Hôm 16/12, Mỹ đã đặt ra các hạn chế thương mại và đầu tư đối với hàng chục thực thể Trung Quốc, vì vai trò của họ trong việc vũ khí hóa công nghệ sinh học và các đổi mới khác của Hoa Kỳ, nhằm hỗ trợ quân đội Trung Quốc và thúc đẩy hành vi lạm dụng nhân quyền của chế độ này.
Trong số 34 thực thể Trung Quốc bị nhắm mục tiêu, có Học viện Khoa học Quân y - Viện nghiên cứu y tế hàng đầu của Trung Quốc do quân đội Trung Quốc điều hành - cùng với 11 viện nghiên cứu của họ. Các thực thể này đều có vai trò hỗ trợ quân đội Trung Quốc về công nghệ sinh học, bao gồm cả “vũ khí điều khiển não có mục đích”. Bộ Thương mại Mỹ công bố những thông tin này mà không nói rõ về công nghệ.
Năm 2018, Học viện Khoa học Quân y đã đăng ký bằng sáng chế cho công nghệ thu thập và xử lý tín hiệu não, theo một kho bằng sáng chế trực tuyến.
Viện Bức xạ, cùng với Y học bức xạ - một trong những công ty con được nhắm mục tiêu của nó - đã xuất bản một bài báo của Trung Quốc vào năm 2012 thảo luận về cách thiết lập ngân hàng dữ liệu về tác động hành vi của “vũ khí tấn công kiểm soát tâm trí”.
Các hạn chế thương mại cũng được áp dụng đối với HMN Technologies, trước đây là công ty trực thuộc nhà cung cấp viễn thông Trung Quốc Huawei như Huawei Marine, cũng như Jiangsu Hengtong OpticElectric, Shanghai Aoshi Control Technology Co. và Zhongtian Technology Submarine Cable. Những công ty này có vai trò trong việc mua lại các mặt hàng của Mỹ để hiện đại hóa quân đội Trung Quốc.
Những cơ quan này được đưa vào “danh sách pháp nhân”, ngăn cấm các công ty Hoa Kỳ kinh doanh với họ mà không có giấy phép đặc biệt.
Trong một tuyên bố hôm 16/12, Bộ trưởng Thương mại Mỹ là bà Gina Raimondo cho biết: “Việc theo đuổi khoa học của công nghệ sinh học và đổi mới y tế có thể cứu mạng người. Thật không may, CHND Trung Hoa [Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa] đang lựa chọn sử dụng những công nghệ này để theo đuổi quyền kiểm soát người dân và đàn áp các thành viên của các nhóm dân tộc thiểu số và tôn giáo”.
Bà tiếp tục: “Chúng tôi không thể cho phép hàng hóa, công nghệ và phần mềm của Hoa Kỳ hỗ trợ khoa học y tế và đổi mới công nghệ sinh học được chuyển hướng sang các mục đích sử dụng ngược với an ninh quốc gia của Hoa Kỳ”.
Các hạn chế thương mại tiếp nối lệnh cấm đầu tư của Hoa Kỳ vào tuần trước đối với công ty trí tuệ nhân tạo SenseTime của Trung Quốc. Mỹ ban hành lệnh này sau khi phát hiện ra rằng, công ty con của SenseTime đã phát triển một chương trình nhận dạng khuôn mặt nhắm mục tiêu vào người dân tộc Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, nơi Bắc Kinh đang tiến hành một chiến dịch đàn áp rộng lớn.
-
- Hàng rào dây thép gai được xây dựng xung quanh trung tâm dạy nghề Duy Ngô Nhĩ ở Dabancheng thuộc vùng Tân Cương, Trung Quốc ngày 4/9/2018 Ảnh: Getty Images
Sau đó cùng ngày, Bộ Ngân khố Mỹ đã cấm đầu tư của Hoa Kỳ vào 8 công ty công nghệ Trung Quốc: Công ty TNHH Công nghệ Cloudwalk; Công ty TNHH Công nghiệp Thông tin Dawning; Công ty TNHH Công nghệ Leon; Công ty TNHH Công nghệ Megvii; Netposa Technologies Limited; Công ty TNHH Công nghệ SZ DJI; Công ty TNHH Thông tin Xiamen Meiya Pico; và Yitu Limited. Bộ này cáo buộc những công ty trên đã hỗ trợ chính quyền Bắc Kinh trong việc giám sát và theo dõi sinh trắc học của người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ và các tôn giáo thiểu số khác ở Trung Quốc.
