Hôm thứ Ba (22/2), các quốc gia phương Tây đã công bố các biện pháp trừng phạt mới với Nga, gồm điều quân đội vào các khu vực ly khai ở miền đông Ukraine và đe dọa sẽ tiến xa hơn nếu Moscow tiến hành một cuộc xâm lược toàn diện vào nước láng giềng.
Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) và Anh đã công bố kế hoạch nhắm vào các ngân hàng và giới tinh hoa trong khi Đức tạm dừng dự án đường ống dẫn khí đốt lớn từ Nga, trước động thái Nga đã tập trung hơn 150.000 quân gần biên giới Ukraine. Tuy nhiên, Moscow đã phủ nhận việc lên kế hoạch cho một cuộc xâm lược.
Một trong những cuộc khủng hoảng an ninh tồi tệ nhất ở châu Âu trong nhiều thập kỷ đang diễn ra, khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ra lệnh cho binh sĩ tới Donetsk và Luhansk vì mục đích "gìn giữ hòa bình". Washington đã bác bỏ điều đó và cho là "vô nghĩa".
Theo công ty Maxar của Mỹ, hình ảnh vệ tinh trong 24 giờ qua cho thấy, một số binh lính và vũ khí mới được triển khai ở miền tây nước Nga, cùng hơn 100 phương tiện tại một sân bay nhỏ ở miền nam Belarus, giáp Ukraine.
Nhiều tuần ngoại giao căng thẳng cho đến nay đã thất bại và hôm thứ Ba, cả Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian đã hủy các cuộc gặp riêng biệt dự kiến với người đồng cấp Nga Sergei Lavrov.
"Nói một cách đơn giản, Nga vừa tuyên bố rằng họ đang khắc chế một phần lớn lãnh thổ Ukraine", ông Biden cho biết hôm thứ Ba.
-
- Tổng thống Joe Biden phát biểu tại Nhà Trắng về hoạt động quân sự của Nga gần Ukraina, 22/02/2022. (Ảnh Getty Images)
"Đây là sự khởi đầu của một cuộc xâm lược của Nga", ông cho hay.
Một quan chức Mỹ cho biết, các kế hoạch được ông Biden công bố nhằm hỗ trợ Estonia, Latvia và Lithuania bao gồm cử 800 lính bộ binh và 8 máy bay chiến đấu F-35 tới các địa điểm dọc sườn phía đông của NATO, nhưng chỉ là sự phân bổ lại chứ không phải bổ sung.
Theo người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov, Nga sẽ xem xét kỹ về các kế hoạch của Hoa Kỳ trước khi đưa ra câu trả lời chính thức, theo thông tin của hãng thông tấn Nga.
Vào đầu ngày thứ Tư (23/2), ông Putin cho biết ông luôn cởi mở trong việc tìm kiếm các giải pháp ngoại giao nhưng "lợi ích của nước Nga và an ninh của công dân Nga luôn là ưu tiên số một".
Moscow đang kêu gọi đảm bảo an ninh, bao gồm lời hứa rằng Ukraine sẽ không bao giờ gia nhập NATO, trong khi Mỹ và các đồng minh lập ra các bước xây dựng lòng tin và kiểm soát vũ khí đối với ông Putin.
Nhà Trắng cho biết, một cuộc gặp giữa ông Biden và Putin do Pháp làm trung gian "chắc chắn không nằm trong kế hoạch" vào thời điểm này.
Vẫn còn các lệnh trừng phạt?
Ông Biden cho biết, các biện pháp trừng phạt của Mỹ đang được áp dụng đối với ngân hàng VEB và ngân hàng quân sự của Nga, Promsvyazbank. Bắt đầu từ thứ Ba, các lệnh trừng phạt sẽ có hiệu lực đối với giới tinh hoa Nga và các thành viên gia đình của họ.
Hãng thông tấn TASS trích dẫn của ngân hàng Promsvyazbank, các biện pháp trừng phạt sẽ không có tác động đáng kể vì ngân hàng này đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa trước thời hạn.
Washington cũng nói rằng, họ hạn chế giao dịch trên thị trường thứ cấp với khoản nợ có chủ quyền của Nga đối với các trái phiếu phát hành sau ngày 1/3.
