Sinh viên Trung Quốc tập trung trước Đại sứ quán Vương quốc Anh để ủng hộ biểu tình tại quê nhà

Các sinh viên Trung Quốc tại Vương Quốc Anh đã tổ chức các buổi cầu nguyện, mít tinh và tập trung trước Đại sứ quán Anh để ủng hộ các cuộc biểu tình tại quê nhà. Làn sóng biểu tình tại Trung Quốc để bày tỏ tiếng nói phản kháng đã gây được tiếng vang và nhận được sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế.

Khung cảnh hiếm hoi của các cuộc biểu tình quy mô lớn tại Trung Quốc đã gợi nhớ đến phong trào ủng hộ dân chủ năm 1989. Sự việc bùng phát sau vụ hỏa hoạn chung cư ở Tân Cương, nơi các nạn nhân được cho là đã bị phong tỏa trong tòa nhà. Các hạn chế nghiêm ngặt về Covid-19 của Trung Quốc khiến cho xe cứu hỏa không thể tiếp cận được chung cư và các phương tiện bị mắc kẹt trên đường phố.

Giới chức Tân Cương cho biết, 10 người đã thiệt mạng và 9 người bị thương trong vụ hỏa hoạn, nhưng con số chính xác vẫn đang gây tranh cãi. Ông Umit Hamit, chủ tịch Diễn đàn Tự do Duy Ngô Nhĩ, nói với Đài Á Châu Tự Do rằng người dân địa phương cho biết, 44 người đã thiệt mạng, trong đó có một số trẻ em.

Khi cảnh sát Trung Quốc bắt đầu đàn áp các cuộc biểu tình trong nước, các sinh viên ở Vương quốc Anh đã tổ chức các buổi cầu nguyện tại các thành phố: London, Manchester, Edinburgh, Bristol, Glasgow, Cardiff, Leeds, Cambridge và Belfast để tưởng nhớ các nạn nhân của vụ hỏa hoạn ở Wulumiqi, còn được gọi là Ürümqi, thủ phủ vùng Tân Cương; cũng như ủng hộ những người biểu tình ở Trung Quốc.

Hai nhà nghiên cứu Trung Quốc có trụ sở tại London đã bày tỏ lòng kính trọng đối với các sinh viên và kêu gọi Vương quốc Anh hỗ trợ những người biểu tình. Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng, việc Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) coi trọng lợi ích kinh tế hơn vấn đề nhân quyền đã gây tổn hại đến lợi ích của Vương quốc Anh.

Biểu tình lan rộng

Sau trận hỏa hoạn chết người ở Wulumuqi, các buổi cầu nguyện và biểu tình đã được tổ chức tại một số thành phố và trường đại học trên khắp Trung Quốc.

Theo các video và hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội, những người biểu tình tại đường Wulumuqi ở giữa Thượng Hải đã công khai yêu cầu ĐCSTQ hạ đài và nhà lãnh đạo Tập Cận Bình từ chức. Một hình ảnh khác cho thấy các quan chức dỡ bỏ các biển báo trên đường ngay trong đêm và cảnh sát bắt giữ những người biểu tình vào ngày hôm sau.

Mọi người hô khẩu hiệu khi tập trung trên một con phố ở Thượng Hải vào ngày 27/11/2022, nơi diễn ra cuộc biểu tình phản đối chính sách Zero Covid của Trung Quốc sau vụ hỏa hoạn chết người ở Urumqi, thủ phủ của vùng Tân Cương. (Ảnh: Hector Retamal/AFP/Getty Images)

Một nữ sinh viên tại Đại học Truyền thông Trung Quốc, Nam Kinh, cầm một tờ giấy trắng A4 để phản đối chính sách kiểm duyệt tại nước này. Sau khi tờ giấy bị lấy đi, cô trở về với bàn tay trắng, bắt đầu cái gọi là "cuộc cách mạng giấy trắng" trên khắp thế giới.

Tại một buổi cầu nguyện tại Đại học Cambridge hôm thứ Ba (29/11), sinh viên Đại học Oxford Lao Dao (bí danh) cho biết, anh cảm thấy mình có trách nhiệm phải tham gia biểu tình.

Lao cho biết, anh yêu lãnh thổ, con người và ẩm thực Trung Quốc, nhưng không nhất thiết phải yêu hệ thống chính trị nước này.

“Để một thảm kịch như vậy không được [quốc tế] chú ý sẽ là hành động tiếp tay cho chế độ độc tài. Đó cũng là sự vô trách nhiệm của tôi với tư cách là một công dân”, anh nói.

