Không chỉ thiết kế dự luật cấm đảng viên Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) nhập cảnh vào Mỹ, ông Trump có thể tiến xa hơn với Dự luật "Đặt Tên Kẻ Thù".
Theo đó, Tập Cận Bình sẽ không còn được gọi là Chủ tịch Trung Quốc trong bất kỳ tài liệu nào của chính phủ Mỹ, do ông Tập không phải Chủ tịch nước được lựa chọn thông qua bầu cử tự do dân chủ.
Căng thẳng địa chính trị Mỹ - Trung tiếp tục leo thang với tốc độ nằm ngoài dự đoán của cả những người trong cuộc. Cuộc chiến vốn ngày một nóng bỏng ở các mặt trận thương mại, tiền tệ, Biển Đông và Trung Đông nay lại căng thẳng hơn bao giờ hết khi Mỹ liên tiếp khởi thảo các dự luật nhắm vào việc không công nhận sự tồn tại hợp pháp của chính thể này.
Đề xuất không công nhận chức danh "chủ tịch nước" của ông Tập
Các nhà lập pháp ở Washington đã đưa ra một dự luật để thay đổi cách chính phủ liên bang gọi tên nhà lãnh đạo của Trung Quốc, khi cấm sử dụng thuật ngữ “Chủ tịch”.
Đạo luật "Đặt Tên Kẻ Thù" sẽ yêu cầu các tài liệu chính thức của chính phủ Hoa Kỳ phải đề cập đến nguyên thủ quốc gia dựa trên vai trò của người đứng đầu ĐCSTQ.
Nhà lãnh đạo Trung Quốc, hiện là ông Tập Cận Bình, nắm giữ ba chức danh chính thức mà không có chức danh nào là “chủ tịch” với tư cách là nguyên thủ quốc gia. Các chức danh này gồm Chủ tịch nước, Chủ tịch quân ủy trung ương, và Tổng bí thư ĐCSTQ.
Tuy nhiên, tại những quốc gia nói tiếng Anh, bao gồm cả ở Hoa Kỳ, ví dụ như gọi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, thì danh từ “president” có cả nghĩa là “tổng thống” và “chủ tịch nước”. Ở các quốc gia dân chủ này, tổng thống (president) là chức danh được lựa chọn thông qua bầu cử dân chủ.
Do vậy, các nhà phê bình cho rằng nếu chọn từ “president” (tổng thống/chủ tịch nước) cho những lãnh đạo không được dân bầu như ông Tập sẽ không hợp pháp.
“Việc xưng hô với người đứng đầu nhà nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa bằng từ ‘president’ (chủ tịch nước/tổng thống) tạo ra giả định không chính xác rằng người dân của một quốc gia, thông qua các phương thức dân chủ, đã hợp pháp hóa đầy đủ vị trí lãnh đạo của người cai trị họ”, luật nêu rõ.
Dân biểu Scott Perry, đại diện của Đảng Cộng hòa cho tiểu bang Pennsylvania đã trình dự luật này tại Hạ viện. Theo đó dự luật này sẽ cấm sử dụng quỹ cấp liên bang để "tạo hoặc phổ biến" các tài liệu và thông tin chính thức đề cập đến nhà lãnh đạo Trung Quốc là "chủ tịch nước/tổng thống".
Người phát ngôn của Dân biểu Perry, vốn nắm vị trí trong Ủy ban Đối ngoại Hạ viện, đã không trả lời yêu cầu bình luận.
Đạo luật này được đưa ra khi nhiều quan chức nội các hàng đầu, do Ngoại trưởng Mike Pompeo khởi xướng, gần đây đã bắt đầu từ bỏ thuật ngữ “president -"tổng thống/chủ tịch nước" để chuyển sang từ "tổng bí thư". Một báo cáo của Nhà Trắng hồi tháng 5/2020 về cách tiếp cận chiến lược của Washington với Trung Quốc đã sử dụng chức danh đảng của ông Tập, chức danh tổng bí thư.
Anna Ashton, người đứng đầu các vấn đề chính phủ tại Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - Trung Quốc, cho biết dự luật này “chính thức hóa một số điều mà chúng tôi đã lưu ý trong các tuyên bố của chính quyền Tổng thống Trump”.
Tổng thống Trump vẫn chưa làm theo cách xưng hô mà ông Pompeo khởi xướng, mặc dù hiện ông đã không gọi ông Tập là “bạn” như trước nữa khi bối cảnh quan hệ giữa hai nước Mỹ - Trung tiếp tục trở nên tồi tệ.
“Giờ tôi không muốn nói chuyện với Trung Quốc”, ông cho biết hôm 18/8.
Quan chức Mỹ hiện gọi ông Tập Cận Bình là 'tổng bí thư' thay vì 'chủ tịch nước' Trung Quốc
Dân biểu Perry cho biết vào hồi tháng 5/2020 rằng: “Sự thiếu trung thực trắng trợn của Trung Quốc với cộng đồng quốc tế đã phải trả giá bằng mạng sống, ĐCSTQ và [Tổ chức Y tế Thế giới] phải chịu trách nhiệm về những thất bại của họ”.
Trong những tháng gần đây, ông Perry đã đưa ra một loạt các dự luật mạnh mẽ liên quan đến Trung Quốc, bao gồm cả đạo luật cắt giảm tài trợ của Mỹ cho Liên Hợp Quốc cho đến khi cơ quan này trục xuất Trung Quốc và công nhận Đài Loan, và các dự luật cho phép Tổng thống Mỹ công nhận Hong Kong và Tây Tạng là các quốc gia độc lập với Trung Quốc đại lục.
