Cựu Ngoại trưởng Mỹ cho biết: “Chính quyền của chúng tôi vốn đang ra sức để đặt [quân đội] Trung Quốc vào bên trong cơ cấu kiểm soát vũ khí này... Giờ đây, đòn bẩy để thuyết phục phía Nga rằng họ cũng cần phải làm việc để đưa Trung Quốc vào cơ cấu này đã không còn nữa".
Trong một cuộc phỏng vấn phát sóng hôm 4/2, cựu Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nhận định, chính quyền ông Biden đã mất hết đòn bẩy để thuyết phục Nga nỗ lực đưa Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) tham gia hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân, khi gia hạn hiệp ước START mới với Moscow.
Ngày 3/2, tân Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken thông báo, Hoa Kỳ đã gia hạn hiệp ước vũ khí hạt nhân cuối cùng còn lại với Nga là New START trong 5 năm.
Trong cuộc phỏng vấn với người dẫn chương trình Maria Bartiromo của đài Fox News, ông Pompeo khẳng định: “Tôi nghĩ, sai lầm tại đây là, dù tôi đánh giá cao các hiệp định vũ khí, các hiệp định vũ khí chiến lược là những thứ tốt nếu chúng có thể được xác minh đầy đủ, [nhưng] họ lại quên mất điều quan trọng nhất là sức mạnh hạt nhân mới. Đảng Cộng sản Trung Quốc hiện nắm giữ các hệ thống vũ khí và đang thử nghiệm tên lửa ở mức báo động".
Cựu Ngoại trưởng Mỹ cho biết: “Chính quyền của chúng tôi vốn đang ra sức để đặt [quân đội] Trung Quốc vào bên trong cơ cấu kiểm soát vũ khí này. Có lúc chúng tôi đã gần như đạt được điều đó. Giờ đây, đòn bẩy để thuyết phục phía Nga rằng họ cũng cần phải làm việc để đưa Trung Quốc vào cấu trúc này đã không còn nữa".
Khi thông báo về việc gia hạn New START, ông Blinken khẳng định, chính quyền của Tổng thống Joe Biden “cũng sẽ theo đuổi việc kiểm soát vũ khí để giảm bớt mối nguy hiểm từ kho vũ khí hạt nhân hiện đại và đang phát triển của Trung Quốc”.
Sau khi Mỹ rời khỏi hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) với Nga vào năm 2019, ông Pompeo đã kêu gọi Nga và Trung Quốc tham gia hiệp ước kiểm soát vũ khí đa phương. Khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố ý định rút khỏi INF, ông cho biết sẽ sẵn sàng cho một thỏa thuận mới bao gồm Bắc Kinh.
Trung Quốc đã phát triển một kho vũ khí tên lửa khổng lồ mà Hoa Kỳ và Nga không thể phát triển hoặc triển khai khi tuân thủ hiệp ước INF. Đó là một thực tế chiến lược khiến cả Điện Kremlin và tòa Bạch Ốc lo ngại trong nhiều năm. Theo đánh giá của Mỹ, nếu Bắc Kinh bị ràng buộc bởi INF thì khoảng 1/3 cho đến 1/2 kho vũ khí tên lửa đạn đạo của Trung Quốc sẽ vi phạm hiệp ước này.
Hoa Kỳ đã cố gắng ít nhất 3 lần để thử đưa Trung Quốc tham gia vào hiệp ước INF, nhưng lần nào cũng thất bại.
Hiệp ước START mới có hiệu lực vào năm 2011, cũng áp dụng các điều khoản tương tự hạn chế kho vũ khí hạt nhân được triển khai của Hoa Kỳ và Nga trong lúc Trung Quốc đã dần đuổi kịp 2 siêu cường này. Hiệp ước giới hạn số lượng đầu đạn hạt nhân chiến lược được triển khai là 1.550 và số lượng tên lửa và máy bay ném bom được triển khai là 700. Hiệp ước START cũng bao gồm một chế độ xác minh, cho phép cả 2 quốc gia đảm bảo sự tuân thủ của đôi bên thông qua các cuộc thanh tra tại chỗ.
Du Miên