-
- Một biểu trưng thương mại của ngân hàng VTB của Nga được trưng bày trên tòa nhà trụ sở chính của ngân hàng này ở Moscow vào ngày 31/3/2019. (Ảnh Getty Images)
Nhưng nhiều quốc gia phương Tây đã bỏ qua các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc nhất khi họ cố gắng ngăn cản một cuộc tấn công lớn hơn của Nga. Ngân hàng Sberbank (SBER.MM) và VTB (VTBR.MM) của Nga sẽ phải đối mặt với các lệnh trừng phạt nếu Moscow tiến hành một cuộc xâm lược, một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết, cảnh báo về một tác động đối với nền kinh tế rộng lớn hơn.
Liên minh châu Âu và Anh chủ yếu nhắm mục tiêu vào các ngân hàng Nga, hạn chế khả năng hoạt động quốc tế của những ngân hàng này.
Ngoại trưởng Lavrov trước đó đã bác bỏ lời đe dọa trừng phạt.
Ông nói: “Các đồng nghiệp châu Âu, Mỹ, Anh của chúng tôi sẽ không dừng lại và sẽ không bình tĩnh cho đến khi họ sử dụng hết khả năng của mình cho cái gọi là trừng phạt Nga”.
Thị trường chao đảo, phe ly khai ăn mừng
Viễn cảnh về sự gián đoạn nguồn cung cấp năng lượng và lo ngại chiến tranh - bùng phát bởi các báo cáo về các vụ pháo kích ở một số khu vực và sự di chuyển của các xe tăng không được đánh dấu qua đêm ở thành phố Donetsk - đã làm chao đảo thị trường và đẩy giá dầu lên mức cao nhất kể từ năm 2014.
Đức đã dừng thành đường ống Nord Stream 2 mới và Anh cũng giáng đòn trừng phạt vào các ngân hàng Nga. Bộ Ngoại giao Nga chỉ trích các biện pháp trừng phạt mới là "bất hợp pháp".
Đức là khách hàng lớn nhất của Nga về khí đốt tự nhiên và quyết định của Thủ tướng Olaf Scholz về đường ống - được xây dựng nhưng đang chờ phê duyệt - được nhiều người coi là một trong những biện pháp mạnh nhất mà châu Âu có thể thực hiện.
-
- Nord Stream 2 trị giá 11 tỷ USD của Nga đang là tâm điểm gây chú ý trong căng thẳng Nga-Châu Âu. (Ảnh Getty Images)
Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba hoan nghênh động thái này.
Ông nói: “Đây là một bước đi đúng đắn về mặt đạo đức, chính trị và thực tế trong hoàn cảnh hiện nay. Khả năng lãnh đạo thực sự trở nên ý nghĩa khi đưa ra những quyết định khó khăn trong những thời điểm khó khăn. Động thái này của Đức đã chứng minh điều đó".
Điện Kremlin cho biết, họ hy vọng việc trì hoãn chỉ là tạm thời. Ông Putin cho biết Nga "hướng tới mục tiêu tiếp tục cung cấp năng lượng không bị gián đoạn" cho thế giới.
Sau khi Nga công nhận nền độc lập của Donetsk và Luhansk, một số cư dân ở thành phố Donetsk đã ăn mừng, với những chiếc ô tô treo cờ Nga và hú còi inh ỏi.
Nhưng có một số tiếng nổ đã được nghe thấy vào lúc nửa đêm ở trung tâm thành phố do phe ly khai nắm giữ, một nhân chứng của Reuters cho biết.
Các khu vực do Nga hậu thuẫn đã tách khỏi sự kiểm soát của chính phủ Ukraine vào năm 2014 và tự xưng là "các nước cộng hòa nhân dân" độc lập sau khi một tổng thống Ukraine thân Moscow bị lật đổ ở Kyiv.
"Tôi biết rằng máu, mồ hôi, công sức của chúng tôi cũng như những tổn thất của ngừoi dân đã không vô nghĩa trong suốt thời gian qua", ông Dmitry, một cựu thành viên của lực lượng dân quân thân Nga, cho biết tại Donetsk hôm thứ Ba.
Huyền Anh
Theo Reuters
