Hoa Kỳ hôm 28/8 cho biết Nga không muốn thừa nhận nguy cơ phóng xạ nghiêm trọng tại Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở Ukraine nên đã chặn dự thảo cuối cùng của hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân này. Phía Ukraine cáo buộc Nga đang biến nhà máy này thành một căn cứ quân sự, đẩy cả lục địa đến bờ vực nguy hiểm.
"Một mình Liên bang Nga đã quyết định ngăn chặn sự đồng thuận về một văn bản cuối cùng khi kết thúc Hội nghị Xem xét lần thứ 10 về Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT)”, Bộ Ngoại giao Mỹ nói trong một tuyên bố.
Bộ này nói thêm: “Nga làm như vậy để ngăn chặn ngôn ngữ chỉ đơn thuần thừa nhận nguy cơ phóng xạ nghiêm trọng tại Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia”.
Tuyên bố được đưa ra sau khi Nga chặn một thỏa thuận hôm thứ Sáu (26/8) của dự thảo cuối cùng về việc xem xét lại hiệp ước của Liên Hợp Quốc. Đây vốn được coi là nền tảng của việc giải trừ hạt nhân trước những chỉ trích về hành động của Moscow ở Ukraine.
Nga-Ukraine tiếp tục pháo kích vào nhà máy điện hạt nhân
Pháo binh Nga tiếp tục pháo kích vào các thị trấn của Ukraine bên kia sông từ nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia hôm Chủ nhật (28/8), làm giấy lên những lo ngại về một thảm họa phóng xạ.
Bộ Quốc phòng Nga cho biết đã có thêm nhiều vụ pháo kích của Ukraine vào nhà máy trong 24 giờ qua, chỉ một ngày sau khi Moscow và Kyiv trao đổi với cáo buộc nhắm vào nhà máy hạt nhân lớn nhất châu Âu, khiến quốc tế quan ngại.
Công ty hạt nhân Ukraine Energoatom cho biết họ không có thông tin mới về các cuộc tấn công vào nhà máy.
Nhà máy điện đang được vận hành bởi các công nhân Ukraine. Người điều hành nhà máy cũng cáo buộc binh lính Nga tra tấn công nhân. Moscow cho biết họ ủng hộ công việc của Cơ quan Nguyên tử Năng Quốc tế nhưng từ chối rút binh sĩ khỏi nhà máy để tạo ra một khu phi quân sự.
Kể từ khi bị Nga tiếp quản hồi tháng 3, khu phức hợp ở tiền tuyến phía nam của cuộc chiến là một trong những điểm nóng chính trong cuộc xung đột kéo dài 6 tháng.
Thống đốc khu vực Oleksandr Starukh cho biết trên Telegram hôm Chủ nhật rằng các lực lượng Nga đã tấn công các tòa nhà dân cư ở thành phố chính của khu vực Zaporizhzhia, cách nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia khoảng hai giờ lái xe.
Hôm thứ Bảy (27/8), ông Starukh nói với truyền hình Ukraine rằng người dân đang được dạy cách sử dụng iốt trong trường hợp rò rỉ phóng xạ.
Quân đội Ukraine cho biết đã pháo kích thêm 9 thị trấn ở khu vực phía đối diện sông Dnipro từ nhà máy trong báo cáo hàng ngày của mình, trong khi hãng thông tấn Nga RIA dẫn lời Bộ Quốc phòng Nga cho biết lực lượng không quân của họ đã tấn công một chiếc máy bay Motor Sich ở khu vực sửa chữa máy bay trực thăng.
Nhà chức trách Nga cho biết họ đã bắn rơi một máy bay không người lái của Ukraine có kế hoạch tấn công cơ sở lưu trữ chất thải hạt nhân tại nhà máy này, theo RIA.
Reuters không thể xác minh những tuyên bố trên.
Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov cho biết 9 quả đạn do pháo binh Ukraine bắn trong hai đợt tấn công riêng rẽ đã hạ cánh trong khuôn viên nhà máy hạt nhân.
