Nhức đầu như búa bổ, 50% trường hợp hậu COVID có triệu chứng này - 2 cách để cải thiện

Giúp NTDVN sửa lỗi

Sau đợt nhiễm SARS-CoV2 cấp tính, hơn 50% những người bị hậu Covid có các triệu chứng thần kinh và tổn thương não. Có 2 cách để cải thiện những tổn thương này. 

50 % trường hợp hậu COVID có các triệu chứng tâm thần và thần kinh

Theo một nghiên cứu được công bố trên the Journal of Infectious Diseases năm 2022, trong số 18 triệu chứng thường gặp của hậu COVID thì có 50% là các triệu chứng tâm thần kinh, bao gồm các vấn đề về trí nhớ, khó ngủ, não sương mù, lo lắng, trầm cảm, rối loạn khứu giác hoặc vị giác, chóng mặt, và nhức đầu.

Một bài báo khác trên tạp chí Science gợi ý rằng việc tiêm vaccine cũng có thể gây ra các triệu chứng hiếm gặp tương tự như các triệu chứng của hậu COVID. Những triệu chứng này có thể gây ảnh hưởng không nhỏ đến công việc và cuộc sống hàng ngày của người bệnh.

Để tìm ra các giải pháp hiệu quả, trước tiên chúng ta cần hiểu cách SARS-CoV-2 gây hại cho hệ thống tâm thần kinh của con người.

Epoch Times Photo

Virus SARS-CoV-2 có thể vượt qua 'hàng rào máu não' và tấn công não

Đầu tiên, virus SARS-CoV-2 có thể xâm nhập vào não.

Bình thường ở người khỏe mạnh, hàng rào máu não giúp bảo vệ não trước những chất có hại và các tế bào miễn dịch.

Trong một bài báo đăng trên The Lancet Neurology, khi phân tích não của 43 bệnh nhân tử vong do COVID-19, các nhà nghiên cứu phát hiện hầu hết não của bệnh nhân đều bị viêm và kích hoạt miễn dịch. Biểu hiện bằng sự tăng sinh tế bào hình sao và sự hiện diện bất thường của các tế bào miễn dịch. Cụ thể 86% bệnh nhân xuất hiện tăng sinh tế bào hình sao và 76% có tế bào miễn dịch bất thường.

Tuy nhiên, điều đáng ngạc nhiên hơn là các protein của SARS-CoV-2 có thể được phát hiện trực tiếp ở các vùng não khác nhau của 53% bệnh nhân này, bao gồm trung tâm thần kinh kiểm soát chức năng hô hấp và tim ở phần dưới của thân não (phần liên kết giữa tiểu não và tủy sống).

Hơn nữa, các thí nghiệm với loài linh trưởng cũng cho thấy SARS-CoV-2 có thể gây tổn thương trực tiếp đến các tế bào thần kinh, khiến chúng thoái hóa, thậm chí chết đi.

Làm thế nào để SARS-CoV-2 vượt qua hàng rào máu não và lây nhiễm vào não và các tế bào thần kinh? Hiện tại, có 3 giả thuyết được thảo luận rộng rãi và thậm chí được cộng đồng học thuật chấp nhận:

  1. Sau khi được hít vào khoang mũi, virus liên kết với các thụ thể ACE 2 ở các đầu dây thần kinh khứu giác rồi xâm nhập vào hệ thống thần kinh trung ương theo cách vận chuyển ngược theo sợi trục.
  2. Sau khi virus xâm nhập vào các tế bào nội mô của mạch máu, nó được giải phóng bởi các tế bào này, xâm nhập vào các lớp tế bào khác và cuối cùng vượt qua hàng rào máu não.
  3. Virus xâm nhập vào các tế bào miễn dịch trong máu ngoại vi và “cưỡi” trên chúng để vượt qua hàng rào máu não giống như những người lính trong con ngựa thành Troy.

Epoch Times Photo

Sau đó, virus sẽ làm gì với các tế bào thần kinh?

Thí nghiệm: 3 ngày sau khi bị nhiễm COVID, chỉ còn lại 5% tế bào tiền thân thần kinh

Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cell Research cho thấy SARS-CoV-2 không chỉ nhân lên trong các tế bào thần kinh mà còn gây ra quá trình chết theo chương trình của các tế bào tiền thân thần kinh. Chỉ có ít hơn 5% tế bào tiền thân thần kinh sống sót trong 3 ngày sau khi bị nhiễm COVID và tỷ lệ này giảm xuống dưới 2,5% sau 5 ngày.

