Nhiều quốc gia có thể rơi vào bẫy nợ của Trung Quốc qua BRI

Giúp NTDVN sửa lỗi

"Một vành đai, một con đường, và khoản nợ không thể trả", Bon Glick, phó quản trị viên của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ nói.

Thông qua Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường (BRI), Trung Quốc đã rót hàng tỷ đô la tiền vay vào các nước thu nhập thấp để các nước này xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng khổng lồ của họ.

Trong đại dịch COVID-19, mối lo ngại gia tăng về một cuộc khủng hoảng nợ sắp xảy ra ở các quốc gia đang phát triển, vì hầu hết các nước này đang nợ Trung Quốc.

Ra mắt vào năm 2013, BRI của Trung Quốc còn được gọi là Vành đai và Đường tơ lụa mới, là một trong những chương trình phát triển đầy tham vọng và gây tranh cãi nhất thế giới. Trong những năm gần đây, sáng kiến ​​này được coi là một cái bẫy nợ, do các hoạt động cho vay kiểu "ăn thịt" của Bắc Kinh.

Theo một báo cáo gần đây của Viện Tài chính Quốc tế (IIF), BRI đã góp phần vào sự tích lũy nợ nước ngoài đáng kể ở nhiều nước thu nhập thấp.

Trong hai thập kỷ qua, Trung Quốc đã trở thành một nhà cho vay toàn cầu lớn, với khoản nợ tồn đọng vượt quá 5,5 nghìn tỷ đô la trong năm 2019, hơn 6% tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu, báo cáo của IIF nêu rõ.

BRI đã đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hoạt động cho vay của Trung Quốc trong những năm gần đây, đưa Bắc Kinh trở thành chủ nợ lớn nhất thế giới đối với các nước thu nhập thấp. Kể từ khi ra mắt, hơn 730 tỷ USD vào các dự án đầu tư và xây dựng ở nước ngoài tại hơn 112 quốc gia, theo báo cáo.

Trong số các quốc gia tham gia sáng kiến BRI, Djibouti, Ethiopia, Lào, Maldives và Tajikistan được Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đánh giá là có nguy cơ mắc nợ cao, có nghĩa là họ có khả năng vỡ nợ hoặc đối mặt với các vấn đề về nợ nần.

Ngoài ra, một nghiên cứu học thuật do Viện Kinh tế Thế giới Kiel được xuất bản gần đây cho thấy rằng các khoản vay có thể cao hơn so với báo cáo. Nghiên cứu nói rằng có tới 50% các khoản vay của Trung Quốc là "giấu diếm", vì các khoản này không được báo cáo với IMF hoặc Ngân hàng Thế giới. Việc cho vay không minh bạch của Trung Quốc khiến các lỗ hổng nợ ở các nước nghèo lớn hơn.

Trong bối cảnh khủng hoảng tài chính sắp xảy ra, Sri Lanka hiện đang chồng chất thêm nợ Trung Quốc. Mặc dù món nợ phải trả trong năm nay của quốc gia này là 4,8 tỷ đô la, nhưng Sri Lanka đã đạt được thỏa thuận với Trung Quốc cho ít nhất 1 tỷ đô la cho vay thêm, theo Nikkei Asian Review.

Sri Lanka thường được đề cập đến là một ví dụ rõ ràng về việc bị mắc kẹt trong nợ của Trung Quốc và bị buộc phải giao tài sản chiến lược cho Trung Quốc. Một công ty nhà nước Trung Quốc đã kiểm soát cảng Hambantota phía nam Sri Lanka vào năm 2017 trong hợp đồng thuê 99 năm sau khi nước này không trả được nợ.

"Các cảng thường được sử dụng cho hai mục đích ở hầu hết mọi quốc gia, bao gồm mục đích dân sự và quân sự", Bon Glick, phó quản trị viên của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ, nói với The Epoch Times.

"Đây là cách mà Trung Quốc đã vạch ra khi hướng ra toàn cầu, Trung Quốc nhắm vào các cảng có giá trị nhất trước tiên và tiếp cận các quốc gia sở hữu các cảng này", bà Bon Glick nói.

Điều tương tự cũng xảy ra với Djibouti. Trung Quốc đã xây một cảng ở quốc gia Đông. Trong khi, Djibouti nằm ở lối vào Biển Đỏ, nơi Mỹ có lợi ích quốc phòng. Gần 10% xuất khẩu dầu trên thế giới và 20% tất cả các hàng hóa thương mại điều hướng qua Kênh đào Suez, đi qua Djibouti.

"Djibouti không trả được nợ, và Trung Quốc kiểm soát các hoạt động tại cảng ở Djibouti. Một vành đai, một con đường, và khoản nợ không thể trả", bà Bon Glick nói thêm.

Giảm nợ

Ngân hàng Thế giới và IMF đã kêu gọi các nền kinh tế G-20 bao gồm Trung Quốc giảm các khoản nợ cho 76 nước nghèo nhất thế giới và cho phép các quốc gia này chuyển các quỹ vào việc chống lại đại dịch.

Trung Quốc là nước ký kết sáng kiến ​​đình chỉ dịch vụ nợ được các quốc gia G-20 đồng ý. Việc đình chỉ sẽ diễn ra từ ngày 1/5/2020 đến cuối năm 2020.

Theo ông Bon Glick, phản ứng ban đầu của Trung Quốc về xóa nợ là tích cực. "Nhưng sau đó, họ bắt đầu đưa ra tất cả các điều kiện về loại nợ nào sẽ được xem xét để xóa nợ, cẩn thận để giữ nợ song phương", bà Bon Glick cho biết.

Các dự án xây dựng lớn của BRI được tài trợ chủ yếu thông qua một loạt các chính quyền địa phương và các tổ chức do nhà nước kiểm soát.

Chính quyền Trump đã lên tiếng mạnh mẽ chống lại tham vọng của Trung Quốc muốn phát triển ra các thị trường mới nổi và đại dịch nhấn sâu thêm quan ngại này.

Ngoại trưởng Mike Pompeo cho biết cả thế giới đang thức tỉnh trước những thách thức do Đảng Cộng sản Trung Quốc đặt ra.

"Trung Quốc bị cai trị bởi một chế độ cộng sản tàn bạo, độc tài, kể từ năm 1949. Trong nhiều thập kỷ, chúng ta nghĩ rằng chế độ này sẽ trở nên giống chúng ta hơn thông qua thương mại, trao đổi khoa học, tiếp cận ngoại giao, và cho phép họ vào WTO như một quốc gia đang phát triển", ông Mike Pompeo phát biểu trước các phóng viên vào ngày 20/5.

"Chuyện đó đã không xảy ra. Chúng ta đánh giá rất thấp mức độ thù địch của Bắc Kinh đối với các quốc gia tự do về mặt tư tưởng và chính trị".

Nguyễn Minh
Theo The Epoch Times



BÀI CHỌN LỌC

Nhiều quốc gia có thể rơi vào bẫy nợ của Trung Quốc qua BRI