"Hiện tại, các nhân viên kỹ thuật toàn thời gian đang theo dõi tình trạng kỹ thuật của nhà máy hạt nhân và đảm bảo hoạt động của nó. Tình hình bức xạ trong khu vực của nhà máy điện hạt nhân vẫn bình thường", ông nói trong một tuyên bố.
Liên Hợp Quốc và Kyiv đã kêu gọi rút các thiết bị quân sự và nhân viên khỏi nhà máy.
Cả lục địa gặp nguy hiểm
Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba nói rằng các lực lượng Nga đã biến nhà máy này thành một căn cứ quân sự, khiến cả lục địa gặp nguy hiểm.
"Quân đội Nga phải ra khỏi nhà máy", ông nói trên Twitter.
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đang chờ thông quan để các quan chức của họ đến thăm nhà máy. Hai trong số các lò phản ứng của nhà máy đã bị cắt khỏi lưới điện vào tuần trước do bị pháo kích.
Ở mặt trận phía đông Ukraine, các lực lượng Ukraine đã ngăn chặn nỗ lực mới nhất của Nga nhằm tiến vào thành phố Sloviansk thuộc tỉnh Donetsk, quân đội Kyiv cho biết trong báo cáo hàng ngày của họ.
Quân đội Ukraine cũng đẩy lùi các nỗ lực tấn công của Nga theo ba hướng, bao gồm khu vực Bakhmut và thị trấn sản xuất than Avdiivka.
Sau khi chiếm được Sievierodonetsk và Lysychansk tuần trước, các lực lượng của Moscow đã tập trung vào Bakhmut trong nỗ lực mở rộng quyền kiểm soát khu vực Donbas. Theo các thống đốc khu vực, Sloviansk và thành phố Kramatorsk, cũng thuộc tỉnh Donetsk, đã bị các lực lượng Nga nã pháo chỉ trong đêm, nhưng không có báo cáo về thương vong mới.
Reuters không thể xác minh những tuyên bố trên.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy lưu ý rằng cả vùng Donbas và thành phố Donetsk trong quá khứ đã tổ chức các ngày lễ hàng năm vào cuối tuần cuối cùng của tháng Tám. "Ukraine sẽ không bao giờ quên bất cứ điều gì", ông nói trong bài phát biểu qua video hàng đêm của mình.
Tổng thống Vladimir Putin đã phát động cuộc xâm lược nước láng giềng của Nga vào ngày 24/2, nói rằng một "hoạt động đặc biệt" là cần thiết để phi quân sự hóa đất nước và loại bỏ các mối đe dọa an ninh đối với Nga.
Ukraine và phương Tây đã bác bỏ điều này như một cái cớ vô căn cứ cho một cuộc chiến tranh xâm lược đế quốc đã giết chết hàng nghìn người, hàng triệu người phải di tản, biến các thành phố thành đống đổ nát và đe dọa nền kinh tế toàn cầu bằng một cuộc khủng hoảng cung cấp năng lượng và lương thực, khiến giá cả tăng vọt.
Bộ Ngoại giao Ukraine cho biết Kuleba sẽ đến Thụy Điển vào thứ Hai (29/8), sau đó là chuyến đi đến Cộng hòa Séc vào thứ Ba (30/8) như một phần trong nỗ lực của Kyiv nhằm củng cố sự ủng hộ của quốc tế đối với Ukraine và thúc đẩy áp lực trừng phạt hơn đối với Nga.
Tại Praha, ông sẽ tham dự một cuộc họp không chính thức của các ngoại trưởng Liên minh Châu Âu (EU), thảo luận về các biện pháp trừng phạt mới đối với Moscow và lệnh cấm thị thực trên toàn EU đối với người Nga. Ông Zelenskiy đã kêu gọi một lệnh cấm như vậy vào đầu tháng này, nhưng cho đến nay nó đã nhận được sự ủng hộ chủ yếu từ Estonia, Latvia, Lithuania, Ba Lan và Phần Lan, tất cả đều có chung biên giới với Nga.
Lam Giang
