Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có chuyến thăm bất ngờ tới thành phố cảng Mariupol. Đây là chuyến công du đầu tiên của ông tới một thành phố do lực lượng Nga kiểm soát từ tháng 5/2022.
Thành phố cảng Mariupol nằm ở vùng Donetsk, một trong bốn khu vực bị Nga chiếm đóng và sáp nhập từ Ukraine vào tháng 9/2022. Cộng đồng quốc tế và các quốc gia tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã lên án vụ sáp nhập này là “bất hợp pháp”.
Ông Putin đã đặt chân đến Mariupol vào tối 18/3 (theo giờ địa phương) sau khi thăm Bán đảo Crimea ở phía tây nam Mariupol để kỷ niệm 9 năm ngày Nga sáp nhập bán đảo này từ Ukraine, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết hôm Chủ nhật (19/3).
Hãng thông tấn Nga TASS cho hay, ông Putin đã tới Mariupol bằng trực thăng. Một video chính thức cho thấy ông Putin lái xe hơi để thị sát một số địa điểm trong thành phố và trò chuyện với người dân địa phương vào ban đêm.
Trong video, ông ngồi trong xe hơi với Phó Thủ tướng Nga Marat Khusnullin, người giải thích về các nỗ lực tái thiết thành phố. Truyền thông Nga cho hay ông Putin đã tự lái xe quanh “các khu tưởng niệm”, phòng hòa nhạc và bờ biển của thành phố cảng.
Hôm 18/3, nhà lãnh đạo Nga đã đi cùng với Thống đốc địa phương, ông Mikhail Razvozhayev, khi đến thăm thành phố cảng Biển Đen Sevastopol ở Bán đảo Crimea. Sau đó, ông cũng đến thăm một trung tâm trẻ em và trường nghệ thuật mới trong khu vực này.
Sau chuyến thăm tới Mariupol, ông Putin đã gặp các nhà lãnh đạo quân sự và quân đội Nga tại một sở chỉ huy ở Rostov-on-Don, một thành phố miền nam nước Nga, cách Moscow khoảng 180 km về phía đông. Trong chuyến thăm, nhà lãnh đạo Nga cũng có cuộc hội đàm với Tướng Valery Gerasimov, người đang phụ trách các hoạt động quân sự của Nga ở Ukraine, ông Peskov cho biết.
Theo đó, ông Putin muốn "kiểm tra công việc của bộ chỉ huy trong điều kiện hoạt động bình thường".
Năm ngoái, một nhóm nhỏ của lực lượng Ukraine đã cầm chân quân đội Nga ròng rã 3 tháng tại một nhà máy thép ở Mariupol trước khi đầu hàng quân Nga vào tháng 5/2022.
Trong một cuộc phỏng vấn với hãng thông tấn nhà nước Nga RIA Novosti, Phó Thủ tướng Nga Marat Khusnulin tái khẳng định sự hiện diện không ngừng của Nga tại thành phố cảng Mariupol, đồng thời cho biết thêm rằng việc tái thiết các khu vực của thành phố bị phá hủy trong cuộc xung đột sẽ được hoàn tất vào cuối năm nay.
"Người dân đã bắt đầu quay trở lại. Họ tích cực quay trở lại khu vực này sau khi họ nhận thấy rằng quá trình tái thiết đang được tiến hành”, ông Khusnulin nói với hãng tin RIA Novosti.
Trước khi Nga xâm lược Ukraine, Mariupol có dân số lên đến 450.000 người. Tuy nhiên, sau khi Nga chiếm đóng thành phố này vào tháng 5/2022, chỉ còn khoảng 100.000 người còn trụ lại nơi đây. Thậm chí nhiều người trong số đó còn không có đủ thức ăn, nước uống hoặc các nhu yếu phẩm cơ bản. Thành phố cảng đã phải hứng chịu những trận oanh tạc dữ dội nhất, khiến nhiều tòa nhà và công trình kiến trúc bị phá hủy.
Chuyến thăm bất ngờ của ông Putin tới Mariupol diễn ra chưa đầy 2 ngày sau khi Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) hôm 17/3 phát lệnh bắt giữ nhà lãnh đạo Nga với cáo buộc Moscow “có thể liên quan tội ác chiến tranh" khi đưa trẻ em từ các khu vực bị chiếm đóng của Ukraine sang Nga một cách bất hợp pháp.
Đáp lại, ông Putin đã không bình luận về trát này. Phía Điện Kremlin, vốn không công nhận thẩm quyền của tòa án, tuyên bố trát này không có hiệu lực pháp lý.
Chuyến thăm Mariupol của ông Putin cũng diễn ra trước chuyến thăm dự kiến tới Moscow của nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình trong tuần này. Chuyến thăm của ông Tập được kỳ vọng sẽ mang lại một huyết mạch ngoại giao cho ông Putin, trong nỗ lực nhằm chống lại áp lực không ngừng nghỉ từ Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và các đồng minh của tổ chức này.
Trong cuộc phỏng vấn với đài Fox News, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng John Kirby nói rằng, bất kỳ lời kêu gọi ngừng bắn nào ở Ukraine xuất phát từ cuộc gặp giữa hai nguyên thủ quốc gia Nga - Trung là điều không thể chấp nhận được đối với Hoa Kỳ. Bởi lẽ lời kêu gọi đó sẽ chỉ “phê chuẩn cuộc chinh phạt của Nga tính đến nay” và cho Moscow “thời gian để tái trang bị, huấn luyện, điều động và lên kế hoạch cho một cuộc tấn công mới”.
Ông Mykhailo Podolyak, chánh văn phòng của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, đã tỏ ra khinh bỉ chuyến đi của ông Putin tới Mariupol.
“Tội phạm luôn bị lôi cuốn đến hiện trường vụ án. Trong khi các quốc gia trên thế giới văn minh thông báo về việc bắt giữ ‘lãnh đạo chiến tranh' nếu anh ta vượt biên, thì kẻ tổ chức các vụ sát hại hàng nghìn gia đình Mariupol lại đến đây để chiêm ngưỡng những tàn tích và những ngôi mộ tập thể của thành phố này".
Nhiều chính phủ phương Tây đã lên án việc Nga sáp nhập Bán đảo Crimea vào năm 2014. Tháng 9/2022, Nga chính thức tuyên bố 4 khu vực phía nam và phía đông Ukraine là lãnh thổ của nước này bất chấp việc phương Tây bác bỏ các cuộc trưng cầu dân ý này.
Lam Giang tổng hợp