Hành động này đã thu hút sự ủng hộ của một số nhà lập pháp Đảng Cộng hòa khác, bao gồm cả Dân biểu Ted Yoho vốn là người có tiếng nói mạnh mẽ chống Trung Quốc tại Quốc hội Hoa Kỳ. Ông được biết đến với hoạt động liên quan đến vấn đề Đài Loan.
Ngay cả khi nhận được sự ủng hộ, dự luật phải đối mặt với một cuộc chiến khó khăn trong vài tháng còn lại cho kỳ họp quốc hội này, khi những vấn đề lập pháp liên quan đến đại dịch viêm phổi Vũ Hán và cuộc bầu cử tháng 11/2020 đang nằm trong chương trình nghị sự của các nhà lập pháp.
“Tôi không thể biết được dự luật này sẽ đi theo hướng nào tại phiên họp này,” một phụ tá phe Dân chủ tại Hạ viện cho biết về đạo luật “Đặt Tên kẻ thù”.
Bất kỳ dự luật nào chưa đến được bàn của tổng thống trước khi phiên họp kết thúc vào đầu tháng 1 năm 2020 sẽ bị xóa sổ và phải được trình lại vào phiên họp sau.
Ông Ashton nói rằng dự luật của Dân biểu Perry ít có khả năng thu hút được sự quan tâm so với các dự luật liên quan đến Trung Quốc khác, như dự luật về lao động cưỡng bức, về chuỗi cung ứng và dự luật quy định công ty Trung Quốc niêm yết trên các sàn chứng khoán Mỹ.
Mỹ cũng đang xem xét dự thảo luật cấm thành viên ĐCSTQ nhập cảnh vào Hoa Kỳ
Hôm 16/7, một số kênh truyền thông Hoa Kỳ trích dẫn các nguồn tin tiết lộ rằng, chính quyền Tổng thống Trump đang thảo luận về lệnh cấm nhập cảnh đối với các đảng viên ĐCSTQ và gia đình của họ. Các nhà phân tích cho rằng lệnh cấm thị thực sẽ tước đi tính hợp pháp của ĐCSTQ.
Thời báo New York là tờ đầu tiên có bài viết về tin tức này hôm 16/7, sau đó tờ Tạp chí Phố Wall và Reuters cũng lần lượt đưa tin.
Theo nguồn tin, trong sắc lệnh hành pháp đang được soạn thảo, Hoa Kỳ không chỉ cấm các đảng viên ĐCSTQ và gia đình họ đến nước này, mà sắc lệnh này còn ủy quyền cho các cơ quan chính phủ có liên quan hủy bỏ thị thực của các đảng viên ĐCSTQ và người nhà hiện đang ở Hoa Kỳ; theo đó những người này sẽ bị trục xuất và con cái của những đảng viên ĐCSTQ này có thể bị cấm học đại học ở Hoa Kỳ.
Ông Mike Pillsbury, Giám đốc Trung tâm Chiến lược Trung Quốc tại Viện Washington Hudson và là Cố vấn không chính thức của Tổng thống Trump về vấn đề Trung Quốc, nói với tờ Tạp chí Phố Wall (The Wall Street Journal): "Đây sẽ là một bước tiến quan trọng trong mấy tháng qua của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trên con đường chống lại ĐCSTQ, tước đi tính hợp pháp của ĐCSTQ và 90 triệu đảng viên của họ".
Trong một cuộc phỏng vấn với giới truyền thông hôm 16/7, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo được hỏi liệu chính phủ Mỹ có đang thảo luận về việc cấm các đảng viên ĐCSTQ và gia đình của họ vào Hoa Kỳ hay không. Ông nói: "Dưới sự chỉ đạo của Tổng thống, chúng tôi đang nỗ lực tìm cách phản kích ĐCSTQ. Các bạn có thể nhận thấy điều này trong các vấn đề thương mại, trong các hoạt động kinh tế khác và cả vấn đề ngoại giao".
Về lệnh cấm nhập cảnh, ông Pompeo nói: "Chúng tôi đang tìm kiếm phương thức chính xác để cân nhắc về vấn đề này. Chúng tôi muốn bảo đảm rằng việc này được thực hiện theo cách có thể thể hiện truyền thống của nước Mỹ. Tổng thống và nhóm của chúng tôi đang xem xét nhiều phương pháp".
Các đòn trừng phạt của Mỹ với Trung Quốc xuất hiện với tần suất ngày một lớn và đều nhắm vào trọng tâm sinh tồn của thể chế này. Đầu tiên là phá vỡ thế mạnh nguồn cung hàng giá rẻ của Trung Quốc cho toàn thế giới bằng cách thiết lập chuỗi cung ứng mới, lấp đầy nền sản xuất trong nội bộ nước Mỹ. Tiếp đến là cắt đứt các dòng tài chính đổ vào Trung Quốc hoặc được Trung Quốc hút về từ hệ thống tài chính Mỹ và phương Tây - thông qua xóa bỏ đặc quyền của Hong Kong, loại bỏ doanh nghiệp Trung Quốc niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Mỹ, xem xét loại bỏ doanh nghiệp, ngân hàng Trung Quốc ra khỏi hệ thống thanh toán SWIFT…
Mỹ cũng đứng ra công khai ngăn chặn sự hung hăng của Trung Quốc trên Biển đông và gia tăng kiểm soát, trừng phạt các "đồng minh" của Trung Quốc tại Trung Đông. Khi nền kinh tế Trung Quốc bắt đầu khó khăn và khô kiệt, thì đòn trừng phạt "không công nhận tính hợp pháp của ĐCSTQ" thực sự là nhát cắt cuối cùng, không đường lui trong mối tương giao Mỹ - Trung trong trận chiến cuối cùng.
Minh Dũng - Trần Đức
