Tài liệu nội bộ của Liên hợp quốc cho biết Taliban đã đe dọa, đánh đập người Afghanistan làm cho LHQ. Không có bình luận nào của Taliban, nhưng họ thề sẽ thăm dò các cáo buộc lạm dụng. Taliban nói rằng họ hoan nghênh viện trợ, khuyến khích các tổ chức phi chính phủ hoạt động. Tuy nhiên, các báo cáo rộng rãi về sự thanh trừng, bắt bớ, đánh đập và giết hại cùng các mối đe dọa khác đã làm suy yếu lòng tin. Hàng nghìn người vẫn tuyệt vọng chạy trốn khỏi đất nước, bao gồm cả các nhân viên LHQ.
Taliban đã chặn một nhân viên Liên hợp quốc người Afghanistan khi người này cố gắng đến sân bay Kabul vào Chủ nhật ngày 22/8. Họ khám xét xe của anh và tìm thấy giấy tờ tùy thân của Liên Hợp Quốc. Sau đó họ đánh anh ta, Reuters đưa tin.
Vào thứ Hai, ba người đàn ông không rõ danh tính đã đến nhà của một nhân viên Liên Hợp Quốc khác đang đi làm vào thời điểm đó. Họ hỏi con trai của người đàn ông rằng ông đang ở đâu, và buộc tội cậu bé nói dối: "Chúng tôi biết cha anh đang ở đâu và ông ta làm nghề gì".
Các vụ việc nằm trong số hàng chục vụ việc được ghi lại có trong một tài liệu an ninh nội bộ của Liên hợp quốc mà Reuters tiếp cận mô tả các mối đe dọa được che đậy, hành động cướp bóc các văn phòng của Liên hợp quốc và đánh đập nhân viên kể từ ngày 10/8, ngay trước khi Taliban lên nắm quyền.
Trong khi phong trào chiến binh Hồi giáo đã tìm cách trấn an người Afghanistan và các cường quốc phương Tây rằng họ sẽ tôn trọng quyền của người dân, các báo cáo về các cuộc thanh trừng, bắt bớ, đánh đập và thậm chí sát hại đã làm suy giảm lòng tin, đặc biệt là của những người liên kết với các tổ chức nước ngoài.
Taliban đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về danh sách vụ việc của Liên Hợp Quốc.
Phiến quân cho biết, họ sẽ điều tra các vụ lạm dụng được báo cáo, và cũng đã khuyến khích các tổ chức viện trợ tiếp tục công việc của họ. Tuần này, họ nói rằng viện trợ được hoan nghênh, miễn là nó không được sử dụng như một phương tiện gây ảnh hưởng chính trị đối với Afghanistan.
Liên Hợp Quốc cho biết, họ không bình luận về các tài liệu an ninh bị rò rỉ.
Người phát ngôn của LHQ Stephane Dujarric nói thêm: "Các nhà chức trách ở Kabul chịu trách nhiệm về sự an toàn và an ninh của nhân viên và cơ sở của LHQ. Chúng tôi vẫn giữ liên lạc với họ về vấn đề đó".
Liên hợp quốc đã chuyển khoảng 100 trong số 300 nhân viên nước ngoài của họ từ Afghanistan đến Kazakhstan, đồng thời nhấn mạnh rằng, họ muốn duy trì sự hiện diện ngoại giao ở Kabul để giúp đỡ người dân Afghanistan.
Hiện có khoảng 3.000 nhân viên Liên hợp quốc người Afghanistan vẫn chưa được sơ tán. Một phát ngôn viên của Liên Hợp Quốc cho biết cơ quan thế giới đã liên hệ với các quốc gia khác để thúc giục họ cung cấp thị thực hoặc hỗ trợ di dời tạm thời một số người trong số họ.
Hàng nghìn người đã chạy khỏi Afghanistan kể từ khi Taliban tiến vào Kabul ngày 15/8, lên các chuyến bay quân sự và thương mại từ thủ đô Kabul khiến sân bay trở nên hỗn loạn và có nhiều người đã thiệt mạng.