Bộ Ngân khố Mỹ cho biết, nhà phát triển phần mềm Cloudwalk Technology có trụ sở tại Quảng Châu đã thiết kế một phần mềm nhận dạng khuôn mặt để theo dõi các nhóm dân tộc thiểu số như người Tây Tạng và người Duy Ngô Nhĩ, đồng thời cảnh báo cho chính quyền về bất kỳ cuộc tụ tập đông người nào ở một địa điểm cụ thể. Công ty cũng đã đạt được thỏa thuận với chính phủ Zimbabwe để xây dựng một mạng lưới giám sát hàng loạt tại quốc gia này. Mạng này sẽ lấy nguồn hình ảnh từ mạng để cải thiện khả năng nhận dạng sắc tố da của phần mềm.
Meiya Pico - một công ty pháp y dữ liệu kỹ thuật số có trụ sở tại tỉnh Phúc Kiến ven biển của Trung Quốc - đã phát triển một ứng dụng di động để trích xuất hình ảnh, dữ liệu vị trí, âm thanh và tin nhắn từ điện thoại di động của người dân, theo một báo cáo của Viện Chính sách Chiến lược Úc (ASPI). Công ty cũng đã giúp tạo ra một công cụ để phiên âm và dịch tiếng Duy Ngô Nhĩ, cho phép chính quyền Tân Cương sàng lọc các thiết bị của người dân địa phương để tìm nội dung bị cấm.
Vào năm 2018, các quan chức đã ra lệnh cho người dân Tân Cương cài đặt phần mềm giám sát của Meiya trên máy tính của họ để theo dõi các hoạt động của người dân Tân Cương, Bộ Tài chính Mỹ cho biết. Báo cáo của ASPI cũng cho thấy, Meiya Pico đã đào tạo cho Interpol và đã bán thiết bị hack di động cho quân đội Nga.
Tất cả 8 công ty đều đã có trong danh sách pháp nhân của Bộ Thương mại Mỹ.
Hầu hết trong số 37 thực thể trong lệnh cấm vào ngày 16/12 của Bộ Thương mại Mỹ đều có trụ sở tại Trung Quốc. Theo Bộ Thương mại Mỹ, một mạng lưới các thực thể từ Trung Quốc, cũng như Gruzia, Malaysia và Thổ Nhĩ Kỳ cũng bị đưa vào danh sách đen thương mại vì “chuyển hướng hoặc cố gắng chuyển hướng các mặt hàng của Hoa Kỳ sang các chương trình quân sự của Iran”.
HMN Technologies - một trong những công ty Trung Quốc bị trừng phạt - đã được Huawei bán cho một công ty có niêm yết tại Thượng Hải vào năm 2019, ngay sau khi chính Huawei được đưa vào danh sách pháp nhân bị cấm của Mỹ. Các nhà phân tích cho biết, động thái này nhằm giải phóng hoạt động kinh doanh cáp dưới biển của Huawei khỏi các hạn chế của Hoa Kỳ.
Washington đã lên tiếng cảnh báo về các tuyến cáp ngầm do Trung Quốc chế tạo, vì lo ngại rằng chúng có thể bị Bắc Kinh sử dụng cho hoạt động gián điệp và phá hoại thông tin liên lạc toàn cầu. Dự án xây dựng tuyến cáp do Ngân hàng Thế giới lãnh đạo được cho là đã bị loại bỏ vào tháng Sáu, sau khi Hoa Kỳ cảnh báo rằng việc HMN Technologies tham gia vào dự án này tạo ra mối đe dọa an ninh.
Một báo cáo bị rò rỉ mà The Epoch Times thu được vào năm 2018 cho thấy, chế độ Trung Quốc có thể đang chặn liên lạc từ các đường cáp dưới biển, tạo ra rủi ro cho tất cả dữ liệu điện thoại và internet được truyền qua các mạng ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.
