Chính quyền ông Biden đã công bố “Chiến lược An ninh Quốc gia” (NSS) trong tháng này ngay trước thềm Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 20 của Trung Quốc. Ông Tập Cận Bình và Bắc Kinh rất nghiêm túc trong việc đánh bại đối thủ của mình và quyết tâm soán vị thế dẫn đầu của Mỹ, nhưng NSS cho thấy chính quyền ông Biden thì không.
Chiến lược An ninh Quốc gia” (NSS) của chính quyền ông Biden nhấn mạnh mong muốn thống trị toàn cầu của Bắc Kinh và cảnh báo về “thập kỷ quyết định” trong cuộc đua với Trung Quốc.
Tài liệu cũng coi Nga là một mối đe dọa “tức thì” và “đang diễn ra”, nhưng không phải là mối đe dọa ngang hàng với Trung Quốc. NSS cũng làm nổi bật các vấn đề an ninh xuyên quốc gia, bao gồm cả biến đổi khí hậu và sức khỏe toàn cầu.
NSS tuyên bố rằng chiến lược của chính quyền ông Biden đối với Trung Quốc gồm ba phần:
- Đầu tư vào nền tảng sức mạnh của Mỹ ở quê nhà;
- Gắn kết các nỗ lực với các đồng minh và đối tác;
- Cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc để bảo vệ lợi ích của Mỹ.
Đây là một tài liệu thiếu sót nghiêm trọng liên quan đến mối đe dọa từ Trung Quốc. Thiếu sót của chiến lược này nằm ở chỗ, nó không có khả năng nhận ra quy mô và phạm vi của mối đe dọa từ chế độ Trung Quốc đối với Mỹ cũng như các lợi ích của Mỹ và đồng minh.
Nói cách khác, những lời lẽ khoa trương của NSS về mối đe dọa từ Trung Quốc và của chính quyền ông Biden kể từ khi nhậm chức là một tiếng vang mờ nhạt của cựu Tổng thống Donald Trump. Không giống như ông Trump, ông Biden không hiện thực hóa luận điệu này mà thay vào đó là duy trì các chính sách thất bại của chính quyền - tất cả đều nhằm tìm cách thích ứng và hỗ trợ sự trỗi dậy của Trung Quốc.
NSS tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ hợp tác với Trung Quốc về các vấn đề như biến đổi khí hậu và "cùng tồn tại một cách hòa bình" thay vì đối đầu và đánh bại Bắc Kinh. Chiến lược An ninh Quốc gia là một cơ hội hiếm hoi và quý giá để giải thích về bản chất của mối đe dọa đến từ Trung Quốc; lý do Mỹ và các đồng minh coi Trung Quốc là kẻ thù cũng như cách thức chống lại mối đe dọa này.
Trên thực tế, “thập kỷ quyết định” được NSS đề cập đến chính là thập kỷ trong quá khứ, khoảng thời gian mà Mỹ có đủ sức để ngăn chặn Trung Quốc bằng cách phủ nhận tính hợp pháp, đầu tư và sự gia nhập hệ sinh thái kinh tế với phương Tây. Đó là kết quả của chiến lược thất bại trong việc chấp nhận và thúc đẩy sự phát triển của Trung Quốc, ảnh hưởng nặng nề của nó đã dẫn đến NSS.
Chiến lược này cũng dự đoán rằng, các quyết định mà Hoa Kỳ chuẩn bị thực hiện tới đây sẽ đặt định hướng đi cho tương lai.
Thật vậy, việc không coi chế độ Trung Quốc là mối đe dọa và hành động dứt khoát để chống lại họ chính là tấm kim bài đảm bảo rằng trong tương lai, nước Mỹ sẽ vấp phải khó khăn. Bởi vì ngay từ đầu Mỹ đã thiếu sự rõ ràng về chiến lược liên quan đến bản chất và mức độ nghiêm trọng của Trung Quốc, cũng như nhu cầu cấp thiết phải phản ứng tức thì. Phản ứng đó bao gồm thông báo cho Phố Wall, Thung lũng Silicon, giới truyền thông, các trường đại học và công chúng về bản chất của mối đe dọa Trung Quốc, khả năng thích ứng, nhu cầu nhận thức vĩnh viễn về mối đe dọa này và đảm bảo rằng họ không hành động trái ngược với lợi ích của Mỹ.
