Trong tuần này, Hoa Kỳ, Liên minh Châu Âu (EU) và Nhật Bản đã lên án Nga sau khi nước này công bố kế hoạch triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus. Nga cũng không chịu kém cạnh khi lần lượt cáo buộc Mỹ có ‘kho vũ khí hạt nhân khổng lồ’ ở châu Âu.
Hãng tin Reuters đưa tin, ngày 27/5 (giờ địa phương) Nga đã lên tiếng bác bỏ chỉ trích của Tổng thống Mỹ Joe Biden về kế hoạch triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật của Moscow ở Belarus, đồng thời cáo buộc Mỹ đã triển khai vũ khí hạt nhân từ hàng chục năm qua ở châu Âu.
Hôm 25/5, Nga cho biết nước này đang xúc tiến triển khai vũ khí hạt nhân ở nước ngoài lần đầu tiên kể từ khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991, trong khi đó, Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko hôm 26/5 cũng thông báo "việc triển khai vũ khí hạt nhân đã bắt đầu".
Ông nói thêm rằng, Moscow không nên lo lắng về sự an toàn của kho vũ khí hạt nhân đang được triển khai ở nước này bởi Minsk sẽ giữ chúng an toàn. Bộ Ngoại giao Belarus thì nhắc lại rằng, đây là phản ứng đối với các "chính sách hiếu chiến đang được các quốc gia không thân thiện theo đuổi".
Hôm 26/5, ông Biden cho biết ông không hài lòng với việc Nga triển khai vũ khí hạt nhân ở Belarus. Tổng thống Mỹ đã rời Washington để đến Trại David.
Tổng thống Biden ngày 26/5 nói rằng ông có phản ứng "cực kỳ tiêu cực" trước các thông tin rằng Nga đã xúc tiến kế hoạch triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus. Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đã chỉ trích kế hoạch triển khai hạt nhân của Nga.
"Đó là quyền chủ quyền của Nga và Belarus để đảm bảo an ninh của mình bằng các biện pháp mà chúng tôi cho là cần thiết giữa một cuộc chiến hỗn hợp quy mô lớn do Washington phát động chống lại chúng tôi", Đại sứ quán Nga tại Mỹ cho biết trong một tuyên bố.
Tuyên bố nêu rõ: "Các biện pháp chúng tôi thực hiện hoàn toàn phù hợp với nghĩa vụ pháp lý quốc tế".
Nga tố Mỹ ‘đạo đức giả’ về vũ khí hạt nhân chiến thuật
Đại sứ quán Nga cũng gọi những lời chỉ trích của Mỹ về kế hoạch triển khai của Moscow là "đạo đức giả", nói rằng "trước khi đổ lỗi cho người khác, Washington nên nhìn lại chính mình".
"Mỹ đã duy trì một kho vũ khí hạt nhân lớn trong nhiều thập kỷ ở châu Âu. Cùng với các đồng minh NATO, Mỹ tham gia vào các thỏa thuận chia sẻ hạt nhân và diễn tập cho các kịch bản sử dụng vũ khí hạt nhân chống lại chúng tôi", tuyên bố nhấn mạnh.
Vũ khí hạt nhân chiến thuật (TNW), còn được gọi là vũ khí hạt nhân phi chiến lược (NSNW), được sử dụng để đạt được lợi ích chiến thuật trên chiến trường và thường có sức công phá nhỏ hơn so với vũ khí hạt nhân chiến lược. TNW nhằm mục đích tàn phá các mục tiêu của kẻ thù trong một khu vực cụ thể mà không gây ra sự hủy diệt trên diện rộng và bụi phóng xạ.
Trong khi đó, Hoa Kỳ nói rằng thế giới đang phải đối mặt với nguy cơ hạt nhân tồi tệ nhất kể từ cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962 vì một số bài phát biểu của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc xung đột Ukraine. Tuy nhiên, Nga nói rằng quan điểm của họ đã bị “hiểu lầm”.
