Hôm 3/2, một đoàn tàu chở hóa chất độc hại (Vinyl Clorua) đi từ Illinois đến Pennsylvania đã bị trật bánh ở làng Đông Palestine, tiểu bang Ohio (Mỹ) và gây ra đám cháy lớn trong khu vực. Cột khói ‘hóa chất’ bao trùm ngôi làng Đông Palestine khiến chính quyền địa phương phải lập tức sơ tán hàng nghìn người dân và làm dấy lên mối lo ngại về sức khỏe tiềm ẩn từ sự cố này.
Thảm họa rò rỉ hóa chất chết người
Đoàn tàu trật bánh gồm 50 toa, trong đó có 20 toa chở hóa chất độc hại, theo Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ (NTSB).
Làng Đông Palestine, tiểu bang Ohio, có diện tích khoảng 8,2 km2 với dân số hơn 4.700 người. Làng này nằm cách thành phố Pittsburgh thuộc bang Pennsylvania khoảng 82 km về phía Tây Bắc.
Đám cháy với hoá chất độc hại vẫn tiếp tục phát tán ra môi trường xung quanh khiến nhà chức trách phải sơ tán gần 2.000 người sống trong bán kính khoảng 2 km ở Đông Palestine.
Hôm 6/2, Công ty Đường sắt Norfolk Southern, đơn vị sở hữu đoàn tàu hỏa bị trật bánh, đã tiến hành “phát thải có kiểm soát” các hóa chất này, bao gồm cả việc đốt cháy các loại hóa chất độc hại và thải khói ra không khí.
Các nhà chức trách cũng rút cạn và tiêu hủy hóa chất độc hại từ 5 toa tàu bị ảnh hưởng bởi sự cố vì lo ngại một số toa tàu có thể phát nổ. Động thái này đã giải phóng các hóa chất độc hại vào không trung và làm dấy lên mối lo ngại về hậu quả sức khỏe tiềm ẩn của sự cố trên đối với con người.
The massive explosion and poisoning of American citizens should be a much bigger story….why isn’t the media talking about Ohio more?
— Alex Stein #99 (@alexstein99) February 12, 2023
Hóa chất độc hại và dễ cháy
Lý do chính khiến cư dân ở khu vực xung quanh địa điểm xảy ra sự cố tàu trật bánh phải sơ tán là hóa chất độc hại.
Tờ Washington Post và các phương tiện truyền thông khác đưa tin rằng, 5 trong số các tàu chở hóa chất bị trật bánh đang chở Vinyl Clorua.
Đây là một loại hóa chất độc hại, không mùi được sử dụng chủ yếu ở Hoa Kỳ để sản xuất nhựa.
Hóa chất này cũng xuất hiện trong các vật dụng hàng ngày như vật liệu đóng gói, đồ gia dụng, dây điện và dây cáp. Vinyl Clorua cũng là một chất gây ung thư có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư gan. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cảnh báo rằng, việc tiếp xúc với Vinyl Clorua trong thời gian dài có thể dẫn đến ung thư não, ung thư phổi và một số bệnh ung thư máu.
Tuy nhiên, vẫn chưa rõ mức độ rò rỉ hóa chất ở tiểu bang Ohio sẽ ảnh hưởng ra sao đến những cư dân lân cận, hoặc quyết định đốt Vinyl Clorua của chính phủ sẽ tác động như thế nào đến việc giải phóng hóa chất.
Bà Maria Doa, Giám đốc cấp cao về chính sách hóa chất của Quỹ Bảo vệ Môi trường Mỹ, cho biết: “Phơi nhiễm trong thời gian ngắn với tần suất cao có thể gây chóng mặt, buồn ngủ, mệt mỏi và đau đầu".
Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) cho biết, họ đang theo dõi hai hóa chất khác: Phosgene và Hydro Clorua. Chúng có thể thải vào không khí thông qua quá trình đốt cháy có kiểm soát. Cả hai hóa chất này đều rất độc hại. Phosgene được sử dụng làm vũ khí trong Thế chiến I và là một loại khí cực độc có thể gây ngạt thở, tức ngực và trong trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong. Hydro Clorua, có mùi hắc, có thể gây kích ứng cổ họng, mũi và da.
Ha descarrilado un tren con 100.000 litros del cancerigeno CLORURO DE VINILO en #EastPalestine (Ohio),en el que es un Chernóbil2.
Se reportan peces y ganado muertos a 100 millas del sitio.
Hay silencio mediático y los periodistas que informan son detenidos pero hablemos de ovnis pic.twitter.com/5hwQCDjC72— Ibon Pérez (@ibonpereztv) February 13, 2023
Liệu những hóa chất này có ngấm vào nguồn nước ngầm?
Cư dân gần đống đổ nát của một đoàn tàu trật bánh ở Đông Palestine đã bày tỏ lo ngại rằng hóa chất thải vào không khí có thể làm ô nhiễm nguồn nước ngầm. Về lý thuyết, hoàn toàn có khả năng này. Tuy nhiên, trên thực tế nó còn phải phụ thuộc vào lượng hóa chất được giải phóng và phạm vi lan rộng của đám khói.
Theo CDC, một số Vinyl Clorua có thể hòa tan trong nước và ngấm vào nguồn nước ngầm hoặc lan truyền qua quá trình phân hủy hóa học.
Tuy nhiên, EPA xác nhận rằng các hóa chất giải phóng từ vụ trật bánh tàu hỏa ở Đông Palestine đã được tìm thấy ở sông Ohio, một trong những con sông lớn nhất ở Hoa Kỳ.
Theo các nhà chức trách, nhiều hóa chất khác sinh ra từ đám cháy, bao gồm các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi, đang di chuyển xuống hạ lưu sông Ohio.
Trong khi đó, theo một quan chức thuộc Cơ quan bảo vệ môi trường tiểu bang Ohio, đám khói gây ô nhiễm trên sông Ohio đang di chuyển với tốc độ 1,61km/giờ về phía sông Mississippi, gần thành phố Huntington, bang Tây Virginia.
Giới chức địa phương cũng khuyến cáo người dân nên kiểm tra nguồn nước nơi họ đang sinh sống. Thống đốc tiểu bang Ohio Mike DeWine nói với giới truyền thông rằng nếu ông ấy sống ở Đông Palestine, thì ông sẽ “uống nước đóng chai".
Phát biểu tại cuộc họp báo hôm thứ Ba (14/2), Thống đốc tiểu bang Ohio Mike DeWine cho biết, tình trạng ô nhiễm từ sự cố kể trên không ảnh hưởng nghiêm trọng đến 5 triệu người sống dựa vào sông Ohio để lấy nước uống.
Tuy nhiên, ông DeWine cùng một số quan chức y tế và môi trường tiểu bang Ohio khuyến cáo cư dân không sử dụng nước giếng gia đình gần khu vực tàu trật bánh mà nên sử dụng nước đóng chai.
Sau sự cố tàu chở hóa chất bị trật bánh, một hỗn hợp hóa chất gây chết người đã được giải phóng, bao gồm Vinyl Clorua và Hydro Clorua có độc tính cao.
Theo ông Ashok Kumar, Giáo sư kỹ thuật môi trường tại Đại học Toledo, nếu hít phải khói Vinyl Clorua có thể gây chóng mặt, buồn nôn, nhức đầu và các biến chứng về hô hấp.
Theo Giáo sư Kevin Crist, Giám đốc Trung tâm Chất lượng Không khí tại Đại học Ohio, hóa chất này cũng có thể gây ung thư gan và các cơ quan nội tạng khác.
"Nếu hít phải những thứ này ở nồng độ cao thì thật nguy hiểm. Nó giống như một đám mây axit", ông Kevin Crist cho hay.
