Hôm 8/3, Lầu Năm Góc đã bác bỏ đề nghị gửi máy bay chiến đấu của Ba Lan cho Ukraine, sau khi Bộ Ngoại giao Ba Lan tuyên bố sẽ triển khai máy bay phản lực MiG-29 đến Căn cứ Không quân Ramstein của Không quân Hoa Kỳ ở Đức "và đặt chúng dưới quyền sử dụng Chính phủ Hợp chủng quốc Hoa Kỳ".
Bộ Ngoại giao Ba Lan hôm 8/3 cho biết: "Chính quyền Ba Lan đã sẵn sàng triển khai, ngay lập tức và miễn phí, tất cả máy bay chiến đấu MiG-29 đến căn cứ không quân Ramstein (Đức) để Mỹ quản lý việc sử dụng chúng" - bước đi để số tiêm kích này được giao đến Ukraine theo lời kêu gọi từ Kyiv.
Bộ Ngoại giao cho biết thêm, “Ba Lan cũng đề nghị Mỹ cung cấp các máy bay đã qua sử dụng, có khả năng hoạt động tương ứng, và thiết lập ngay các điều kiện mua máy bay".
Chính phủ Ba Lan cũng kêu gọi các quốc gia thành viên NATO khác sở hữu máy bay MiG-29 chuyển giao máy bay của họ cho Mỹ.
Điều này đồng nghĩa với việc Mỹ sẽ có quyền chuyển giao MiG-29 cho Ukraine.
'Kế hoạch của Ba Lan là không khả thi'
Tuy nhiên, Mỹ bác bỏ kế hoạch của chính phủ Ba Lan. Thư ký báo chí Lầu Năm Góc John F. Kirby cho biết: "Việc Mỹ điều động máy bay chiến đấu từ căn cứ của Mỹ hoặc NATO ở Đức để bay vào không phận đang tranh chấp giữa Nga và Ukraine sẽ dấy lên lo ngại nghiêm trọng đối với các đồng minh NATO”.
Tuyên bố này cho thấy chính phủ Ba Lan dường như không tham vấn Washington trước khi đưa ra thông báo.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục tham vấn Ba Lan và các đồng minh NATO khác về vấn đề này và những thách thức khó khăn về hậu cần mà nó đặt ra, nhưng chúng tôi cho rằng đề xuất của Ba Lan là không khả thi”, ông nói.
Ông Kirby cho biết, Hoa Kỳ "hiện đang liên hệ" với chính phủ Ba Lan về vấn đề này.
Trước đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy kêu gọi phương Tây chuyển giao thêm máy bay chiến đấu cho Ukraine.
Hôm 7/3, các nhà lập pháp Mỹ thúc giục chính quyền Tổng thống Joe Biden tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao máy bay chiến đấu cho Ukraine từ Ba Lan, cũng như từ các nước NATO và Đông Âu khác.
-
- Ba Lan sẵn sàng chuyển giao tất cả máy bay chiến đấu MiG-29 để Mỹ sử dụng nhưng Lầu Năm Góc đã từ chối đề nghị này. (Ảnh Getty Images)
Tại nước láng giềng Slovakia, Bộ trưởng Quốc phòng Jaroslav Nad nhắc lại mục tiêu chung của nước này là thay thế các thiết bị quân sự của Nga, bao gồm cả máy bay chiến đấu MiG-29.
Tuy nhiên, nước này vẫn chưa sẵn sàng cho bước đi tương tự Ba Lan.
"Hiện tại, chúng tôi không có máy bay thay thế MiG-29, nhưng chúng tôi đang làm mọi thứ có thể để đẩy nhanh quá trình", ông Nad cho biết sau khi điện đàm với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin.
Kể từ khi xung đột giữa Nga và Ukraine leo thang vào ngày 24/2, Ukraine đã yêu cầu các đồng minh phương Tây gửi máy bay chiến đấu và vũ khí, đồng thời áp đặt vùng cấm bay trên lãnh thổ Ukraine.
Người đứng đầu NATO và các quan chức Nhà Trắng cho biết, họ không xem xét vùng cấm bay, vì điều đó có nghĩa là máy bay của NATO hoặc Mỹ sẽ bắn hạ máy bay của Nga.