Ông Putin gọi cuộc chiến ở Ukraine là cuộc chiến vì sự sống còn của Nga trước "những kẻ xâm lược" phương Tây. Ông đã nhiều lần cảnh báo rằng Nga có nhiều vũ khí hạt nhân hơn bất kỳ quốc gia nào khác và sẽ sử dụng mọi biện pháp để tự vệ.
Mỹ đã triển khai vũ khí hạt nhân ở Tây Âu kể từ khi Tổng thống Dwight D Eisenhower cho phép triển khai chúng trong Chiến tranh Lạnh như một biện pháp đối phó với mối đe dọa từ Liên Xô. Vũ khí hạt nhân đầu tiên của Mỹ ở châu Âu được triển khai ở Anh vào năm 1954.
Nhật Bản và Liên minh châu Âu lên án mạnh mẽ Nga
Nhật Bản và Liên minh châu Âu cũng lên án kế hoạch triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga ở Belarus.
Hôm 27/5, Nga cũng chỉ trích Nhật Bản vì những bình luận của nước này về mối đe dọa hạt nhân của Nga và nói rằng Moscow sẵn sàng đáp trả các vòng trừng phạt mới do Tokyo áp đặt đối với cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine.
Trong khi đó, Chánh văn phòng nội các Nhật Bản, ông Hirokazu Matsuno cho biết Nhật Bản sẽ áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt đối với Nga sau khi Hội nghị thượng đỉnh Nhóm G7 do Tokyo tổ chức vào tuần trước đã nhất trí tăng cường các biện pháp trừng phạt Moscow vì hành vi xâm lược Ukraine.
Ông Matsuno cũng lên án kế hoạch triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga ở Belarus, bởi “điều đó sẽ làm tình hình thêm căng thẳng” và Nhật Bản sẽ không bao giờ chấp nhận "mối đe dọa hạt nhân của Nga, chứ chưa nói đến việc sử dụng vũ khí hạt nhân”.
Bộ Ngoại giao Nga cho biết họ đang đánh giá việc thực hiện các biện pháp trừng phạt của Nhật Bản và sẽ có hành động đáp trả. Moscow này cũng kêu gọi Tokyo chia sẻ "mối quan ngại" về việc triển khai vũ khí hạt nhân của Mỹ ở châu Âu.
Kế hoạch triển khai vũ khí hạt nhân ở Belarus đã được ông Putin công bố vào tháng 3/2023. Hôm thứ 25/5, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết ông đã có mặt tại Minsk để ký các văn bản thủ tục về việc cất giữ những loại vũ khí như vậy ở Belarus.
"Đây là động thái sẽ khiến căng thẳng leo thang nguy hiểm hơn nữa", Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của EU Josep Borrell nhấn mạnh hôm 26/5.
Ông Borrell cho biết quyết định này đã vi phạm nhiều thỏa thuận quốc tế. Ông nói: "Chúng tôi kêu gọi Nga tuân thủ các cam kết này. Chính phủ Belarus là một kẻ đồng lõa trong cuộc chiến tranh xâm lược vô cớ và bất hợp pháp của Nga đối với Ukraine”.
Trong khi đó, hôm 25/5, ông Lukashenko cho biết Nga đã bắt đầu chuyển giao vũ khí hạt nhân chiến thuật cho Belarus trong chuyến thăm trước đó của ông tới Moscow.
"Chúng tôi phải chuẩn bị một số thứ trong khu vực lưu trữ. Chúng tôi đã làm điều này rồi, vì vậy quá trình chuyển giao vũ khí hạt nhân đã bắt đầu", ông Lukashenko nói với đài Pervy TV của Nga.
Ông Borrell kêu gọi "chính quyền Belarus ngay lập tức ngừng hỗ trợ cuộc chiến tranh xâm lược của Nga chống lại Ukraine và đảo ngược các quyết định chỉ làm gia tăng căng thẳng trong khu vực và làm xói mòn chủ quyền của Belarus”.
Ông nói: "Bất kỳ "nỗ lực nào làm tình hình leo thang hơn nữa sẽ gặp phải phản ứng mạnh mẽ và có phối hợp".
Lam Giang tổng hợp