Cũng theo tờ The Washington Post, bà Maura Todd, một cư dân ở Đông Palestine đã được di tản cho biết, bà và gia đình bị buồn nôn và đau đầu sau đám cháy. Bà Todd nói rằng cơn đau đầu và buồn nôn mà gia đình bà trải qua vào cuối tuần trước, cũng như mùi hắc của hóa chất khiến bà liên tưởng đến mùi của hỗn hợp nước tẩy sơn móng tay và lốp xe cháy khét.
Hàng nghìn con cá chết xung quanh khu vực trật bánh tàu hỏa
Theo ước tính của Sở Tài nguyên Ohio, vụ trật bánh tàu hỏa ở Đông Palestine, tiểu bang Ohio hôm 3/2 đã giải phóng các hóa chất độc hại và khiến ít nhất 3.500 con cá chết.
Hôm thứ Hai (13/02), cơ quan này nói với tờ News5 rằng các quan chức về động vật hoang dã của Sở Tài nguyên Ohio đã phát hiện ra cá chết ở con lạch Leslie, Sông Bull, và một phần North Fork của Sông Beaver.
Sở Tài nguyên Ohio cho biết, tính đến hôm 8/02, khoảng 3.500 con cá tuế, cá bống biển, cá becca, và cá mút nhỏ đã chết do hóa chất thải ra.
Động vật ốm và chết gần địa điểm trật bánh tàu hỏa
Cho đến nay, đã có một số báo cáo từ người dân địa phương về việc động vật bị chết, bao gồm cá, gà, và gia súc. Một quan chức địa phương xác nhận có hiện tượng cá chết ở các con sông xung quanh làng Đông Palestine.
Ohio man, Taylor Holzer, said that his foxes have been falling ill since the derailment. “Out of nowhere, he just started coughing really hard, just shut down, and he had liquid diarrhea and just went very fast,” Holzer told the outlet of one of his animals. pic.twitter.com/dLdkX5F4W5
— PXP Security & Inves (@PXPSecurityInve) February 14, 2023
Một cư dân địa phương, ông Taylor Holzer, chủ một trang trại bò sữa ở ngay bên ngoài khu vực sơ tán ở miền Đông Palestine, nói với đài WKBN rằng động vật nuôi của ông bị ốm và chết trong những ngày gần đây, theo tờ NY Post.
Ông Holzer nói về một trong những con vật của mình: “Bỗng nhiên nó bắt đầu ho dữ dội, vừa mới ngừng ho thì lại bị tiêu chảy và đi rất nhanh”.
Ông cho biết nhiều con bị chảy nước mắt, mặt sưng húp và bỗng dưng bỏ ăn nhiều ngày liền.
Ông Holzer nói: “Khói và các hóa chất từ chiếc tàu hỏa, đó là thứ duy nhất có thể gây ra tình trạng này, bởi vì điều này không tự nhiên xảy ra. Các hóa chất mà chúng tôi được thông báo là an toàn trong không khí, là chắc chắn không an toàn với động vật … hoặc con người".
Và một cư dân ở phía Bắc Lima cho biết, một số con gà của bà đã chết sau khi vụ hỏa hoạn bắt đầu.
"Đoạn video [từ camera an ninh của nhà tôi] cho thấy đàn gà mà tôi nuôi hoàn toàn khỏe mạnh trước khi xảy ra sự cố. Tuy nhiên, sau khi đám cháy bắt đầu thì đàn gà của tôi đã trở nên lờ đờ rồi chết”, bà Amanda Breshears, một cư dân ở phía Bắc Lima nói với hãng thông tấn địa phương ABC27.
“Nếu vụ hỏa hoạn có thể gây ra điều này với những con gà trong một đêm, thì hãy tưởng tượng những gì nó sẽ gây ra cho chúng ta trong 20 năm nữa”, bà cho biết.
Thanh Hải tổng hợp
