Một nhóm dân biểu Hoa Kỳ đã đến Đài Loan trên máy bay quân sự vào ngày 9/11, đánh dấu phái đoàn thứ 3 của Mỹ đến thăm quốc đảo tự trị kể từ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức vào tháng Giêng.
Tại thời điểm bài báo này đăng tải, vẫn chưa rõ những nhà lập pháp nào của Mỹ đã đến Đài Loan và có bao nhiêu người trong số họ. Chuyến thăm bất ngờ được Bộ Ngoại giao Đài Loan xác nhận đầu tiên, trước khi Lầu Năm Góc xác nhận vài giờ sau đó trong một cuộc họp ngắn.
Người phát ngôn của Lầu Năm Góc là ông John Kirby nói với các phóng viên hôm 9/11 rằng: “Các chuyến thăm của phái đoàn Quốc hội tới Đài Loan là khá thường xuyên. Không có gì lạ khi họ [di] chuyển trên máy bay quân sự của Hoa Kỳ”.
Ông Kirby mô tả chuyến thăm là một “hoạt động bình thường” của chính phủ Hoa Kỳ, theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan (Taiwan Relations Act - TRA). Đây là một đạo luật của Hoa Kỳ yêu cầu Washington cung cấp cho quốc đảo này các thiết bị quân sự để tự vệ.
Hiện tại, Washington và Đài Bắc không phải là đồng minh ngoại giao chính thức.
Theo truyền thông Đài Loan, các dân biểu đã đến trên một chiếc máy bay vận tải quân sự C-40 Clipper của Mỹ.
Chế độ Trung Quốc đã rất tức giận trước chuyến thăm này. Từ lâu Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) vẫn luôn coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình. Chế độ này thường phản đối các chính phủ và tổ chức quốc tế thực hiện bất kỳ liên hệ chính thức nào với chính phủ Đài Loan.
Phát ngôn viên Tan Kefei của Bộ Quốc phòng ĐCSTQ đã lên án chuyến thăm và cáo buộc Hoa Kỳ đã “can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc”, trong một tuyên bố bằng văn bản. Ông Tan cũng đe dọa Đảng Tiến bộ Dân chủ cầm quyền của Đài Loan, cảnh báo rằng họ không nên đưa ra bất kỳ “phán đoán sai lầm” nào hoặc “điều đó sẽ chỉ mang lại thảm họa nghiêm trọng cho hòn đảo”.
Cũng trong ngày 9/11, quân đội Trung Quốc cho biết, gần đây họ đã tiến hành một cuộc tập trận. Theo các phương tiện truyền thông nhà nước của ĐCSTQ, Bộ Tư lệnh Nhà hát phía Đông của quân đội Trung Quốc, Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA), thông báo rằng họ đã tiến hành một cuộc "tuần tra sẵn sàng chiến đấu" gần eo biển Đài Loan, một vùng nước hẹp ngăn cách Trung Quốc và Đài Loan.
ĐCSTQ đã đe dọa phát động chiến tranh với Đài Loan, để thâu tóm quốc đảo này dưới triều đại của mình. Vào tháng Mười, Bộ trưởng Quốc phòng Đài Loan cảnh báo rằng, chế độ Trung Quốc sẽ có khả năng tiến hành một cuộc xâm lược toàn diện vào hòn đảo này vào năm 2025.
Bộ Quốc phòng Đài Loan cũng đưa thông tin về hoạt động của PLA vào ngày 9/11. Nó tuyên bố rằng, 6 máy bay quân sự của Trung Quốc, bao gồm bốn máy bay chiến đấu J-16, đã đi vào vùng nhận dạng phòng không của quốc đảo này vào ngày 9/11. Đáp lại, Đài Loan đã điều khiển máy bay phản lực, đưa ra cảnh báo vô tuyến và triển khai hệ thống tên lửa phòng không để theo dõi các máy bay của PLA.
Thái độ hung hăng hiếu chiến của ĐCSTQ đã được tuyên truyền liên tục trên các phương tiện truyền thông nhà nước của nước này. Vào ngày 10/11, đài truyền hình CTGN của Trung Quốc - chi nhánh quốc tế của đài truyền hình nhà nước CCTV - tuyên bố rằng, "Trung Quốc đang tiếp tục cải thiện khả năng sẵn sàng chiến đấu và khả năng hỗ trợ ý chí của họ trên hòn đảo trước sự đe dọa vũ trang", trong bài viết bình luận về chuyến thăm.
Bài báo đặt câu hỏi: “Hoa Kỳ có thể sẵn sàng hạ một chiếc máy bay trên hòn đảo tại tư thế chuẩn bị, nhưng liệu họ có sẵn sàng dấn thân vào một cuộc chiến tàn khốc để cứu lấy nó không?”.
Vào ngày 27/10, ông Biden khẳng định với các nhà lãnh đạo Đông Á tại một hội nghị thượng đỉnh rằng, Hoa Kỳ có một cam kết “vững chắc” đối với Đài Loan.
Khi được các phóng viên địa phương hỏi về chuyến thăm vào ngày 10/11, Thủ tướng Đài Loan Su Tseng-chang đã cho biết, “các mối quan hệ giữa Đài Loan – Hoa Kỳ rất quan trọng”. Song ông không cung cấp thêm chi tiết về chuyến thăm của Hoa Kỳ.
Phái đoàn đầu tiên của Hoa Kỳ đến thăm Đài Loan kể từ ngày 20/1 diễn ra vào tháng Tư, khi cựu Thượng nghị sĩ Dân chủ Hoa Kỳ Chris Dodd (Connecticut) và các cựu Thứ trưởng Ngoại giao Richard Armitage và James Steinberg đến thăm quốc đảo này.
Vào tháng Sáu, một phái đoàn Quốc hội Mỹ bao gồm 3 thượng nghị sĩ — Tammy Duckworth (Dân chủ - Illinois), Christopher Coons (Dân chủ - Delaware) và Dan Sullivan (Cộng hòa -Alaska) — đã đến thăm Đài Loan để thông báo rằng, Hoa Kỳ sẽ tài trợ 750.000 liều vaccine ngừa COVID-19 cho quốc đảo này. Họ đến Đài Loan trên một chiếc máy bay vận tải C-17 của quân đội Mỹ.
