Nhà Trắng cho rằng Iran và Nga đang mở rộng ‘quan hệ đối tác quân sự chưa từng có’ thông qua việc tăng cường vận chuyển vũ khí, điều này trực tiếp dẫn đến cái chết của người Ukraine.
Theo Điều phối viên phụ trách Truyền thông Chiến lược của Hội đồng An ninh Quốc gia John Kirby, việc Tehran liên tục chuyển giao máy bay không người lái (UAV) tự sát và các vũ khí khác cho Moscow giúp tăng cường đáng kể năng lực của Nga trong việc nỗ lực chinh phục Ukraine.
Hơn nữa, theo ông Kirby, Iran hiện đang tìm cách tận dụng mối quan hệ mới được “hâm nóng” với Điện Kremlin bằng cách mua vũ khí quân sự tối tân từ Nga như máy bay chiến đấu và trực thăng chiến đấu.
Ông Kirby cho biết trong một cuộc họp báo vào ngày 15/5: "Sự hỗ trợ đó đang diễn ra theo cả hai hướng, không chỉ từ Iran đến Nga, mà còn từ Nga đến Iran”.
“Nga đã và đang cung cấp cho Iran mối quan hệ đối tác quân sự chưa từng có bao gồm tên lửa, thiết bị điện tử, [và] phòng không”.
Những lo ngại gây bất ổn
Ông Kirby nói thêm rằng Iran và Nga đang “mở rộng quan hệ đối tác quân sự chưa từng có” ngoài pháo binh và máy bay không người lái.
Theo ông, những thỏa thuận vũ khí như vậy sẽ không chỉ dẫn đến các cuộc tấn công bổ sung vào cơ sở hạ tầng của Ukraine, mà còn gây bất ổn ở khu vực Trung Đông trong bối cảnh Iran đang tìm cách phô trương sức mạnh chống lại các lực lượng phương Tây ở Syria và Israel cũng không ngoại lệ.
Ông Kirby cho biết, có lẽ mục tiêu “đắt giá” trong số các thỏa thuận vũ khí mới này là một gói mà Nga sẽ chuyển giao nhiều máy bay chiến đấu Su-35 cho Iran. Theo ông Kirby, thỏa thuận đó đã được hoàn tất vào tháng trước.
"Tổng cộng, Iran đang muốn sở hữu các thiết bị quân sự trị giá hàng tỷ USD từ Nga", ông Kirby cho biết, đồng thời thừa nhận Mỹ "không phát hiện bất cứ hoạt động nào liên quan đến tên lửa đạn đạo" giữa Nga và Iran.
Theo ông Kirby, Iran đã giao hơn 400 UAV cho Nga từ tháng 8/2022, chủ yếu là dòng Shahed. Iran hiện đang tìm cách mua trực thăng tấn công, radar và máy bay huấn luyện Yak-130 từ Nga.
"Iran đang muốn mua thêm thiết bị quân sự từ Nga, chẳng hạn như máy bay trực thăng tấn công, radar và máy bay huấn luyện chiến đấu Yak-130”.
Giới chức Nga và Iran chưa bình luận về thông tin của quan chức Mỹ.
Tăng cường sức mạnh không quân Iran
Việc bổ sung Yak-130 và Su-35 vào quân đội Iran sẽ giúp chính phủ Hồi giáo vừa đào tạo phi công tốt hơn, vừa tăng đáng kể năng lực tác chiến trên không.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh chính phủ Iran đang tăng cường nỗ lực tấn công các lực lượng Mỹ ở Syria thông qua các lực lượng ủy nhiệm trong khu vực.
Ông Kirby nhấn mạnh rằng cả hai hệ thống đều không được tích hợp với năng lực quân sự bản địa của Iran và Nga có thể sẽ phải triển khai các đội tới Iran để huấn luyện các phi công cách điều khiển máy bay.
"Chúng ta phải giả định rằng Nga sẽ cung cấp một số khóa huấn luyện [điều khiển máy bay]", ông Kirby nói thêm.
Ông cũng nhấn mạnh rằng G7 vẫn “đoàn kết” về nhu cầu duy trì khả năng bảo vệ Ukraine trước sự xâm lược của Nga, đồng thời cho biết đó sẽ là thông điệp trọng tâm trong chuyến công du của Tổng thống Joe Biden tới Hiroshima (Nhật Bản) vào cuối tuần để tham dự hội nghị thượng đỉnh G7.
Theo ông Kirby, vấn đề cốt yếu là các hoạt động của Iran đang trực tiếp dẫn đến cái chết của những người Ukraine và Iran phải chịu trách nhiệm về việc này.
“Điều quan trọng là không được để mất tầm nhìn về bức tranh toàn cảnh ở đây”, ông nói.
“Đó là [bức tranh] về mối quan hệ quốc phòng đang phát triển. Mối quan hệ này vốn đã giúp Tổng thống Nga Vladimir Putin giết người Ukraine dễ dàng hơn và Iran trực tiếp tham gia vào vụ giết người đó".
Theo hãng tin Reuters, trong suốt thời gian qua, Moscow và Tehran đã luôn phủ nhận thông tin Iran có hành vi cung cấp vũ khí cho Nga để nước này tiến hành “chiến dịch quân sự đặc biệt” tại Ukraine. Bất chấp việc Tehran từng xác nhận rằng các UAV mà quân Nga đang dùng có xuất xứ từ Iran, giới chức Tehran lại khẳng định rằng toàn bộ số UAV đó là những giao dịch mà Nga và Iran đã có từ trước khi nổ ra xung đột Nga - Ukraine.
Hồi tháng 1/2023, chính quyền ông Biden cho biết việc Iran cung cấp UAV có tính sát thương cho Nga để sử dụng trong cuộc xâm lược Ukraine đồng nghĩa với việc nước này đang “góp phần gây ra tội ác chiến tranh”.
Hôm 9/1, Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan đã cáo buộc Iran "góp phần gây ra tội ác chiến tranh ở Ukraine" khi ông nói chuyện với các phóng viên tháp tùng Tổng thống Joe Biden trong chuyến công du tới Mexico.
Mặc dù không báo hiệu về một sự thay đổi chính sách, nhưng cáo buộc này của ông Sullivan đánh dấu một trong những luận điệu gay gắt nhất của Mỹ chống lại Iran kể từ khi nước này bắt đầu cung cấp vũ khí cho Nga để hỗ trợ cuộc chiến kéo dài gần một năm ở Ukraine.
Lam Giang tổng hợp