Tại sao virus SARS-CoV-2 lại gây ra những tổn thương nghiêm trọng như vậy đối với các tế bào thần kinh? Cơ chế gây tổn thương dây thần kinh của SARS-CoV-2 được tóm tắt trong một bài đánh giá đăng trên tạp chí Nature.

Ngoài việc ảnh hưởng trực tiếp đến não và các tế bào thần kinh, gây chết tế bào, SARS-CoV-2 còn tấn công các mạch máu, gây thiếu máu cục bộ và thiếu oxy trong não; các kháng thể chống lại virus cũng có thể liên kết với các thành phần não bình thường, dẫn đến quá trình tự tấn công miễn dịch lên các tế bào thần kinh.

Epoch Times Photo

Hơn nữa, trước đây chúng tôi đã tóm tắt rằng bệnh COVID có thể gây ra các cơn bão cytokine dẫn đến tình trạng viêm trong hệ thần kinh; và chúng có thể làm tổn thương ty thể của tế bào thần kinh và rối loạn chuyển hóa lipid. Chúng tôi đã giải thích những điều này một cách chi tiết trong bài viết Why Long COVID and Vaccine Injuries Look so Similar: Expert Explains.

Virus SARS-CoV-2 ức chế quá trình tự thực bào (Autophagy), ảnh hưởng đến khả năng tự đổi mới của não

Ngoài những lý do này, một bài báo gần đây được đăng trên tạp chí Developmental Cell đã phát hiện ra rằng virus SARS-CoV-2 có thể ức chế quá trình tự thực của tế bào.

Khái niệm về tự thực bào lần đầu tiên được giới thiệu vào năm 1974 bởi Christian de Duve, nhà hóa sinh và tế bào học người Bỉ, người sau đó nhận giải Nobel về Sinh lý học và Y học.

Theo nghĩa đen, tự thực bào có nghĩa là “tự ăn thịt chính mình”. Đó là một cơ chế sinh lý quan trọng để các tế bào tiêu hóa và tái sử dụng các chất thải và tự đổi mới.

Trong quá trình tự thực bào, đầu tiên một autophagosome được sản xuất trong tế bào và nó hoạt động như một “túi rác” để bọc các chất thải khác nhau trong tế bào. “Túi rác” sẽ kết hợp với một lysosome (rất nhiều enzym để phân hủy rác) để tạo thành một “trạm xử lý rác” gọi là autolysosome, lysosome này sẽ phân hủy và tái chế các chất thải.

Epoch Times Photo

Tự thực bào là một cơ chế sinh lý quan trọng không chỉ loại bỏ kịp thời các thành phần có hại ra khỏi tế bào mà còn biến đổi các protein vô dụng thành các axit amin có thể tái chế. Điều này mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể, bao gồm lợi ích chống lão hóa, giảm tình trạng viêm, tăng cường miễn dịch và giảm nguy cơ ung thư.

Trong các tế bào bị nhiễm SARS-CoV-2, quá trình hình thành các autolysosome bị chặn lại, về cơ bản dẫn đến xuất hiện nhiều túi rác hơn nhưng lại giảm khả năng xử lý. Virus còn ngăn chặn sự hình thành các autolysosome, ngăn chặn quá trình tái chế kịp thời chất thải và các chất có hại trong tế bào.

Epoch Times Photo

Ngoài ra, việc ức chế tự thực bào dẫn đến sự tích tụ protein virus và vật liệu di truyền không tiêu hóa được trong tế bào, làm tăng tiết các yếu tố gây viêm và gây ra các cơn bão cytokine, thậm chí còn tồi tệ hơn đối với các tế bào thần kinh vốn đã mỏng manh.

Epoch Times Photo

Rối loạn điều hòa tự thực bào gây ra nhiều tác hại đối với cơ thể, đặc biệt là đối với hệ thần kinh. Điều này là do các tế bào thần kinh không giống như các tế bào da, những tế bào sẽ thay mới thường xuyên và khi bị tổn thương. Các tế bào thần kinh không được như vậy, chúng có tuổi thọ và không thể thay mới bất cứ lúc nào khi chúng bị tổn thương, vì vậy chúng cần dựa vào hệ thống tự thực bào để tự làm sạch và sửa chữa tổn thương trước các tác nhân bên ngoài.

Vì vậy, các tế bào thần kinh cực kỳ nhạy cảm với sự gián đoạn như vậy. Nếu không có một giải pháp hiệu quả, chúng ta có thể tưởng tượng những tác động này sẽ làm chúng gần như bị hỏng và chết đi.