Ngày 5/3, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói rằng, bất kỳ quốc gia nào áp đặt vùng cấm bay trên lãnh thổ Ukraine sẽ bị coi là tham gia vào cuộc xung đột.
Bộ Quốc phòng Nga ngày 6/3 tuyên bố, bất kỳ quốc gia nào để máy bay do Ukraine vận hành tấn công quân đội Nga từ lãnh thổ nước đó sẽ bị coi là tham gia vào cuộc xung đột.
Cả NATO và Liên minh châu Âu đều không muốn bị coi là bên tham chiến trực tiếp vào cuộc xung đột Nga-Ukraine.
Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda trước đó đã tuyên bố vào ngày 1/3 rằng, NATO sẽ không trực tiếp di chuyển máy bay vào không phận Ukraine. Ông nói: “Chúng tôi không gửi bất kỳ máy bay phản lực nào đến Ukraine vì điều đó sẽ mở ra một cuộc can thiệp quân sự vào cuộc xung đột Ukraine. “Chúng tôi không tham gia cuộc xung đột đó. NATO không phải là một bên trong cuộc xung đột đó”.
Hoa Kỳ cũng không có kế hoạch chuyển trực tiếp máy bay cho Ukraine.
Hoa Kỳ vào ngày 6/3 cho biết, họ đang xem xét một đề xuất, theo đó Ba Lan sẽ cung cấp cho Ukraine các máy bay MiG-29 và lần lượt nhận các máy bay F-16 của Mỹ. Các phi công Ukraine được đào tạo để lái những chiếc MiG-29, loại máy bay được Liên Xô sản xuất lần đầu tiên vào những năm 1970.
Theo đề xuất, Ba Lan sẽ chuyển các máy bay chiến đấu đến căn cứ của Mỹ ở Đức, nơi chúng sẽ được sơn lại và bay đến một quốc gia không thuộc NATO, không thuộc Liên minh châu Âu. Sau đó, các phi công Ukraine sẽ lái chúng đến Ukraine.
Các thành viên NATO của Liên Xô cũ là Bulgaria và Slovakia vẫn sở hữu máy bay chiến đấu do Liên Xô sản xuất trong lực lượng không quân của họ. Quốc hội Ukraine trước đó đã tuyên bố vào ngày 1/3 rằng, Ba Lan, Slovakia và Bulgaria đang gửi các máy bay MiG-29 do Nga sản xuất. Các quan chức quốc phòng của Bulgaria và Slovakia kể từ đó đã làm rõ rằng họ không có kế hoạch quyên góp như vậy.
Thách thức với phương Tây khi chuyển chiến đấu cơ cho Ukraine
Trong cuộc họp trực tuyến với các nghị sĩ Mỹ cuối tuần qua, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã khẩn thiết kêu gọi Washington giúp Kyiv có thêm máy bay chiến đấu để duy trì năng lực kiểm soát không phận, đối phó với chiến dịch quân sự của Nga.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken cho biết vào ngày 6/3 trong một cuộc phỏng vấn với đài CBS News rằng, đề xuất “được bật đèn xanh” và đang "thảo luận tích cực" để Ba Lan, một thành viên NATO, cung cấp chiến đấu cơ MiG-29 thời Liên Xô cho nước láng giềng Ukraine. Mỹ sau đó sẽ tính toán phương án bù đắp cho không quân Ba Lan bằng tiêm kích F-16.Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên hợp quốc Linda Thomas-Greenfield cũng nhắc lại thông điệp cùng ngày trong cuộc phỏng vấn trên đài ABC.
Tại sao lại là chiến đấu cơ Ba Lan mà không phải từ quốc gia khác?
Lực lượng không quân Ukraine sử dụng tiêm kích MIG-19 và Su-27 do Liên Xô sản xuất để bảo vệ không phận trước chiến dịch quân sự của Nga, đồng thời kêu gọi có thêm nhiều máy bay chiến đấu để tiếp tục nhiệm vụ trong thời gian dài.
Không quân Ukraine hoàn toàn lép vế trước lực lượng không quân Nga hùng mạnh hơn, nhưng các phi công Ukraine vẫn tiếp tục nhiệm vụ. Nga nhiều lần tuyên bố đã chiếm ưu thế trên không, vùi dập lực lượng phòng không và không quân Ukraine, nhưng các tiêm kích nước này vẫn xuất kích.
