Nếu chế độ Trung Quốc có thể sử dụng cơ sở dữ liệu ADN khổng lồ này để tạo ra những bước tiến trong y học cá nhân hóa, nó có thể vượt xa các công ty Mỹ, gây nguy hiểm cho an ninh kinh tế của Mỹ.
Một cơ quan phản gián hàng đầu của Mỹ đã cảnh báo rằng, trong nhiều năm qua chính quyền Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã thu thập một lượng lớn những dữ liệu y tế của Mỹ, bao gồm cả thông tin di truyền nhạy cảm - gây ra những rủi ro nghiêm trọng về quyền riêng tư và an ninh quốc gia.
Cùng với các biện pháp bất hợp pháp như tấn công mạng, Bắc Kinh đã sử dụng các khoản đầu tư vào các công ty công nghệ sinh học của Mỹ, cũng như quan hệ đối tác với các bệnh viện và trường đại học của quốc gia này để có quyền truy cập vào dữ liệu di truyền và chăm sóc sức khỏe của Hoa Kỳ, Trung tâm Phản gián và An ninh Quốc gia (NCSC) cho biết trong một bản báo cáo phát hành hôm 1/2.
Một lượng lớn thông tin về bộ gen (toàn bộ chuỗi gen của một người) có thể thúc đẩy sự phát triển trong lĩnh vực y học chính xác tiên tiến (hoặc y học cá nhân hóa), cho phép Trung Quốc vượt qua Mỹ để trở thành nhà lãnh đạo toàn cầu về công nghệ sinh học, tài liệu này nhận định. Những dữ liệu như vậy cũng có thể được vũ khí hóa để nhắm mục tiêu vào các cá nhân cho các hoạt động tình báo và quân sự.
Cảnh báo được đưa ra khi tập đoàn BGI khổng lồ về di truyền học của Trung Quốc đã xem xét kỹ lưỡng những nỗ lực tích cực của họ, nhằm thúc đẩy các bộ thử nghiệm COVID-19 và các phòng thí nghiệm hỗ trợ trên toàn thế giới, làm dấy lên lo ngại về bảo mật dữ liệu.
Đến tháng Tám năm ngoái, công ty này đã bán được 35 triệu bộ dụng cụ kiểm tra nhanh COVID-19 cho 180 quốc gia và xây dựng 58 phòng thí nghiệm ở 18 quốc gia. Công ty BGI đã tiếp cận một số bang của Hoa Kỳ vào năm ngoái để xây dựng và vận hành các phòng thí nghiệm thử nghiệm COVID-19, nhưng không có phòng thí nghiệm nào được chấp nhận sau khi các quan chức Hoa Kỳ cảnh báo về mối quan hệ đối tác này, theo báo cáo gần đây của CBS.
BGI tuyên bố công ty này không có quyền truy cập vào dữ liệu bệnh nhân từ các phòng thí nghiệm hoặc bộ xét nghiệm COVID-19 của mình.
Tuy nhiên, cựu giám đốc của NCSC là ông William Evanina nói với CBS rằng, các phòng thí nghiệm do công ty này thành lập giống như những con ngựa thành Troy vậy: bằng cách thiết lập thiết bị giải trình tự gen của họ ở Hoa Kỳ, sau này BGI có thể khai thác thiết bị để đào xới thông tin chuỗi di truyền của người Mỹ. Hệ thống máy trình tự sắp xếp là máy dùng để giải mã và phân tích toàn bộ bộ gen của một người.
-
- Chính quyền Trung Quốc sẽ thu thập từ 35-70 triệu mẫu DNA, tương đương khoảng 5% đến 10% nam giới nước này để xây dựng cơ sở dữ liệu di truyền khổng lồ. (Ảnh: Pixabay)
Bản báo cáo nhấn mạnh, công ty BGI đã có cơ hội tiếp cận thị trường Hoa Kỳ và dữ liệu người dùng sau khi mua nhà sản xuất máy trình tự Complete Genomics có trụ sở tại California với giá 118 triệu USD vào năm 2013. Ba năm trước đó, BGI đã nhận được khoản vay 1,5 tỷ USD từ Ngân hàng Phát triển Trung Quốc do ĐCSTQ điều hành.
Các công ty Trung Quốc, bao gồm BGI, cũng đã thiết lập quan hệ đối tác với các bệnh viện, trường đại học và viện nghiên cứu của Hoa Kỳ, cung cấp các dịch vụ giải trình tự gen chi phí thấp.
Bản báo cáo cho biết: “Những quan hệ đối tác này cho phép các thực thể của Hoa Kỳ mở rộng khả năng nghiên cứu của họ, trong khi các công ty Trung Quốc có quyền truy cập vào nhiều dữ liệu di truyền hơn về nhiều nhóm người khác nhau, mà họ có thể sử dụng cho các sản phẩm và dịch vụ y tế mới".
Một báo cáo năm 2019 cho thấy, ít nhất 15 công ty Trung Quốc đã được cấp phép để thực hiện xét nghiệm di truyền hoặc giải trình tự trên các bệnh nhân Hoa Kỳ, cho phép các công ty này truy cập vào dữ liệu di truyền học.
