Đài Loan), và là giáo sư tại Đại học Khoa học Sức khỏe Nine Star ở Sunnyvale, California (Mỹ). Ông cũng từng là nhà nghiên cứu khoa học đời sống tại Viện Nghiên cứu Standford. Trong hơn 20 năm hành nghề, ông đã điều trị cho hơn 140.000 bệnh nhân. Ông được biết đến với việc chữa khỏi thành công bệnh nhân ung thư hắc tố thứ 5 trên thế giới bằng phương pháp y học cổ truyền Trung Quốc. Ông Hu hiện đang sản xuất một chương trình sức khỏe trên YouTube với hơn 700.000 người đăng ký. Ông cũng được biết đến với chương trình đường phố nổi tiếng về sức khỏe tổ chức ở nhiều thành phố khác nhau ở Úc và Bắc Mỹ.