Ngoài ra, hoạt động tự thực bào giảm dần theo độ tuổi. Do đó, rối loạn chức năng tự thực bào có thể làm trầm trọng thêm bệnh tật ở người cao tuổi. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí EclinicalMedicine cho thấy bệnh nhân COVID-19 bị suy giảm nhận thức tương đương với già đi 20 tuổi, đồng thời mất 10 điểm trị số IQ.

2 mẹo đơn giản để kích hoạt tự thực bào

Tự thực bào đóng một vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe con người. Vậy làm thế nào chúng ta có thể kích hoạt quá trình này khi nó bị ức chế?

Cơ thể sẽ tự động kích hoạt tự thực bào khi các tế bào bị mầm bệnh xâm nhập hoặc bị tổn thương. Ngoài ra, nhịn ăn gián đoạn cũng có thể kích hoạt quá trình này, vì nhịn ăn có thể khiến tế bào thiếu chất dinh dưỡng và rơi vào trạng thái đói, điều này sẽ khuyến khích tế bào dọn dẹp và tái chế các chất thải. Do đó, ăn chay có thể cải thiện nhiều bệnh mãn tính, bao gồm cả bệnh tiểu đường và bệnh thấp khớp.

Chúng tôi xin giới thiệu hai cách mới lạ khác để kích hoạt quá trình này một cách hiệu quả.

1. Chất dinh dưỡng Terpene

Thực vật cung cấp cho chúng ta nhiều chất dinh dưỡng cải thiện sức khỏe.

Trong một bài báo đăng trên tạp chí Aging vào năm 2021, các nhà khoa học Nga đã đề cập rằng terpene chiết xuất từ ​​cây linh sam Siberia có thể kích hoạt quá trình tự thực bào một cách hiệu quả.

Sau khi xử lý các tế bào bằng terpene trong 24 giờ, tỷ lệ tế bào chứa autophagosome (túi rác) hoặc autophagolysosome (trạm xử lý rác) đều tăng đáng kể so với nhóm đối chứng và số lượng autophagosome chứa trong một tế bào cũng tăng lên.

Epoch Times Photo

Terpenoid là thành phần chính của nhiều loại tinh dầu thực vật. Tinh dầu cũng được sử dụng rộng rãi trong liệu pháp mùi hương. Ví dụ, vỏ cam quýt và tinh dầu bạc hà có thể giúp cải thiện tâm trạng và tinh thần.

Theo thống kê, tổng số terpenoid đã biết vượt quá 22.000 và chúng là một trong những nguồn quan trọng nhất để phát triển các liệu pháp mới.

2. Ngồi thiền

Một liệu pháp khác có thể kích hoạt quá trình tự thực bào là ngồi thiền.

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature – Translational Psychiatry năm 2016 đã quan sát 64 phụ nữ khỏe mạnh, một nửa trong số họ được đi nghỉ mát trong khi nửa còn lại ngồi thiền.

Sau 1 tuần, người ta phát hiện ra rằng những người ngồi thiền có huyết thanh Aβ40 thấp hơn đáng kể, điều này có nghĩa là tăng khả năng tự thực bào trong các tế bào thần kinh não và giảm nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ.

Phát hiện này lặp lại những phát hiện của một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Neurobiology of Aging năm 2007.

Nghiên cứu đã so sánh khối lượng chất xám trong não của những người thiền định và những người không thiền định. Người ta phát hiện ra rằng khối lượng chất xám của những người thiền định không giảm đi theo tuổi tác mà thậm chí còn tăng lên, điều này cho thấy rằng thiền định đảo ngược quá trình lão hóa và tổn thương não.

Những người ngồi thiền cũng cho thấy sự cải thiện đáng kể về khả năng tập trung và thời gian phản ứng của họ, điều này có thể giúp ích cho những bệnh nhân hậu COVID bị não sương mù.

Epoch Times Photo

Đại dịch kéo dài này đã ảnh hưởng đến cơ thể con người theo nhiều cách, bao gồm cả việc gây căng thẳng to lớn cho sức khỏe thần kinh và tinh thần. Bằng cách tiếp cận toàn diện và hiểu được mối liên hệ chặt chẽ giữa con người và thiên nhiên, tâm trí và cơ thể, chúng ta có thể có cơ hội tốt hơn để nâng cao mức độ sức khỏe thể chất và tinh thần của mình một cách cơ bản.

Bạn có thể thử thiền định online miễn phí tại đây.

Theo Yuhong Dong

Thiện Tâm biên dịch



BÀI CHỌN LỌC

Nhức đầu như búa bổ, 50% trường hợp hậu COVID có triệu chứng này - 2 cách để cải thiện