Các giới chức cấp cao của chính quyền ông Biden cũng không tốt đẹp hơn tài liệu này là mấy. Trong một bài thuyết trình về tài liệu, cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan tuyên bố rằng các công nghệ tiên tiến cần được bảo vệ thông qua chiến lược “hàng rào cao, sân nhỏ”, theo đó là tạo ra các điểm nghẽn đối với các công nghệ trọng yếu của Hoa Kỳ. Các công nghệ phải ở bên trong sân, và hàng rào phải cao để bảo vệ chúng.
Như ông Sullivan đã lưu ý, “Các công nghệ nền tảng phải ở bên trong mảnh sân đó và hàng rào phải cao để các đối thủ cạnh tranh chiến lược của chúng ta không thể khai thác và phá hoại các công nghệ của Mỹ và đồng minh”.
Dựa trên thành tích thảm hại của Mỹ trong việc bảo vệ các công nghệ của mình khỏi sự xâm nhập nhất quán, chiến lược này không chắc sẽ mang lại hiệu quả. Theo phép ẩn dụ của ông Sullivan, hàng rào của Mỹ có đầy rẫy những khoảng trống khổng lồ, cho phép Trung Quốc thu thập được các công nghệ của Mỹ và đồng minh thông qua các phương tiện hợp pháp và bất hợp pháp trong nhiều thập kỷ. Đồng thời, Phố Wall chính là nơi cấp vốn cho các thực thể chịu trách nhiệm về việc này.
Nếu lối tư duy này không thay đổi, các công nghệ nền tảng của Mỹ cũng sẽ sớm biến mất. Ông Sullivan và NSS lẽ ra phải tuyên bố rằng việc chuyển giao công nghệ và tri thức chấm dứt ngay từ ngày hôm nay để đối phó với mối đe dọa. Và thật khốn khổ cho bất kỳ thực thể nào của Mỹ hoặc đồng minh cung cấp những công nghệ và tri thức này cho Bắc Kinh hoặc tài trợ cho họ.
Có thông tin cho rằng Thủ tướng Anh Liz Truss sẽ cập nhật tài liệu chính sách “Đánh giá tổng hợp” năm 2021, trong đó coi chế độ Trung Quốc là mối đe dọa đối với Vương quốc Anh. Anh, cũng như Mỹ, đã phớt lờ Trung Quốc trong nhiều thập kỷ trước một nguy cơ giảm phát kéo dài và ác liệt. Việc coi Trung Quốc là mối đe dọa hơn là kẻ thù vẫn không chính xác lắm và chỉ góp phần tạo ra cảm giác rằng Anh và Mỹ không nghiêm túc trong việc đối đầu và đánh bại kẻ thù của họ.
Cách xa nửa vòng trái đất, Đại hội Đảng lần thứ 20 của Trung Quốc chắc chắn sẽ không đề cao vấn đề biến đổi khí hậu và sức khỏe toàn cầu. Đại hội này sẽ không thảo luận về "chung sống hòa bình" như luận điệu của NSS hoặc nhà lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev 60 năm về trước. Mà Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) sẽ giải thích cặn kẽ tại sao Trung Quốc buộc phải đạt được sự thống trị toàn cầu. Trung Quốc là bậc thầy trong việc thổi bùng lên ý chí và quyết tâm của chế độ này đối với phần còn lại của thế giới.
Ông Tập Cận Bình và Bắc Kinh rất nghiêm túc trong việc đánh bại đối thủ của mình và quyết tâm soán vị thế dẫn đầu của Mỹ, nhưng NSS cho thấy chính quyền ông Biden thì không.
Quan điểm được trình bày trong bài viết này là ý kiến của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.
Tác giả Bradley A. Thayer là thành viên sáng lập của Ủy ban về mối nguy hiểm hiện tại của Trung Quốc và là đồng tác giả của cuốn "Cách Trung Quốc nhìn thế giới: Chủ nghĩa trung tâm và cán cân quyền lực trong chính trị quốc tế".
