Hoa Kỳ ban hành một điều luật mới vào ngày 8/5 nhằm thắt chặt thị thực với các nhà báo Trung Quốc khi nói rằng hành động này là để đáp trả lại việc chính quyền Trung Quốc đối xử với các nhà báo Hoa Kỳ tác nghiệp ở Trung Quốc. Đây là một diễn biến leo thang mới giữa lúc hai nước đang có căng thẳng liên quan đến đại dịch viêm phổi Vũ Hán đang lây lan trên toàn cầu, theo tin từ Reuters.
Hoa Kỳ và chế độ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã liên tục có những hành động trả đũa liên quan đến hoạt động của các nhà báo trong những tháng gần đây.
Vào tháng 3, chế độ Trung Quốc đã trục xuất các nhà báo Mỹ thuộc 3 tờ báo của Hoa Kỳ hoạt động tại Trung Quốc, vốn xảy ra sau một tháng khi Hoa Kỳ cho biết rằng họ sẽ bắt đầu coi năm cơ quan truyền thông lớn của nhà nước Trung Quốc hoạt động tại Hoa Kỳ như các đại sứ quán nước ngoài và yêu cầu những cơ quan này phải đăng ký nhân viên và tài sản của Hoa Kỳ với Bộ Ngoại giao. Một ngày sau phán quyết của Hoa Kỳ về điều này, Bắc Kinh đã trục xuất ba phóng viên của tờ Wall Street Journal, gồm hai người Mỹ và một người Úc.
Khi ban hành điều luật này vào 8/5, Bộ An ninh Nội địa đã lên án chế độ Trung Quốc đàn áp tự do báo chí.
Quy định trên, sẽ có hiệu lực vào ngày 11/5, sẽ giới hạn thị thực các phóng viên Trung Quốc trong thời gian 90 ngày, được phép gia hạn. Thị thực như trên thường có lựa chọn mở và không cần phải gia hạn trừ khi nhân viên chuyển sang một công ty khác.
Một quan chức cấp cao của Bộ An ninh Nội địa cho biết rằng điều luật mới này sẽ cho phép cơ quan này xét duyệt các đơn xin thị thực của nhà báo Trung Quốc thường xuyên hơn và có khả năng sẽ làm giảm tổng số nhà báo Trung Quốc tại Hoa Kỳ.
“Điều này tốt hơn trong vấn đề bảo vệ an ninh quốc gia”, quan chức này cho biết.
Quy định mới sẽ không áp dụng cho các nhà báo có hộ chiếu từ Hồng Kông hoặc Ma Cao, theo tin từ Bộ An ninh Nội địa.
Hồi tháng 2, khi có kế hoạch coi 5 cơ quan truyền thông lớn của nhà nước Trung Quốc hoạt động tại Hoa Kỳ như các đại sứ quán nước ngoài, quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết quyết định này được đưa ra do chế độ Trung Quốc đang siết chặt kiểm soát nhà nước với truyền thông, và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã sử dụng chúng một cách hung hăng để truyền bá tuyên truyền những thông tin thân Bắc Kinh.
Một quan chức cho biết: “Họ kiểm soát cả nội dung và kiểm soát biên tập gia tăng trong suốt nhiệm kỳ nắm quyền của Tập Cận Bình”. “Những kẻ này trên thực tế là cánh tay của bộ máy tuyên truyền của ĐCSTQ”.
Chính quyền Trung Quốc kiểm soát chặt chẽ truyền thông. Tất cả các cơ quan báo chí nước này đều thuộc sở hữu nhà nước đều phải qua kiểm duyệt gắt gao phù hợp với chủ trương của chính quyền. Với mạng internet, Bắc Kinh thiết lập hệ thống gọi là Vạn lý Tường lửa khiến cư dân nước này không thể vào được các website phổ biến như Youtube, Facebook, Twitter.
Trung Quốc xếp gần cuối bảng trong Chỉ số Tự do báo chí, năm 2019 nước này đứng gần cuối bảng xếp hạng, đứng thứ 178 trên 180 quốc gia.
Căng thẳng giữa Hoa Kỳ và chế độ Trung Quốc đã gia tăng trong những tháng gần đây khi virus viêm phổi Vũ Hán đã càn quét khiến hàng triệu người nhiễm và hàng trăm nghìn người tử vong trên toàn thế giới.
Minh Dũng