Một sinh viên Cambridge giấu tên cho biết, cô đã không về nhà trong 4 năm và rất lo lắng cho cha mình, người đang sống trong chính sách Zero Covid hà khắc.

Sinh viên Cambridge Ma Luo nói với The Epoch Times rằng, anh được truyền cảm hứng từ sự dũng cảm của những người biểu tình ở Trung Quốc và mong muốn tiếp nối lòng dũng cảm của họ.

'Cuộc cách mạng giấy trắng đại diện cho hy vọng'

Theo các ước tính, đã có khoảng 1.000 đến 3.000 người, phần lớn trong số đó là sinh viên Trung Quốc, đã có mặt tại cuộc biểu tình bên ngoài Đại sứ quán Trung Quốc ở London vào hôm Chủ nhật (27/11).

Ông Mã Kiến (Ma Jian), tiểu thuyết gia Trung Quốc từng đoạt giải thưởng, người đã tận mắt chứng kiến phong trào dân chủ năm 1989, cho biết, đã từ lâu ông không thấy nhiều người biểu tình trẻ tuổi ở Trung Quốc đến vậy.

Không giống như các cuộc biểu tình khác trong vài thập kỷ qua, “rất nhiều sinh viên Trung Quốc sẵn sàng xuất hiện trước Đại sứ quán Trung Quốc - cũng là nơi họ lo sợ nhất và bị kiểm soát chặt chẽ nhất”, ông nói với The Epoch Times hôm 29/11.

Sau khi nghe các bài phát biểu và nói chuyện với các sinh viên, ông Mã Kiến cho biết, đã có rất nhiều sự phẫn nộ được tích tụ lại trong suốt đại dịch Covid-19, và các sinh viên đã tận mắt chứng kiến sự khác biệt giữa một chế độ dân chủ và một chế độ độc tài.

Theo cái gọi là chính sách Zero Covid của ĐCSTQ, "Các du học sinh hoặc là bị cấm trở về/rời khỏi Trung Quốc, hoặc người thân của họ bị cấm đến thăm họ. Họ có thể trở nên nghèo khó, và cha mẹ họ có thể phải mất việc làm sau khi các doanh nghiệp phá sản", ông Mã Kiến giải thích.

“Một sinh viên nói rằng cha mẹ Hồi giáo của họ bị đàn áp, một sinh viên khác cho biết gia đình họ bị phong tỏa theo các quy tắc kiểm dịch hà khắc để rồi cuối cùng [tất cả các thành viên] phải chết đói, nhiều người khác chia sẻ về giá lương thực tăng vọt”, ông Mã Kiến hồi tưởng lại và nói thêm rằng, một số người cũng nói về việc bạn học của họ ở Trung Quốc bị bắt vì đã tham gia các cuộc biểu tình.

Dưới sự cai trị của ĐCSTQ, việc dám bày tỏ quan điểm chính trị đã trở thành điều cấm kỵ trong xã hội Trung Quốc, đặc biệt là sau phong trào dân chủ năm 1989.

Ông Mã Kiến nói: “Đó là dấu hiệu của các chế độ độc tài. Cha mẹ của những sinh viên trẻ này sẽ yêu cầu họ tránh xa chính trị. Nhưng họ vẫn sẵn sàng lên tiếng, trong nhiều trường hợp họ không cần sự ủng hộ của gia đình. Tôi rất hoan nghênh [ý chí] của họ".

“Cuộc cách mạng giấy trắng” khiến ông Mã Kiến hồi tưởng lại một tình huống tương tự vào năm 2018, khi các nghệ sĩ Hong Kong tổ chức một cuộc biểu tình ôn hòa và giương cao các tấm biểu ngữ sau khi một địa điểm đã hủy bỏ bài phát biểu của ông.

Ông nói: “Những tờ giấy trắng là những tia sáng đại diện cho cảm xúc thực sự của mọi người. Đó là di sản của việc đấu tranh chống chủ nghĩa độc tài, kiểm duyệt và chủ nghĩa toàn trị".

Những sinh viên này “có thể bị trục xuất và giam giữ, bị cha mẹ xa lánh và phải đấu tranh để nhận được sự ủng hộ từ cộng đồng quốc tế, giống như các sinh viên ở Quảng trường Thiên An Môn [năm 1984] và ở Hong Kong, nhưng họ đã thắp lên một tia hy vọng”, ông nói.