Một số người lo sợ bàn tay tàn bạo của Taliban trong việc thực thi luật Hồi giáo nghiêm ngặt, cấm phụ nữ đi làm và cấm trẻ em gái đến trường học.
Những người khác, bao gồm cả những người hoạt động trong lĩnh vực vận động chính sách và nhân quyền, tin rằng họ có thể là mục tiêu bị thanh trừng sau khi nhiều người thiệt mạng trong các cuộc tấn công của Taliban vào năm ngoái.
'CHÚNG TÔI ĐANG GẶP NGUY HIỂM'
Một phụ nữ Afghanistan, người đã làm việc cho Liên Hợp Quốc trong vài năm, nói với Reuters rằng, cô ấy cảm thấy bị bỏ rơi.
"Mọi phụ nữ tôi biết đều có nỗi sợ hãi giống như tôi. Điều gì sẽ xảy ra với con cái chúng tôi nếu chúng tôi bị thanh trừng vì công việc của mình? Điều gì sẽ xảy ra với gia đình chúng tôi? Họ sẽ làm gì cánh nữ chúng tôi?" cô ấy nói.
Trong một tin nhắn video cho các nhân viên ở Afghanistan hôm thứ Ba ngày 24/8, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cho biết ông rất đau buồn trước những báo cáo rằng một số người đã bị quấy rối và đe dọa.
"Chúng tôi đang làm mọi thứ trong khả năng của mình, cụ thể là thông qua sự tham gia thường trực với tất cả các bên liên quan và sẽ tiếp tục làm như vậy để đảm bảo an toàn và hạnh phúc của các bạn, đồng thời tìm ra các giải pháp bên ngoài khi cần thiết", ông Guterres nói và nói thêm rằng: "Sự an toàn của nhân viên Liên hợp quốc là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi", The Hill dẫn lời.
Một đánh giá rủi ro của Liên hợp quốc ngày 21/8, được Reuters đưa tin vào hôm thứ Ba, cho biết Taliban "thiếu sự chỉ huy và kiểm soát chặt chẽ".
Tốc độ chiến thắng quân sự của họ, trùng hợp với tiến trình rút quân của Mỹ và đồng minh do Mỹ lãnh đạo sau 20 năm chiến tranh, đã để lại khoảng trống quyền lực. Taliban đang thúc đẩy việc thành lập chính phủ ở Kabul và các tỉnh để điều hành đất nước.
Một nhân viên Liên hợp quốc người Afghanistan giấu tên nói với Reuters rằng ông biết ít nhất 50 nhân viên Afghanistan bị Taliban cảnh báo hoặc đe dọa, đồng thời cho biết thêm: "Các nhân viên người Afghanistan của Liên hợp quốc đang trực tiếp bị Taliban đe dọa nghiêm trọng. Họ cần phải được sơ tán".
Ông nói, các mối đe dọa không nhất thiết liên quan đến thân thế của người dân tại Liên Hợp Quốc, mà là để Taliban thúc đẩy áp đặt quyền kiểm soát đối với Kabul.
Một phụ nữ Afghanistan khác làm việc tại Liên Hợp Quốc đã chuyển nhà cùng chồng và con gái 3 tuổi trong 10 ngày qua. Một số hàng xóm của cô biết cô làm việc tại Liên Hợp Quốc, và cô lo lắng họ có thể thông báo về cô.
Cô có thị thực cho một quốc gia láng giềng, nhưng thất vọng vì Liên Hợp Quốc đã không giúp cô sơ tán.
"Chúng tôi đã mong đợi toàn bộ hệ thống của Liên Hợp Quốc giúp đỡ chúng tôi. Chúng tôi thực sự mong đợi điều đó", người phụ nữ nói. "Chúng tôi đang gặp nguy hiểm. Và nếu chúng tôi không thể làm việc, ai sẽ tiếp cận người dân?"
Nguyên Hương
Theo Reuters
