Các nghiên cứu cho thấy, những người thiền định thường xuyên trải nghiệm khả năng kiểm soát sự chú ý tốt hơn và khả năng kiểm soát nhịp tim, cũng như hơi thở và hoạt động của hệ thần kinh tự chủ…
Thiền định hiệu quả như thế nào?
Các nghiên cứu cho thấy, những người thiền định thường xuyên trải nghiệm khả năng kiểm soát sự chú ý tốt hơn và khả năng kiểm soát nhịp tim, cũng như hơi thở và hoạt động của hệ thần kinh tự chủ
Ngoài ra, thiền định còn giúp điều chỉnh các phản ứng không tự nguyện trong cơ thể, chẳng hạn như huyết áp.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những người thiền định có mức độ cortisol thấp hơn – một loại hormone liên quan đến phản ứng căng thẳng – so với những người không tập thiền.
Một đánh giá có hệ thống gần đây về các nghiên cứu hình ảnh học thần kinh cho thấy, thiền tập trung chú ý dường như tạo ra các thay đổi chức năng ở một số vùng não liên quan đến kiểm soát nhận thức và xử lý cảm xúc.
Đánh giá cũng cho thấy rằng, những người thiền định lâu năm đã kích hoạt mạnh mẽ các vùng não liên quan đến quá trình nhận thức và cảm xúc đó. Điều này cho thấy lợi ích của não được cải thiện khi thiền nhiều hơn.
Thiền định thường xuyên cũng có thể ngăn chặn tình trạng mỏng vỏ não do tuổi tác. Điều này có thể giúp bảo vệ chống lại các bệnh liên quan đến tuổi tác và suy giảm nhận thức.
Hạn chế của các nghiên cứu liên quan đến thiền
Những nghiên cứu này thiếu định nghĩa nhất quán cho các loại liệu pháp thiền được sử dụng, và thiếu các nghiên cứu được kiểm soát chặt chẽ.
Trong các thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát theo tiêu chuẩn vàng với thuốc, những người tham gia nghiên cứu không biết liệu họ đang dùng thuốc có hoạt tính hay giả dược.
Ngược lại, trong các thử nghiệm can thiệp dựa trên chánh niệm, những người tham gia biết tình trạng của họ và không bị “mù”. Vì vậy họ có thể mong đợi rằng một số lợi ích sức khỏe có thể xảy ra với họ.
Điều này tạo ra cảm giác kỳ vọng, có thể là một biến gây nhiễu trong các nghiên cứu.
Nhiều nghiên cứu về thiền định cũng thiếu một nhóm kiểm soát. Điều này vốn rất cần thiết để đánh giá xem hiệu quả của nó khi so sánh với các phương pháp điều trị khác là như thế nào.
Lợi ích và ứng dụng rộng hơn của thiền định
So với thuốc, các liệu pháp dựa trên chánh niệm tương đối dễ tiếp cận hơn và có ít tác dụng phụ tiêu cực hơn.
Tuy nhiên, thuốc và tâm lý trị liệu – đặc biệt là liệu pháp hành vi nhận thức – có tác dụng tốt đối với nhiều người và kết hợp chúng lại có thể đem lại kết quả tốt nhất.
Các liệu pháp dựa trên chánh niệm cũng hiệu quả về chi phí và mang lại kết quả sức khỏe tốt hơn so với chăm sóc thông thường, đặc biệt là ở nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao – vì vậy cũng có những lợi ích kinh tế.
Các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu cách để cung cấp các công cụ thiền chánh niệm trên máy tính hoặc ứng dụng điện thoại thông minh hoặc với thực tế ảo, có thể hiệu quả hơn so với đào tạo thiền trực tiếp thông thường.
Điều quan trọng là, liệu pháp chánh niệm không chỉ dành cho những người có chẩn đoán về sức khỏe thể chất hoặc tinh thần.
Bất kỳ ai cũng có thể sử dụng các biện pháp này để giảm nguy cơ mắc bệnh và tận dụng các lợi ích sức khỏe của chúng, chẳng hạn như cải thiện giấc ngủ và hiệu suất nhận thức, nâng cao tâm trạng, giảm căng thẳng và lo lắng.
Nếu muốn học thiền, chúng ta có thể bắt đầu từ đâu?
Nhiều trung tâm giải trí, phòng tập thể hình và thậm chí cả các trường đại học đều tổ chức các lớp thiền trực tiếp.
Đối với những người muốn kiểm tra liệu thiền có thể giúp điều trị tình trạng thể chất hoặc tinh thần hay không, có hơn 600 thử nghiệm lâm sàng hiện đang tuyển người tham gia cho các tình trạng khác nhau, chẳng hạn như đau, ung thư và trầm cảm.
Nếu bạn muốn thử thiền tại nhà, có rất nhiều video miễn phí về cách thực hành, bao gồm thiền cho giấc ngủ, giảm căng thẳng, ăn uống chánh niệm, v.v.
Một số ứng dụng, chẳng hạn như Headspace (có vẻ đầy hứa hẹn), với các thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát cho thấy lợi ích với người dùng.
Tất nhiên, phần khó nhất là bắt đầu. Nhưng nếu bạn đặt báo thức để luyện tập hàng ngày, nó sẽ trở thành thói quen, thậm chí có thể chuyển thành một hành vi vô thức trong cuộc sống hàng ngày – đó mới là mục tiêu cuối cùng.
Đối với một số người, điều này có thể mất một thời gian và luyện tập, còn đối với những người khác, điều này có thể bắt đầu diễn ra khá nhanh. Ngay cả khi bạn chỉ thiền năm phút, nó cũng có thể đem lại tác động tích cực đến sức khỏe.
Theo The Epoch Times tiếng Anh
Bảo Vy biên dịch
Trợ lý Giáo sư Tâm thần học và Khoa học Thần kinh Hành vi, Đại học Bang Wayne.