Trung Quốc và thế giới giữa ngã tư đường

Khi được hỏi chính phủ Vương quốc Anh nên làm gì, ông Mã Kiến nói: “Nếu các chính trị gia Anh gửi một thông điệp ủng hộ rõ ràng, nói với các sinh viên rằng hành động của họ là vì lợi ích cao nhất của cả Trung Quốc và Vương quốc Anh, đồng thời cam kết bảo vệ những người đang lo sợ bị bức hại, thì điều đó chắc chắn sẽ khuyến khích nhiều sinh viên hơn nữa lên tiếng".

Ông cũng cảnh báo Vương quốc Anh không nên dựa vào các nhà sản xuất Trung Quốc để cân nhắc về môi trường và lao động giá rẻ. Ông nhấn mạnh rằng, ĐCSTQ đã thực sự trở thành một "kẻ thực dân thời hiện đại" bằng cách kiểm soát chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nhà nghiên cứu Trung Quốc Shao Jiang, từng là một trong những thủ lĩnh sinh viên trong sự kiện Thiên An Môn năm 1989, cũng kêu gọi chính phủ Anh cần cứng rắn hơn trong các vấn đề nhân quyền. Ông cho rằng, nếu hành động khác đi thì cuối cùng nền dân chủ của Vương quốc Anh sẽ phải trả giá đắt.

Thủ tướng Anh Rishi Sunak hôm thứ Hai (28/11) cho biết, cái gọi là "thời kỳ hoàng kim" của quan hệ Trung - Anh đã chấm dứt, và Vương quốc Anh sẽ tăng cường khả năng phục hồi và thắt chặt an ninh kinh tế.

Tuy nhiên, ông không gọi chế độ Trung Quốc là mối đe dọa mà nói rằng, Vương quốc Anh sẽ đối đầu với các đối thủ cạnh tranh của mình bằng "chủ nghĩa thực dụng mạnh mẽ" thay vì "những tuyên bố khoa trương".

Trước chiến thuật chia để trị của ĐCSTQ, người dân Trung Quốc cần sẵn sàng mạo hiểm với lợi ích của mình và đứng lên bảo vệ người khác, trước khi có thể thúc đẩy sự thay đổi thực sự, ông Shao lập luận đồng thời cho biết thêm rằng, nguyên tắc tương tự cũng áp dụng cho các nền dân chủ phương Tây.

Nói về việc bản thân bị bắt giữ khi đang biểu tình phản đối chuyến thăm cấp nhà nước của ông Tập Cận Bình tới Vương quốc Anh vào tháng 10/2015, đánh dấu sự khởi đầu của cái gọi là "kỷ nguyên vàng", ông Shao Jiang lập luận rằng, chính việc đầu hàng chính quyền Trung Quốc đã dẫn đến sự xói mòn nhân quyền ở Vương quốc Anh.

Trong khi phản đối vụ thảm sát Thiên An Môn, ông Shao Jiang đã bị giam giữ vì tội gây rối. Sau cuộc đột kích vào nhà của ông, cảnh sát đã bác bỏ mọi cáo buộc chống lại ông.

“Kết thúc kỷ nguyên vàng son nghĩa là gì? Nghĩa là Vương quốc Anh sẽ thể hiện sự ủng hộ nhiều hơn đối với nhân quyền ở Trung Quốc, chẳng hạn như quyền lợi của người lao động tại nhà máy Foxconn hay tiếp tục theo đuổi thị trường Trung Quốc?”, ông đặt câu hỏi.

“Trong khi kiếm được lợi nhuận ở Trung Quốc trước dưới thời ông Tập Cận Bình, giới tinh hoa chính trị và tài chính của Anh có xem xét lý do tại sao chi phí lao động ở Trung Quốc lại thấp hay không?”.

Đề cập đến câu hỏi chưa có lời đáp về nguồn gốc của đại dịch, ông Shao cho biết, ông tin rằng phương Tây đang ở “ngã tư đường” giữa sự xói mòn và củng cố nền dân chủ.

Ông lập luận rằng, mối đe dọa đáng gờm nhất mà ĐCSTQ đặt ra không phải là về quân sự hay kinh tế, mà là về tự do và dân chủ của phương Tây.

“Điều quan trọng hơn cả là liệu quý vị có thể bảo vệ hệ thống dân chủ của chính mình hay không. Một khi coi trọng lợi ích kinh tế hơn nhân quyền, quý vị sẽ phá hủy các giá trị của mình dù có hay không có sự xâm nhập của ĐCSTQ", ông nói, cho rằng luật mới của Vương quốc Anh nhắm vào các cuộc biểu tình gây rối là một dấu hiệu đáng lo ngại của chủ nghĩa độc tài.