Hôm 17/5, Quốc hội Nga được cho là đang cân nhắc trao đổi tù binh Tiểu đoàn Azov của Ukraine lấy ông Viktor Medvedchuk, một tài phiệt Ukraine thân Moscow bị Kyiv bắt hồi tháng 3, sau khi những người lính cuối cùng bảo vệ nhà máy thép Azovstal của Ukraine đã ra đầu hàng, theo Reuters.
"Chính phủ Nga sẽ xem xét khả năng này", hãng thông tấn RIA Novosti dẫn lời ông Leonid Slutsky, thành viên cấp cao trong phái đoàn đàm phán của Nga với Ukraine, phát biểu tại cuộc họp báo ở thành phố ly khai Donetsk, đông nam Ukraine hôm 21/5.
"Chúng tôi không phải những người duy nhất. Đảng Dân chủ Tự do Nga (mà Slutsky là thành viên) và các cơ quan liên quan ở Moscow cũng đang cân nhắc về vấn đề này", ông nói thêm.
Doanh nhân Medvedchuk, 67 tuổi, đồng thời là lãnh đạo đảng Đối lập vì Cuộc sống của Ukraine, được cho là đã trở nên giàu có nhờ nguồn dầu mỏ Nga và mối quan hệ thân cận với Điện Kremlin. Tạp chí Forbes ước tính, ông Medvedchuk có khối tài sản trị giá khoảng 620 triệu USD.
-
- Chính trị gia đảng Đối lập vì Cuộc sống của Ukraine Viktor Medvedchuk xuất hiện trong video phát ngày 18/4/2022. (Ảnh chụp màn hình video)
Đảng của ông Medvedchuk theo đuổi chương trình nghị sự ủng hộ Moscow trước khi ông bị buộc tội phản quốc hồi tháng 5/2021 với cáo buộc bán bí mật quân sự cho Nga và khai thác tài nguyên thiên nhiên ở Crimea theo yêu cầu từ Moscow.
Ông Medvedchuk phủ nhận hành vi sai trái và bị quản thúc tại gia trước khi bỏ trốn hồi tháng hai, chỉ vài ngày sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.
Ông Medvedchuk bị cơ quan an ninh Ukraine bắt tháng trước sau một chiến dịch đặc biệt. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sau đó đề xuất trao đổi ông này với các tù nhân chiến tranh Ukraine bị Nga bắt.
Tòa án Tối cao Nga dự kiến xem xét đề nghị xem Tiểu đoàn Azov là "tổ chức khủng bố" vào ngày 26/5, động thái có thể làm phức tạp thêm việc trao đổi những tù nhân này. Denis Pushilin, lãnh đạo DPR, hôm 21/5 nói rằng binh sĩ Ukraine ở nhà máy Azovstal nên bị đưa ra xét xử.
"Tôi tin rằng việc xét xử họ là không thể tránh khỏi, công lý phải thắng thế", Pushilin nói tại cuộc họp báo cùng Slutsky.
Tiểu đoàn Azov, vốn là lực lượng dân quân theo chủ nghĩa dân tộc, đã gia nhập Vệ binh Quốc gia Ukraine và trở thành lực lượng nòng cốt chống lại quân đội Nga ở Mariupol, nơi diễn ra những trận giao tranh ác liệt nhất trong chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine.
Tuy nhiên, Moscow từ lâu coi tiểu đoàn là hiện thân của chủ nghĩa dân tộc cực đoan chống Nga, thậm chí là chủ nghĩa phát xít đe dọa người nói tiếng Nga ở Ukraine, dù Tiểu đoàn Azov nhiều lần phủ nhận và khẳng định đã cải tổ lực lượng để cắt đứt nguồn gốc chủ nghĩa dân tộc.
Chính quyền Kyiv luôn phủ nhận việc những người nói tiếng Nga ở Ukraine bị đàn áp, cho rằng những thông tin mà Moscow và truyền thông Nga đưa ra là cái cớ để Nga đưa quân sang Ukraine.
Tuy nhiên, hôm thứ 17/05, ông Vyacheslav Volodin, phát ngôn viên của Duma Quốc gia (Hạ viện Nga), nói rằng các thành viên của tiểu đoàn này là "tội phạm Đức Quốc xã", và họ không được tham gia bất kỳ cuộc hoán đổi tù nhân nào với Ukraine.
Ông nói: “Họ là tội phạm chiến tranh và chúng ta phải làm mọi cách để đưa họ ra trước công lý".
Trang web của Hạ viện Nga cho biết ông đã yêu cầu các ủy ban quốc phòng và an ninh chuẩn bị một chỉ thị về hiệu quả đó.
Quân đội Nga hôm 20/5 thông báo toàn bộ 2.439 binh sĩ Tiểu đoàn Azov trong nhà máy thép Azovstal ở thành phố Mariupol đã đầu hàng, trong khi Kyiv chưa xác nhận con số. Phần lớn binh sĩ Ukraine được đưa tới trại giam ở thị trấn Yelenovka, ngoại ô thành phố Donetsk, trong khi thương binh được chuyển tới điều trị tại một bệnh viện ở khu vực do lực lượng của Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) tự xưng kiểm soát.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, Tổng thống Vladimir Putin đã đảm bảo rằng tất cả sẽ được đối xử "phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế".
Nga và Ukraine đã thực hiện một số cuộc trao đổi tù binh. Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Hanna Malyar nói rằng sẽ có hoạt động trao đổi để Nga bàn giao Tiểu đoàn Azov.
Nhưng ông Leonid Slutsky, một thành viên trong đoàn đàm phán của Moscow với Kyiv, kiêm chủ tịch ủy ban các vấn đề quốc tế của Hạ viện Nga kêu gọi 'tử hình' những binh lính này. Ông gọi Tiểu đoàn Azov là "thú đội lốt người".
"Họ không đáng được sống sau những tội ác khủng khiếp chống lại loài người mà họ đã gây ra", ông cho hay.
Lam Giang
