Vào tuần trước, Trung Quốc xác nhận đã ký kết thoả thuận an ninh với Quần đảo Solomon, làm dấy lên phản ứng dữ dội từ phía Mỹ và các đồng minh Nam Thái Bình Dương, Australia và New Zealand. Trước tình hình đó, Hoa Kỳ đã tìm cách tăng cường quan hệ an ninh với quốc gia Thái Bình Dương Papua New Guinea để tăng cường sức mạnh, trước mối lo hiệp ước an ninh của Bắc Kinh và Solomon.
Hoa Kỳ đang tìm cách tăng cường quan hệ an ninh với quốc gia Thái Bình Dương Papua New Guinea (PNG) — láng giềng phía bắc nước Úc — trong bối cảnh thỏa thuận mới được ký kết giữa Bắc Kinh và quần đảo Solomon sẽ cho phép quân đội và vũ khí Trung Quốc đóng quân trong khu vực.
Ông Daniel Kritenbrink, trợ lý ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, nói với các phóng viên vào ngày 26/4 rằng, các cuộc thảo luận với Thủ tướng PNG James Marape sẽ được tổ chức trong những tháng tới, theo bình luận của Reuters.
“Cả hai bên đều mong muốn đảm bảo thực hiện các bước cụ thể để mở rộng hợp tác an ninh”, ông nói với các phóng viên trong một cuộc gọi.
Ông Kritenbrink cho biết, Thủ tướng Manasseh Sogavare của Quần đảo Solomon đã đảm bảo rằng thỏa thuận an ninh với ĐCS Trung Quốc sẽ chỉ dành cho nhu cầu an ninh trong nước và sẽ không có căn cứ quân sự.
-
- Điều phối viên Ấn Độ - Thái Bình Dương của Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Kurt Campbell (trái) rời đi sau cuộc họp với lãnh đạo phe đối lập Quần đảo Solomon, Mathew Wale (R) ở Honiara vào ngày 22/4/2022. (Ảnh: Mavis Podokolo / Getty Images)
Tuy nhiên, thủ lĩnh phe đối lập của Solomons, ông Matthew Wale, trước đó đã bác bỏ tuyên bố này, nói rằng quốc gia này không có mối đe dọa an ninh nội bộ nghiêm trọng nào và cáo buộc ông Sogavare đang lên kế hoạch leo thang “cuộc đấu tranh của ông ta với tỉnh Malaita”.
Chính quyền của ông Sogavare từng mâu thuẫn với lãnh đạo của tỉnh Malaita, ông Daniel Suidani, về quyết định năm 2019 chuyển hướng quan hệ ngoại giao của Quần đảo Solomon từ Đài Loan sang Bắc Kinh. Ông Suidani đã kiên quyết giữ quan hệ với Đài Loan trước sự ngạc nhiên của thủ tướng.
Vấn đề trở nên nhức nhối vào tháng 11 năm ngoái khi bạo loạn nổ ra ở thủ đô Honiara của Solomons, nơi chứng kiến khu phố Tàu bị san bằng và dẫn đến ba người chết.
Trong khi đó, ông Kritenbrink cũng cho biết các quốc gia láng giềng ở Thái Bình Dương lo ngại về tác động của “Hợp tác An ninh giữa Quần đảo Solomon và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa".
Ông nói: “Chúng tôi biết rằng Trung Quốc đang tìm cách thiết lập một cơ sở hạ tầng hậu cần và cơ sở ở nước ngoài mạnh mẽ hơn cho phép Quân đội Giải phóng Nhân dân xây dựng và duy trì sức mạnh quân sự ở những khoảng cách xa hơn", ông nói với quân đội Trung Quốc.
Các chuyên gia đã cảnh báo rằng, một thỏa thuận an ninh giữa Quần đảo Solomon và Bắc Kinh có thể dẫn đến căng thẳng địa chính trị trong khu vực tương tự như Biển Đông. Solomons là địa điểm của các cuộc giao tranh rộng lớn trong Thế chiến thứ II - Trận Guadalcanal - vì vị trí chiến lược và ảnh hưởng của nó đối với các tuyến đường biển quan trọng.
Trong khi đó, Thủ tướng Úc Scott Morrison ám chỉ rằng các quốc gia Thái Bình Dương khác, cụ thể là PNG, cũng phải đối mặt với “áp lực” tương tự để thông qua một thỏa thuận an ninh với Bắc Kinh.
“Quý vị cho rằng áp lực đang diễn ra ở PNG không giống như ở quần đảo Solomon? Tất nhiên là có. Điều đó đang xảy ra ở tất cả các quốc gia đó", ông nói với các phóng viên hôm 20/4.
Bắc Kinh trước đây đã thể hiện sự quan tâm đến khu tự trị Bougainville ở PNG, được cho là đã cung cấp 1 tỷ USD đầu tư cơ sở hạ tầng cho khu vực này dưới ngọn cờ của Sáng kiến Vành đai và Con đường. Bougainville cũng đang trên đà giành được độc lập khỏi PNG vào năm 2027.
-
- Bộ trưởng Ngoại giao Quần đảo Solomon Jeremiah Manele (T) bắt tay Ủy viên Quốc vụ kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị sau khi đưa ra các phát biểu chung trên báo chí đánh dấu việc thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai quốc gia tại Nhà khách Diaoyutai vào tháng 9/2019 tại Bắc Kinh, Trung Quốc. (Ảnh Getty Images)
Vào năm 2018, ĐCS Trung Quốc cũng đề nghị tái phát triển một căn cứ hải quân ở PNG nhưng không đạt được thỏa thuận với Úc và Hoa Kỳ.
Trong khi đó, ông Morrison cũng cảnh báo về những thách thức trong việc cạnh tranh ảnh hưởng với Bắc Kinh trong khu vực.
“Chúng tôi lo lắng cho tất cả các quốc gia trong khu vực", ông nói với chương trình Radio 2GB vào ngày 26/4. “Có 20 quốc gia nước ngoài ở Đảo Thái Bình Dương… có 20 khu vực mà chúng tôi đang tìm cách đảm bảo chống lại ảnh hưởng đó".
Ông nói thêm: “Chúng tôi là quốc gia duy nhất trên thế giới có đại sứ quán tại tất cả các quốc đảo Thái Bình Dương đó. “Vì vậy, đó là một lĩnh vực có nhiều tranh chấp, nhưng chúng tôi luôn hướng về phía trước. Tuy nhiên, chúng tôi đang đối phó với Trung Quốc không tuân theo các quy tắc tương tự".
Huyền Anh
