Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố sáp nhập bốn tỉnh Ukraine hôm thứ Sáu (30/9) trong một bài phát biểu tại Điện Kremlin. Tuy nhiên, sự kiện này bị lu mờ bởi một trong những thất bại trên chiến trường tồi tệ nhất của Nga trong cuộc chiến tại Lyman.
"Những người sống ở Luhansk, Donetsk, vùng Kherson và vùng Zaporizhzhia sẽ trở thành đồng bào của chúng ta mãi mãi", ông Putin nói với đám đông quan chức tại Sảnh đường George của Đại điện Kremlin trong buổi lễ tuyên bố sáp nhập 4 tỉnh của Ukraine hôm 30/9.
"Chúng tôi sẽ bảo vệ lãnh thổ của mình bằng tất cả sức mạnh và tất cả các phương tiện mà chúng tôi đang có", ông nói và kêu gọi "chính quyền Kyiv ngay lập tức chấm dứt các hành động thù địch và quay trở lại bàn đàm phán".
“Sự thật đứng về phía chúng ta. Nước Nga ở cùng chúng ta!”, ông Putin nói với giới tinh hoa chính trị của đất nước.
-
- Lãnh đạo của 4 khu vực cùng Tổng thống Nga Putin bắt tay, sau khi ký các hiệp ước chính thức sáp nhập 4 vùng của Ukraine Quân đội Nga chiếm đóng tại Điện Kremlin ở Moscow, Nga, hôm 30/9/2022. (Ảnh: Dmitry Astakhov/Sputnik/AFP/Getty Images)
Buổi lễ lên đến đỉnh điểm khi nhà lãnh đạo 69 tuổi hô vang “Nước Nga, nước Nga!” khi ông nắm chặt tay bốn quan chức do Nga hậu thuẫn điều hành các khu vực bị sáp nhập, mà Ukraine đang chiến đấu để giành lại.
Tuyên bố của ông Putin về việc Nga chiếm 15% diện tích lãnh thổ Ukraine - cuộc sáp nhập lớn nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến II - đã bị các nước phương Tây và thậm chí nhiều đồng minh thân cận của Nga kiên quyết bác bỏ. Tổng thư ký Liên Hợp quốc Antonio Guterres gọi đây là hành vi vi phạm bất hợp pháp Hiến chương Liên Hợp quốc.
Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy thông báo rằng Ukraine chính thức ký đơn xin gia nhập NATO và yêu cầu liên minh nhanh chóng kết nạp Ukraine.
"Chúng tôi đã chứng minh khả năng đáp ứng của mình đối với các tiêu chuẩn của liên minh. Chúng tôi thực hiện bước đi mang tính quyết định với việc ký đơn xin nhanh chóng gia nhập NATO", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy ngày 30/9 cho biết.
Động thái này diễn ra khi các lực lượng Nga đã phải đối mặt với những thất bại trên chiến trường. Các quan chức thân Nga thừa nhận rằng quân đội Nga đang trong tình trạng bị bao vây ở Lyman, nơi đồn trú chính của họ ở phía bắc tỉnh Donetsk.
Thất bại ở Lyman có thể mở ra con đường cho Ukraine tái chiếm các vùng lãnh thổ mà ông Putin hiện đã tuyên bố là một phần của Nga.
Nơi đồn trú của Moscow bị bao vây một nửa
Lyman trong nhiều tháng đã trở thành trung tâm hậu cần và vận tải then chốt cho các hoạt động của Nga ở phía bắc khu vực Donetsk. Do đó, việc chiếm được Lyman sẽ mở ra cho các lực lượng Ukraine một con đường rộng mở, tiến tới chiếm thêm lãnh thổ ở các tỉnh Luhansk và Donetsk.
Nhà lãnh đạo thân Nga ở Donetsk thừa nhận quân đội đã mất hoàn toàn quyền kiểm soát Yampil và Dobryshev, những ngôi làng ở phía bắc và phía đông thành phố Lyman, khiến nơi đồn trú của Moscow bị "bao vây một nửa".
Hôm thứ Năm (29/9), một quan chức thân Nga ở vùng Donetsk cho biết, tình hình ở Lyman "khá căng thẳng" và "khó khăn", trong bối cảnh lực lượng Kyiv đang không ngừng tấn công.
"Tất nhiên chúng tôi hiểu rằng những nỗ lực như vậy sẽ còn tiếp diễn", quan chức được hãng thông tấn TASS của Nga dẫn lời.
Thủ lĩnh phe ly khai Donetsk Denis Denis Pushilin cho biết, quân đội Ukraine đã "cố gắng bằng mọi giá để phá hỏng các sự kiện lịch sử của chúng tôi". "Đây là một tin bất lợi, nhưng chúng ta phải đánh giá tình hình một cách tỉnh táo để tránh đưa ra kết luận từ những sai lầm của mình".
