Phát biểu trước báo giới hôm 21/3, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby khẳng định Mỹ không nhận thấy Trung Quốc có khả năng trở thành một trung gian hòa giải ‘vô tư’ cho Ukraine và Nga.
"Tôi không cho rằng Trung Quốc vô tư dưới bất kỳ hình thức nào", ông John Kirby nói với các phóng viên sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ủng hộ đề xuất của Bắc Kinh về lệnh ngừng bắn ở Ukraine trong cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Điện Kremlin.
Phương Tây đã bác bỏ đề xuất hoà bình "12 điểm" nhưng thiếu kế hoạch cụ thể của Bắc Kinh và coi đây là một “mưu đồ câu giờ” nhằm tạo điều kiện cho ông Putin tập hợp lực lượng và củng cố chiến tuyến của mình.
"Trung Quốc không lên án cuộc xâm lược này. Thậm chí họ vẫn tiếp tục mua dầu và năng lượng của Nga", ông Kirby tuyên bố.
Trong khi ông Tập đích thân bay "đến tận Moscow" để gặp Tổng thống Nga Putin trong chuyến thăm ba ngày, thì ông ấy "chưa một lần hội đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, chưa từng đến thăm Ukraine, và không bận tâm đến mục tiêu của Ukraine", ông Kirby nói .
“Ông Tập và chính quyền của ông vẫn không ngừng lặp đi lặp lại những lời tuyên truyền của Nga rằng đây là cuộc chiến của phương Tây nhằm vào Nga, gây ra mối đe dọa hiện hữu đối với ông Putin. Đó chỉ là một trò bịp bợm. Ukraine không gây ra mối đe dọa nào cho bất kỳ ai, chứ đừng nói đến Nga".
Trong cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Nga và Trung Quốc tại Moscow hôm 21/3, ông Tập và ông Putin cũng đã ký một tuyên bố chung nhằm làm sâu sắc hơn “quan hệ đối tác chiến lược toàn diện” của hai nước, củng cố quan hệ đối tác “không giới hạn” mà hai nước này đã ký kết tại Bắc Kinh trước khi Nga xâm lược Ukraine vào tháng 2/2022.
Ông Kirby lập luận rằng, để Bắc Kinh thể hiện được sự khách quan của mình trong cuộc xung đột Nga - Ukraine thì đích thân ông Tập phải lấy danh dự để cam kết với Ukraine và "làm hài lòng đối phương".
Tuy nhiên, ông Kirby cho hay, ông không cho rằng hai nhà lãnh đạo của Ukraine và Trung Quốc sẽ nhìn nhận vấn đề theo hướng này ở thời điểm hiện tại.
Ông Tập Cận Bình dự kiến sẽ có cuộc điện đàm với ông Volodymyr Zelenskyy sau cuộc gặp với nhà lãnh đạo Nga. Tuy nhiên, phía Kyiv cho biết họ vẫn chưa xác nhận cuộc điện đàm.
Hôm 21/3, ông Zelenskyy cho biết Kyiv đã mời Bắc Kinh tham gia một giao thức hòa bình ở Ukraine nhưng họ vẫn đang chờ phản hồi từ phía Trung Quốc. Cả Kyiv và Washington đều nhất quyết yêu cầu quân đội Nga rút quân hoàn toàn khỏi lãnh thổ Ukraine để chấm dứt chiến tranh.
Kể từ sau chiến tranh, Trung Quốc đã trở thành đối tác thương mại trọng yếu nhất của Nga bất chấp lệnh trừng phạt của phương Tây. Sau Ả Rập Xê Út, Nga là nhà cung cấp dầu thô lớn thứ hai của Trung Quốc vào năm 2022. Theo một số ước tính, các thùng dầu giá rẻ của Nga - mà phương Tây xa lánh - đã tiết kiệm cho các nhà máy lọc dầu Trung Quốc hàng tỷ USD vào năm ngoái.
Trong chuyến thăm của nhà lãnh đạo Trung Quốc tới Moscow hôm 20/3, ông Tập và ông Putin đã có cuộc hội đàm "không chính thức" kéo dài 4 tiếng rưỡi đồng hồ, trong đó hai người gọi nhau là "bạn thân" trước khi ngồi xuống dùng bữa tối cấp nhà nước.
Trong khi ghi nhận mối quan hệ đối tác ngày càng "keo sơn" giữa hai nước, ông Kirby coi mối quan hệ này không gì hơn một "cuộc hôn nhân vụ lợi", chứ không phải là một "liên minh".
Ông Kirby lập luận rằng, đối với ông Tập, Nga đóng vai trò là một đối trọng với ảnh hưởng của Mỹ. Còn ông Putin coi ông Tập là một đồng minh tiềm năng vì quân đội của Nga đang "liên tục gặp khó khăn" trên chiến trường Ukraine.
Ông nói: “Những gì chúng ta đã thấy là hai quốc gia này ngày càng xích lại gần nhau hơn. Họ nhìn thấy những mục đích hữu ích ở đối phương để đẩy lùi trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. Trên thực tế, cả hai quốc gia này không muốn điều gì ngoài việc muốn chứng kiến phần còn lại của thế giới chơi theo luật của họ hơn là tuân theo luật được ghi trong Hiến chương Liên Hợp Quốc".
Cả ông Putin và ông Tập đều đã lên tiếng cảnh báo về việc không thực hiện bất kỳ bước đi nào có nguy cơ đẩy cuộc xung đột Ukraine vào một "giai đoạn mất kiểm soát" và tuyên bố rằng không có ai giành chiến thắng trong một cuộc chiến tranh hạt nhân.
Theo ông Kirby, các tuyên bố từ cuộc họp ở Moscow cho đến nay không đưa ra dấu hiệu nào cho thấy chuyến thăm của ông Tập sẽ sớm giúp chấm dứt chiến tranh.
Ông cũng tuyên bố rằng Mỹ không muốn một lệnh ngừng bắn ở Ukraine vì điều đó sẽ cho phép Nga duy trì lợi ích lãnh thổ và phục hồi sức mạnh trên chiến trường Ukraine.
Ông Kirby nói: “Một lệnh ngừng bắn ngay bây giờ sẽ đóng băng các đường dây liên lạc hiện tại, về cơ bản mang lại cho Nga thời gian và không gian để họ cố gắng tái trang bị, tái điều động, và bù đắp cho những chi phí về nguồn lực đó”.
Cho đến nay, không có dấu hiệu nào cho thấy Bắc Kinh đã cung cấp vũ khí sát thương cho Nga, ông Kirby nói đồng thời cho biết thêm rằng điều đó cũng sẽ đi ngược lại lợi ích của Trung Quốc.
Khi được hỏi liệu các sự kiện ở Moscow có ảnh hưởng đến cuộc gặp trong tương lai của Tổng thống Joe Biden với ông Tập hay không, ông Kirby nói rằng không.
Tổng thống Biden vẫn "duy trì các đường dây liên lạc cởi mở" với Trung Quốc và sẽ có một cuộc hội đàm khác với ông Tập "vào thời điểm thích hợp”, ông Kirby khẳng định.
Theo The Epoch Times
Huyền Anh biên dịch
