Canada đang phát triển một chiến lược mới đối với Trung Quốc, và các nước khác cũng sẽ cần đánh giá lại mối quan hệ của họ với “tầm ảnh hưởng ngày càng tăng” của Bắc Kinh, Ngoại trưởng Canada là bà Melanie Joly nói.
Trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình "The West Block" của Global News hôm 9/1, bà Joly nói: “Sức ảnh hưởng của Trung Quốc trên thế giới đang ngày càng lớn lên, và mỗi quốc gia cần phải [đưa ra] quyết định mối quan hệ của họ với Trung Quốc sẽ thế nào, và mối quan hệ của chúng ta với tư cách là một quốc gia với Trung Quốc là gì”.
Bà nêu rõ: “Chúng ta cần có một chiến lược rõ ràng trong khu vực khi nói đến thương mại, khi nói đến mối quan hệ của chúng ta về mặt kinh tế, cũng như về các giá trị và vấn đề nhân quyền và dân chủ”.
Ngoại trưởng Canada nhấn mạnh rằng, một phần nhiệm vụ mà Thủ tướng Justin Trudeau trao cho bà là phát triển và khởi động “chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương” nhằm làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác ngoại giao, kinh tế và quốc phòng với các đồng minh quốc tế trong khu vực. Bà cho biết, đây sẽ là phần mà bà tập trung vào nhiều nhất "trong những tuần và tháng tới".
Bà Joly đã không trả lời trực tiếp khi được hỏi liệu chiến lược này có dẫn đến sự thay đổi chính sách đối ngoại trong việc ngăn cấm các công ty nhà nước Trung Quốc mua các công ty Canada, với mưu đồ thực hiện các hoạt động cung cấp thông tin sai lệch và bóp méo ở nước ngoài hay không. Phản hồi lại, bà nói: “Về nghi vấn có sự can thiệp của nước ngoài. Rõ ràng là trong một nền dân chủ, chúng tôi sẽ không bao giờ chấp nhận bất kỳ hình thức can thiệp nào từ nước ngoài”. Bà cũng nói thêm rằng, đó cũng là một phần của bức thư ủy nhiệm gửi cho bà và Bộ trưởng An toàn Công cộng của Canada là ông Marco Mendicino.
Bà giải thích: “Thành thật mà nói, không thể có sự ép buộc kinh tế đối với bất kỳ quốc gia nước ngoài nào ở Canada, và đó là lý do tại sao điều quan trọng là các doanh nghiệp của chúng tôi cũng phải được bảo vệ tốt”.
Ngoại trưởng Joly cũng không trả lời trực tiếp khi được hỏi liệu chính phủ Canada có cấm công ty viễn thông liên kết với Bắc Kinh là Huawei tham gia vào mạng viễn thông 5G của Canada hay không. Bà chỉ cho biết, một quyết định “sẽ sớm ra mắt”. Phản hồi của bà về Huawei lặp lại lời hứa của Thủ tướng Trudeau hơn 3 tháng trước rằng, quyết định về lệnh cấm sẽ được đưa ra “trong những tuần tới”.
Canada vẫn là quốc gia duy nhất trong nhóm Five Eyes — liên minh tình báo giữa Canada, Vương quốc Anh, Hoa Kỳ, Úc và New Zealand — không cấm hoặc có kế hoạch loại bỏ dần các sản phẩm của Huawei khỏi mạng 5G của họ.
Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) gần đây đã cảnh báo rằng, mối quan hệ của họ với Canada đang ở ngã ba đường. Tuyên bố này được đưa ra sau khi ông Trudeau đưa ra lời kêu gọi vào tháng trước để các nền dân chủ trên thế giới hình thành một “mặt trận thống nhất” chống lại “chính sách ngoại giao cưỡng bức” của chế độ Trung Quốc.
Trả lời phỏng vấn của ông Mercedes Stepheson từ The West Block hôm 26/12, ông Trudeau nói: “Chúng ta đang cạnh tranh và đôi khi, Trung Quốc đã rất khéo léo khiến chúng ta đấu đá nhau trong một thị trường mở, theo một cách cạnh tranh. Chúng ta cần làm tốt hơn nữa là hợp tác cùng nhau và giữ vững quan điểm để Trung Quốc không thể lợi dụng mọi cơ hội và chia rẽ chúng ta với nhau”.
Lập trường của Bắc Kinh đối với Ottawa trở nên hằn học hơn, sau khi Canada bắt giữ giám đốc điều hành Huawei là bà Mạnh Vãn Châu theo yêu cầu dẫn độ của Hoa Kỳ vào năm 2018. Khi đó, ĐCSTQ đã ra lệnh bắt giữ 2 công dân Canada như một động thái trả đũa rõ ràng. Những công dân Canada này đã được trả tự do sau khi Hoa Kỳ từ bỏ yêu cầu dẫn độ đối với bà Mạnh và bà ấy được phép quay trở lại Trung Quốc.
Mối quan hệ của Canada và Trung Quốc đã phải hứng chịu một cú đánh khác trong cuộc đàn áp gần đây của chính quyền Trung Quốc đối với quyền tự do báo chí của Hong Kong. Vào ngày 29/12, cảnh sát an ninh quốc gia Hong Kong đã bắt giữ một số cựu thành viên hội đồng quản trị của một cơ quan truyền thông ủng hộ dân chủ ở địa phương là báo Stand News, bao gồm cả công dân Canada là ca sĩ nhạc pop Denise Ho.
Bà Joly cho biết, việc chính phủ Canada lên án công khai đối với việc bắt giữ ca sĩ Ho và quyết định không cử bất kỳ quan chức nào đến Thế vận hội Olympic Bắc Kinh để tẩy chay Thế vận hội về mặt ngoại giao, là những ví dụ về cách tiếp cận của những người theo chủ nghĩa Tự do đối với nhân quyền ở Trung Quốc.
Bà nói: “Chúng tôi sẽ kêu gọi Trung Quốc về các vấn đề dân chủ mọi lúc, và đồng thời, chúng tôi sẽ thực hiện nhiều hơn nữa ở đây với các chuyên gia, với các học giả, với những người có quan hệ với Trung Quốc, với những người có quan điểm và chuyên môn trong khu vực để đảm bảo rằng, cuối cùng chúng ta đã sẵn sàng cho những năm tiếp theo và thập kỷ tới”.
