Người đứng đầu Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen đã cảnh báo Ý về những "công cụ" mà Ủy ban có thể dùng đến, tùy thuộc vào kết quả cuộc bầu cử sắp tới tại nước này, trong bối cảnh một liên minh cánh hữu được dự kiến sẽ chiến thắng.
Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen đã được hỏi tại Đại học Princeton ở Mỹ vào ngày 22/9/2022 rằng: "Có bất kỳ lo ngại nào liên quan đến cuộc bầu cử sắp tới ở Ý không? Cũng vì cân nhắc đến việc có rất nhiều chính trị gia tranh cử có quan hệ với Putin".
"Để xem kết quả của cuộc bầu cử. Chúng tôi cũng vừa tổ chức bầu cử ở Thụy Điển. Cách tiếp cận của tôi là bất cứ chính phủ dân chủ nào sẵn sàng làm việc với chúng tôi, thì chúng tôi sẽ làm việc cùng nhau", bà von der Leyen trả lời.
"Để xem xem. Nếu mọi thứ đi theo hướng khó, [thì như] tôi đã nói về Hungary và Ba Lan, chúng tôi có các công cụ", bà nói thêm.
"Công cụ" mà bà von der Leyen đề cập đến là khuyến nghị mới đây của Ủy ban Châu Âu về việc đình chỉ khoản kinh phí khoảng 7,5 tỉ EUR cho Hungary với lý do "tham nhũng", trường hợp đầu tiên như vậy trong Liên minh Châu Âu.
Nghị viện Châu Âu cũng đã bỏ phiếu tuyên bố Hungary không còn là một nền dân chủ thực sự. Nhưng Hiệp ước về Liên minh Châu Âu không định nghĩa rõ "dân chủ" là gì, vì vậy "dân chủ" có nghĩa là bất cứ điều gì Nghị viện Châu Âu muốn, theo giáo sư Gabriël Moens tại Đại học Queensland nhận xét.
Phản ứng từ các chính trị gia
Matteo Salvini — lãnh đạo của Lega Nord, một đảng chính trị cánh hữu thuộc liên minh trung hữu đang dẫn đầu trong các cuộc thăm dò tại Ý — đã phản ứng mạnh mẽ hôm 23/9.
"Cái gì đây? Một lời đe dọa? Thật là một sự ngạo mạn đáng xấu hổ. Hãy tôn trọng lá phiếu, quyền tự do, dân chủ, và chủ quyền của người dân Ý! Bạn bè của tất cả, đầy tớ không của riêng ai", ông viết trên Twitter.
Ông Salvini đã yêu cầu bà von der Leyen "xin lỗi hoặc từ chức".
Bình luận của bà von der Leyen cũng gây phẫn nộ trong các nghị sĩ Ý tại Nghị viện Châu Âu.
"Ý là một quốc gia tự do, có chủ quyền, với truyền thống dân chủ mạnh mẽ. Công dân Ý xứng đáng được tôn trọng và Brussels nên hiểu được điều đó", hai nghị sĩ Marco Zanni và Marco Campomenosi cho biết trong một tuyên bố chung hôm 23/9.
"Những lời nói hôm qua của Ursula Von der Leyen thật đáng xấu hổ, chúng tôi không chấp nhận những lời cảnh cáo, những lời quở trách, hay những lời đe dọa ngầm. Tuy nhiên, 3 ngày trước cuộc bầu cử, lại có một can thiệp nữa từ một người trong Liên minh Châu Âu mà không thể chấp nhận được rằng, tại Ý, chủ quyền thuộc về người dân".
"Chúng tôi sẽ đưa ra một câu hỏi để yêu cầu làm rõ sự việc. Dù cố ý hay sơ suất, thì trong mọi trường hợp đây đều là nghiêm trọng và không thể chấp nhận được. Chủ tịch Ủy ban Châu Âu phải xin lỗi và tôn trọng lá phiếu của người Ý".
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Ba Lan cũng đã chỉ trích bình luận của bà von der Leyen.
"Chủ tịch Ủy ban châu Âu gợi ý rằng nếu người Ý bầu ra một chính phủ mà Brussels không thích, thì họ có thể bị phong tỏa kinh phí", Thứ trưởng Sebastian Kaleta cho biết trên Facebook.
"Một bằng chứng khác cho thấy 'pháp quyền' hoàn toàn là hành vi tống tiền để áp đặt mệnh lệnh của Liên minh Châu Âu, hay nói đúng hơn là của Đức. 'Nền dân chủ' trông như thế này đây", ông Kaleta nói thêm.
Phát ngôn viên của Ủy ban Châu Âu Eric Mamer nói rằng, bà von der Leyen không tìm cách can thiệp vào chính trị Ý.
"Bà ấy đã nhấn mạnh vai trò của Ủy ban với tư cách là người giám hộ các hiệp ước [châu Âu] về pháp quyền", ông Mamer giải thích hôm 23/9.
Nghị sĩ Ý Marco Zanni tại Nghị viện Châu Âu đã phản bác lời giải thích này, nói rằng: "Thật tệ khi mà câu hỏi [đặt ra cho bà von der Leyen] chính xác là về bầu cử ở Ý. Bà ấy vốn có thể trả lời theo một ngàn cách khác, bà ấy đã cố ý lựa chọn 'ngầm' đe dọa".
Cao Dương
