Thứ 6 (7/1), Tổng thống Kazakhstan cho biết ông đã ủy quyền cho lực lượng thực thi pháp luật nổ súng và giết chết "những kẻ khủng bố". Động thái này diễn ra sau nhiều ngày biểu tình cực kỳ bạo lực ở Kazakhstan, quốc gia thuộc Liên Xô cũ.
Trong một bài phát biểu trên truyền hình trước toàn dân, Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev đổ lỗi cho tình trạng bất ổn là do “khủng bố" và "chiến binh". Ông cũng nói rằng, ông đã cho phép sử dụng vũ lực sát thương chống lại họ. “Những ai không đầu hàng sẽ đều bị loại bỏ”.
Tổng thống Tokayev cho rằng, biện pháp đàm phán với những người biểu tình mà một số quốc gia khác đưa ra là "vô nghĩa". Ông nói: "Làm sao có thể tổ chức đàm phán với những tên tội phạm, những kẻ giết người".
Bộ Nội vụ Kazakhstan báo cáo hôm thứ Sáu (7/1) rằng, đã có 26 người biểu tình thiệt mạng trong tình hình bất ổn, 18 người bị thương và hơn 3.000 người đã bị bắt giam. Tổng cộng 18 nhân viên thực thi pháp luật cũng đã được báo cáo thiệt mạng và hơn 700 người bị thương.
Kazakhstan đang chứng kiến cuộc biểu tình trên đường phố tồi tệ nhất kể từ khi nước này giành được độc lập cách đây 3 thập kỷ. Các cuộc biểu tình bắt đầu với việc phản đối giá nhiên liệu tăng gần gấp đôi. Sau đó biểu tình nhanh chóng lan rộng trên cả nước, phản ánh sự bất bình rộng rãi hơn đối với sự cai trị độc đảng kể từ khi độc lập 30 năm về trước.
Các cuộc biểu tình leo thang thành bạo lực. Người biểu tình phóng hỏa các tòa nhà chính phủ. Internet trên toàn quốc ngừng hoạt động và hai sân bay đóng cửa, trong đó có một sân bay ở Almaty, thành phố lớn nhất của đất nước.
Hôm thứ 5 (6/1), trong một động thái nhượng bộ, chính phủ công bố mức giá trần đối với nhiên liệu xe cộ trong 180 ngày và tạm hoãn việc tăng giá điện nước. Một mặt, ông Tokayev cố gắng xoa dịu người biểu tình, chấp nhận chính phủ của mình từ chức. Mặt khác, ông đưa ra các biện pháp khắc nghiệt để dập tắt tình trạng bất ổn mà ông cho là “khủng bố”.
Ngày 5/1, Tổng thống Tokayev đã kêu gọi một liên minh quân sự do Nga dẫn đầu giúp đỡ.
Liên minh - Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể, bao gồm các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ như Kazakhstan, Belarus, Armenia, Tajikistan và Kyrgyzstan và đã bắt đầu triển khai quân đội tới Kazakhstan cho sứ mệnh gìn giữ hòa bình.
Các quan chức Kazakhstan đã khẳng định rằng, quân đội sẽ không chiến đấu với những người biểu tình, mà sẽ đảm nhận việc bảo vệ các cơ quan chính phủ.
Ngày 7/1, ông Tokayev tuyên bố rằng trật tự hiến pháp "chủ yếu được khôi phục ở tất cả các vùng của đất nước" và "chính quyền địa phương đang kiểm soát tình hình."
Tuy nhiên, Tổng thống nói thêm rằng "những kẻ khủng bố vẫn đang sử dụng vũ khí và đang làm hư hại tài sản của người dân" và cần phải tiếp tục "các hành động chống khủng bố".
Các cuộc giao tranh ở Almaty vẫn tiếp tục vào sáng thứ Sáu (7/1). Hãng thông tấn Tass của Nga đưa tin rằng, tòa nhà do chi nhánh của đài truyền hình Mir ở Kazakhstan, do một số quốc gia thuộc Liên Xô cũ tài trợ, đã bốc cháy.
Tuy nhiên, sân bay Almaty - do những người biểu tình tấn công và chiếm giữ trước đó - đã trở lại dưới sự kiểm soát của lực lượng thực thi pháp luật Kazakhstan và lực lượng gìn giữ hòa bình, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga, Thiếu tướng Igor Konashenkov cho biết. Đài truyền hình địa phương Khabar 24 dẫn lời người phát ngôn của sân bay cho biết, sân bay sẽ đóng cửa cho đến tối thứ Sáu (7/1),.
Ở những nơi khác của đất nước, mọi thứ bắt đầu trở lại bình thường. Tại thủ đô Nur-Sultan, quyền truy cập Internet đã được khôi phục một phần và giao thông tàu hỏa đã được nối lại trên khắp Kazakhstan.
Sân bay ở thủ đô vẫn hoạt động như bình thường, Khabar 24 đưa tin. Theo kênh truyền hình này, các hãng hàng không sẽ nối lại các chuyến bay nội địa đến các thành phố Shymkent, Turkestan và Atyrau, cũng như các chuyến bay đến Moscow và Dubai, bắt đầu từ 3 giờ chiều giờ địa phương.
Nguyên Hương
Theo AP