-
- Một máy bay chiến đấu phản lực MiG-29 do Không quân Bulgaria vận hành tại Graf Ignatievo, Bulgaria, vào ngày 17/2/2022. (Ảnh Getty Images)
Một quan chức Lầu Năm Góc ngày 6/3 cho hay Nga vẫn chưa chiếm được ưu thế trên không tuyệt đối, khi lực lượng phòng không, không quân Ukraine vẫn tham chiến và phát huy hiệu quả. Phi công Ukraine tuyên bố đã hạ một số tiêm kích Nga, nhưng thông tin chưa được xác nhận độc lập.
Tuy nhiên, phi công Ukraine không được đào tạo để lái tiêm kích Mỹ, trong khi họ đã quen thuộc và có kỹ năng tốt với chiến đấu cơ Su-27 và MiG-29, những loại hiện được các nước như Ba Lan, Bulgaria và Slovakia sử dụng.
Họ có thể lái tiêm kích MiG-29 ngay lập tức mà không cần huấn luyện thêm. Tuy nhiên, Ba Lan không muốn mất một lượng đáng kể máy bay chiến đấu mà không có sự thay thế. Những chiếc F-16 do Mỹ sản xuất đang trở thành trụ cột của không quân Ba Lan khi nước này hiện đại hóa quân đội.
Thách thức với Ba Lan và phương Tây
Ba Lan đã ủng hộ mạnh mẽ Ukraine về mặt chính trị, đồng thời mở cửa biên giới cho người tị nạn từ Ukraine. Tuy nhiên, quốc gia này dường như không thực sự nhiệt tình với đề xuất chuyển tiêm kích của Mỹ.
"Về việc gửi máy bay, tôi chỉ có thể nhắc lại rằng chưa có quyết định nào được đưa ra", Piotr Mueller, phát ngôn viên chính phủ Ba Lan, nói.
Ông Muller phủ nhận thông tin rằng Ba Lan có thể cho phép chiến đấu cơ Ukraine hạ cánh để tiếp nhiên liệu, vũ khí tại căn cứ không quân của mình. Nga đã cáo buộc Romania và một số quốc gia khác đang tiếp nhận máy bay của Ukraine, cảnh báo rằng đây là hành động "tham gia vào xung đột".
Tuyên bố của Nga có thể được coi là lời cảnh báo rộng hơn để chống lại nỗ lực hỗ trợ không quân Ukraine của nhiều nước châu Âu, theo Monika Scislowska và Matthew Lee, hai biên tập viên của AP.
Hơn 400.000 người đã vượt biên sang Ba Lan từ Ukraine trong tuần đầu tiên kể từ khi Nga xâm lược. (Ảnh của Dan Kitwood / Getty Images)
Bất chấp lập trường ủng hộ Ukraine trong cuộc xung đột, Warsaw đang phải đối mặt với một quyết định quan trọng và đầy thách thức liên quan tới việc cung cấp máy bay chiến đấu cho Ukraine. Nỗ lực cung cấp tiêm kích cho Ukraine có thể dẫn tới nguy cơ đối đầu căng thẳng với Nga. Quan hệ giữa Warsaw và Moskva đã xuống mức thấp nhất kể từ khi chính phủ cánh hữu nhậm chức ở Ba Lan vào năm 2015.
Một trong thách thức lớn nhất là nếu được gửi tới Ukraine, số phận của những tiêm kích MiG-29 này sẽ ra sao khi không còn ở trên lãnh thổ NATO. Khi xung đột đang diễn ra căng thẳng, không rõ Ukraine có thể bảo đảm an toàn cho những chiến đấu cơ này hay không.
Một câu hỏi khác cần giải quyết là làm thế nào để chuyển máy bay cho Ukraine. Các phi công Ba Lan, cũng là phi công NATO, không thể lái máy bay tới Ukraine bởi nó tiềm ẩn nguy cơ kéo liên minh vào xung đột với Nga. Đồng thời, việc gửi phi công Ukraine đến Ba Lan để lái chiến đấu cơ về nước cũng có thể mang đến những rắc rối tương tự.
Ngoài ra, nếu Ba Lan cung cấp tiêm kích MiG-29 cho Ukraine, họ sẽ không lập tức nhận được số máy bay F-16 bổ sung từ Mỹ và có thể phải chờ đợi trong thời gian dài.
Huyền Anh
Theo The Epoch Times