Thông tin về bộ gen của người Mỹ đặc biệt có giá trị đối với Trung Quốc do sự đa dạng sắc tộc của dân số Hoa Kỳ, theo báo cáo. Điều này là do các bộ dữ liệu đa dạng hữu ích hơn trong nghiên cứu để xác định các dạng bệnh di truyền. Năm ngoái, ĐCSTQ đã thông qua điều luật nhằm hạn chế ngặt nghèo khả năng các công ty nước ngoài tiếp cận dữ liệu sinh học của người Trung Quốc.
Đặc vụ Giám sát FBI Edward You - một nhà cựu hóa sinh - nói với CBS rằng: “Họ đang xây dựng một cơ sở dữ liệu khổng lồ trong nước. Và nếu bây giờ họ có thể bổ sung dữ liệu đó bằng dữ liệu từ khắp nơi trên thế giới, thì [mọi thứ sẽ phụ thuộc vào] việc ai có được tập dữ liệu lớn nhất, đa dạng nhất".
Ông tiếp tục: “Và như vậy, [vấn đề nguy hiểm tiềm tàng] là, một khi họ có thể đạt được trí thông minh nhân tạo thực sự, thì họ sẽ bắt đầu cuộc đua về những gì họ có thể làm với dữ liệu đó”.
Nếu chế độ Trung Quốc có thể sử dụng cơ sở dữ liệu ADN khổng lồ này để tạo ra những bước tiến trong y học cá nhân hóa, nó có thể vượt xa các công ty Mỹ, gây nguy hiểm cho an ninh kinh tế của Mỹ.
Báo cáo đánh giá: “Mặc dù các loại thuốc mới từ Trung Quốc có thể mang lại lợi ích cho các bệnh nhân Mỹ, nhưng Mỹ có thể bị phụ thuộc nhiều hơn vào sự đổi mới và phát triển thuốc của Trung Quốc để chữa bệnh, dẫn đến việc chuyển giao tài sản, hợp tác kinh doanh mới và cơ hội việc làm lớn hơn ở Trung Quốc".
NCSC cũng cảnh báo, chế độ ĐCSTQ độc tài này có thể kết hợp bộ dữ liệu chuỗi gen với thông tin cá nhân của người Mỹ bị đánh cắp trong các cuộc tấn công mạng trước đây, để "nhắm mục tiêu chính xác" vào các cá nhân trong chính phủ hoặc công ty nước ngoài để "theo dõi, thao túng hoặc tống tiền".
Ví dụ, chế độ Trung Quốc có thể xác định các điểm yếu của một mục tiêu, chẳng hạn như thói quen nghiện ngập hoặc các loại bệnh tâm thần, bằng cách phân tích dữ liệu di truyền và hồ sơ y tế. Những thông tin như vậy có thể được sử dụng để tống tiền, để tuyển dụng người nước ngoài làm gián điệp cho chế độ, và đàn áp những người bất đồng chính kiến ở nước ngoài.
-
- Chính quyền Trung Quốc đang thu thập các mẫu gen từ hàng triệu công dân của họ, bao gồm cả học sinh mẫu giáo và tiểu học mà không có sự đồng ý. (Wikimedia Commons)
ĐCSTQ đã tích lũy một lượng lớn dữ liệu cá nhân của người Mỹ thông qua một số vụ tấn công mạng lớn trong những năm gần đây. Chúng bao gồm các cuộc xâm nhập vào cơ quan nhân sự của chính phủ Hoa Kỳ, cơ quan báo cáo tín dụng Equifax và công ty bảo hiểm sức khỏe Anthem, dẫn đến việc đánh cắp thông tin cá nhân của hàng chục triệu người Mỹ.
Tại nội địa Trung Quốc, NCSC cho biết, chế độ độc tài này đã bắt đầu khai thác dữ liệu di truyền để kiểm soát và đàn áp các dân tộc thiểu số theo đạo Hồi ở khu vực phía tây Tân Cương.
Vào năm 2014, chính phủ Bắc Kinh thực hiện thu thập hàng loạt dữ liệu sinh trắc học từ người dân địa phương, lấy mẫu ADN, dấu vân tay, quét mống mắt và mẫu máu. Những thông tin như vậy được cung cấp vào một cơ sở dữ liệu khổng lồ được sử dụng để khảo sát và nhắm mục tiêu vào các cá nhân.
Các nhà nghiên cứu và những người ủng hộ cũng đã cảnh báo rằng, ĐCSTQ có thể dùng bộ sưu tập ADN khổng lồ này để tạo điều kiện cho việc cưỡng bức thu hoạch nội tạng người Duy Ngô Nhĩ và các nhóm thiểu số Hồi giáo khác. Hiện tại, hơn 1 triệu người trong số họ đang bị giam giữ trong một mạng lưới các trại tập trung tại Tân Cương.
Năm ngoái, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã đưa 2 công ty con của BGI vào danh sách đen vì vai trò của họ trong việc tiến hành phân tích gen trên người Duy Ngô Nhĩ, hỗ trợ cuộc đàn áp của chế độ Trung Quốc trong khu vực. BGI đã lên tiếng phủ nhận việc có liên quan đến các hành vi vi phạm nhân quyền.
Du Miên