Quân đội Ukraine cho biết họ đang giữ kín thông tin chi tiết về tình hình trên chiến trường cho đến khi khu vực này được ổn định, nhưng một chiến dịch đang được tiến hành để bao vây các lực lượng Nga.
Các blogger quân sự ủng hộ Nga cho biết các lực lượng Ukraine đã cắt đứt "đường thoát hiểm" của hàng nghìn quân Nga.
Ông Serhii Cherevatyi, người phát ngôn của quân đội Ukraine ở miền đông cho biết: “Tất cả các phương pháp tiếp cận và các tuyến đường hậu cần của kẻ thù để vận tải đạn dược và nhân lực đều nằm trong tầm kiểm soát hỏa lực của quân đội Ukraine".
Nhà lập pháp Ukraine Oleksiy Goncharenko đã đã đăng tải một bài viết lên Twitter: "Lyman đang bị bao vây! Quân đội Ukraine đã có mặt ở Yampil. Quân đội Nga đang cố gắng trốn thoát".
Ukraine: Nga pháo kích đoàn xe dân sự khiến 23 người thiệt mạng
Sự tàn khốc của cuộc chiến càng thêm khắc nghiệt khi chỉ vài giờ trước bài phát biểu của ông Putin, Nga đã pháo kích vào một đoàn xe chở dân thường ở ngoại ô thành phố Zaporizhzhia, miền nam Ukraine, khiến 23 người chết và 28 người bị thương, thống đốc khu vực cho biết hôm 30/9.
Tờ Reuters đưa tin, cảnh sát và nhân viên cấp cứu đã nhanh chóng đến hiện trường vụ pháo kích. Cửa kính của các phương tiện - chủ yếu là ô tô và ba xe tải - đã bị nổ tung, hàng chục thi thể nằm rải rác giữa những chiếc xe đổ nát.
Các phương tiện bị trúng đạn chất đầy đồ đạc, chăn màn và va li của người ngồi trên xe. Một thân hình ngả từ ghế lái sang ghế phụ trên chiếc ô tô màu vàng, trong khi tay trái vẫn đang nắm chặt vô lăng.
"Kẻ thù đang hoành hành và tìm cách trả thù vì sự kiên định của chúng tôi và những thất bại của họ", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy viết trên Telegram. "Đồ cặn bã khát máu! Ngươi nhất định sẽ phải trả giá cho từng sinh mạng người dân Ukraine!", tờ Reuters đưa tin.
Các quan chức Ukraine gọi đây là một nỗ lực có chủ ý của Nga nhằm cắt đứt các liên kết cuối cùng trên mặt trận. Moscow đã đổ lỗi cho lực lượng Ukraine.
Một người phụ nữ có tên Nataliya cho biết, cô và chồng đã đến thăm các con của họ ở Zaporizhzhia và đang chuẩn bị quay trở lại lãnh thổ do Nga nắm giữ.
"Chúng tôi được trở về với người mẹ 90 tuổi của mình. Chúng tôi đã thoát nạn. Đó thật sự là một điều kỳ diệu", cô nói khi đứng cùng chồng bên cạnh chiếc xe của họ.
Đại tá Sergey Ujryumov, người đứng đầu đơn vị xử lý chất nổ của cảnh sát Zaporizhzhia, cho biết bãi đỗ xe đã bị trúng 3 quả tên lửa S300.
Các quan chức thân Nga cho biết, không có bằng chứng về việc Ukraine phải chịu trách nhiệm cho vụ tấn công. Nga luôn bác bỏ các cáo buộc rằng lực lượng của họ nhắm vào dân thường, bất chấp vô số vụ việc đã được Liên Hợp quốc và các cơ quan khác ghi nhận.
Xung đột tiếp tục leo thang
Việc Nga sáp nhập các khu vực Donetsk, Luhansk, Kherson và Zaporizhzhia của Ukraine được thực hiện sau những cáo buộc của phương Tây là các cuộc trưng cầu dân ý bằng súng.
Kể từ khi quân đội của ông Putin buộc phải tháo chạy khỏi tỉnh Kharkiv của Ukraine trong tháng này, ông đã chọn tiếp tục leo thang chiến tranh. Tuần trước, ông tán thành việc sáp nhập lãnh thổ do Nga nắm giữ, ban bố lệnh động viên hàng trăm nghìn quân dự bị và đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân nếu Nga bị tấn công.
Ông Zelenskyy hứa hẹn sẽ đáp trả mạnh mẽ hơn nữa đối với các cuộc thôn tính của Nga, đồng thời triệu tập các lãnh đạo quốc phòng và an ninh của Ukraine trong một cuộc họp khẩn cấp vào thứ Sáu (30/9).
Huyền Anh
