Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ, ông Mark Esper đã nói trong một cuộc phỏng vấn rằng Hoa Kỳ không mong đợi thêm bất kỳ cuộc tấn công trả đũa nào của Iran nữa sau vụ tấn công tên lửa của nước này vào quân đội Mỹ đóng tại Iraq tuần trước.
Ông Esper nói rằng Tehran hiện đang chịu sức ép từ những người biểu tình trong nước sau khi chính quyền Iran cuối tuần vừa rồi đã thừa nhận vô tình bắn hạ một máy bay của Hãng hàng không quốc tế Ukraine vào tuần trước, giết chết 176 người trong đó có 82 người Iran. Sau đó, hàng loạt người biểu tình đã đổ ra khắp đường phố Tehran, công khai chỉ trích chính phủ.
“Bạn có thể thấy người dân Iran đang đứng lên và khẳng định quyền lợi của mình, họ khao khát một chính phủ tốt hơn, một chế độ khác”, ông Esper nói vào ngày 12/1 trong chương trình “Face the Nation” trên kênh CBS News.
Khi được hỏi về việc trong tương lai gần liệu Iran có định tấn công người và tài sản của Mỹ hay không, ông Esper nói rằng các quan chức “không mong đợi có bất kỳ cuộc tấn công nào nữa”, và ông nói thêm rằng Washington “sát cánh ủng hộ người dân Iran” vì họ đang tìm kiếm điều mà “hầu hết mọi người trên thế giới đều mong muốn”, trong đó có những quyền cơ bản của con người.
“Tôi chỉ nghĩ rằng… người dân Iran cuối cùng đã đứng lên và buộc cái chính quyền rất tham nhũng đó phải có trách nhiệm”, ông Esper nói.
-
- Người dân Iran thắp nến tưởng niệm các nạn nhân trên máy bay Boeing 737 của hãng hàng không quốc tế Ukraine ở trước Đại học Amirkabir tại thủ đô Tehran, vào ngày 11/1/2020. (AFP via Getty Images)
Trong cuộc phỏng vấn, ông Esper đã dừng việc lặp lại tuyên bố của Tổng thống Donald Trump về kêu gọi thay đổi chế độ ở Iran.
Chính quyền, đứng đầu là Ayatollah Ali Khamenei, “vẫn là chính phủ hợp pháp” của Iran, ông Esper nói.
“Và những gì chúng tôi đã nói, tôi đã nói công khai, tổng thống chắc chắn đã nói, rằng chúng tôi sẽ gặp họ. Chúng tôi sẵn sàng ngồi xuống và thảo luận về cách thức mới để Iran trở thành một quốc gia bình thường hơn”, ông nói.
Căng thẳng giữa Iran và Hoa Kỳ gay gắt tới mức chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ sau khi cuộc không kích bằng máy bay không người lái của Mỹ đã giết chết chỉ huy Iran Qassem Soleiman, người đứng đầu lực lượng Vệ binh Cách mạng Quds của Iran, vài tháng sau khi nhóm này bị Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ liệt vào một trong những tổ chức chống khủng bố nước ngoài vào năm 2019. Tổng thống Trump và các quan chức hàng đầu khác đã nói rằng Soleimani đang lên kế hoạch thực hiện các cuộc tấn công vào người và tài sản của Mỹ, bao gồm cả các đại sứ quán.
Trong nhiều thập kỷ qua, lực lượng Quds đã tạo ra một mạng lưới ảnh hưởng phức tạp trong khu vực, trong đó có hỗ trợ dân quân ủy nhiệm Shi'ite, tổ chức Hezbollah ở Lebanon, Houthis của Yemen và những nhóm khác.
Ông Esper nói với CBS rằng ông đồng ý với quan điểm của Tổng thống Trump về việc Iran sẽ “tiến hành các cuộc tấn công vào các đại sứ quán của Hoa Kỳ” trong khu vực.
“Tôi đã chia sẻ quan điểm đó. Tôi biết các thành viên khác của đội an ninh quốc gia cũng chia sẻ quan điểm đó. Đó là lý do tại sao tôi đã triển khai hàng ngàn lính nhảy dù Mỹ đến Trung Đông để củng cố đại sứ quán của chúng tôi ở Baghdad và các địa điểm khác trong khu vực”, ông nói.
Trong lúc đó Vệ binh Cách mạng Iran cho biết các cuộc tấn công tên lửa vào các căn cứ Iraq có quân đội Mỹ đồn trú không nhằm mục đích gây thương vong.
“Mục tiêu của chúng tôi không phải thực sự muốn tiêu diệt lính địch. Điều đó không quan trọng”, Tư lệnh Vệ binh Cách mạng, Tướng Hossein Salami nói tại quốc hội vào hôm Chủ nhật (12/1), theo tin từ AFP.
Vài ngày sau, Tướng Amir Ali Hajizadeh - một quan chức Vệ binh Iran cho biết cuộc tấn công tên lửa là một phần của “chiến dịch lớn” tấn công Hoa Kỳ, “chúng tôi không nhằm mục đích giết (bất cứ ai)... chúng tôi muốn đánh vào bộ máy quân sự của kẻ thù”.
Bất ổn ở Tehran tăng lên vào ngày 11/1 sau khi cả Tổng thống và Bộ ngoại giao Iran thừa nhận chính quyền chịu trách nhiệm về việc bắn hạ máy bay chở khách Ukraine - trong khi chỉ vài ngày trước nước này chối bỏ trách nhiệm và đổ lỗi cho vấn đề về động cơ. Áp lực đã đè nặng lên Iran suốt tuần qua sau khi Thủ tướng Canada Justin Trudeau, Thủ tướng Anh Boris Johnson, và các quan chức Mỹ cho biết rất có khả năng Tehran đứng sau vụ việc máy bay Ukraine bị rơi.
“Cộng hòa Hồi giáo Iran vô cùng hối tiếc về sai lầm tai hại này. Những suy nghĩ và lời cầu nguyện của tôi dành cho tất cả các gia đình nạn nhân”, Tổng thống Iran Hassan Rouhani nói trên kênh truyền thông nhà nước .
Ngoài 82 người Iran, nạn nhân trên máy bay bị bắn rơi còn có 63 người Canada, 11 người Ukraine, 10 người Thụy Điển, 4 người Afghanistan, 3 người Đức và 3 người Anh.
Minh Thanh
