Chiến sự Nga-Ukraine đã diễn ra trong 7 tháng. Sự leo thang lớn nhất kể từ khi chiến tranh bùng nổ, ngoài việc phê chuẩn cuộc trưng cầu dân ý về việc sáp nhập của Ukraine, Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 21/9 cũng ra lệnh huy động 300.000 quân nhân dự bị, đồng thời nêu rõ khả năng xảy ra chiến tranh hạt nhân, đe dọa các nước phương Tây.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky chỉ trích Tổng thống Nga Vladimir Putin chỉ muốn đổ thêm máu. Các nước Âu Mỹ đồng loạt lên án và cho rằng động thái của ông Putin chứng tỏ sự thất bại của Nga trên chiến trường Ukraine đã bị phơi bày.
Cùng ngày, số lượng người dân Nga di cư ra nước ngoài tăng đột biến, khó đặt vé một chiều ra khỏi Nga, phe đối lập Nga cũng kêu gọi người dân xuống đường biểu tình.
Sa lầy: Nga tổng động viên 300.000 binh sĩ dự bị
Theo báo chí nước ngoài, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có một bài phát biểu trên truyền hình quốc gia vào ngày 21/09, tuyên bố rằng "điều động một phần "sẽ được thực hiện với mục tiêu là giải phóng vùng Donbass.
Đây là bài phát biểu quốc gia đầu tiên của ông Putin kể từ sau chiến tranh Nga-Ukraine.
Ông Putin cho biết "tổng động viên một phần" sẽ đủ để đối phó với các mối đe dọa phải đối mặt và để bảo vệ quê hương, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, đảm bảo an toàn cho nhân dân và nhân dân vùng giải phóng.
Ông nói thêm rằng một nghị định về động viên một phần đã được ký, sẽ có hiệu lực vào ngày 21/09, "những công dân hiện đang trong lực lượng dự bị, đặc biệt là những người đã phục vụ trong lực lượng vũ trang và có một chuyên nghiệp quân sự nhất định và kinh nghiệm liên quan sẽ được gọi tham gia".
Về số lượng "động viên cục bộ", Bộ trưởng Quốc phòng Nga Siergiej Szojgu tiết lộ sẽ tuyển dụng đợt đầu tiên gồm 300.000 lính dự bị, đồng thời nhấn mạnh rằng Nga có nguồn nhân lực có thể huy động được, những người đã từng phục vụ và có kinh nghiệm chiến đấu gần như 25 triệu người.
Ông Shoigu tuyên bố rằng trong "chiến dịch quân sự đặc biệt", Nga đã mất 5.937 binh sĩ, trong khi Ukraine mất 110.000 người, trong đó 61.000 người thiệt mạng và 49.000 người bị thương. Đây là lần đầu tiên quân đội Nga công bố dữ liệu về tổn thất trong trận chiến.
Đe dọa phương Tây bằng vũ khí hạt nhân
Reuters đưa tin, trong đợt leo thang lớn nhất kể từ khi chiến tranh Nga -Ukraine bùng nổ, ông Putin không chỉ thông qua việc sáp nhập Ukraine, một lãnh thổ có diện tích tương đương Hungary, mà còn ra lệnh huy động quân sự đầu tiên kể từ Thế chiến II, triệu tập 300.000 quân dự bị. Với động thái này, rõ ràng lời đe doạ một cuộc chiến tranh hạt nhân có khả năng thành hiện thực; đẩy các phương Tây phải suy nghĩ nghiêm túc hơn trước rui ro xảy ra thảm hoạ hạt nhân này.
-
- Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp gỡ người đứng đầu các trường kỹ thuật hàng đầu và các đối tác công nghiệp của họ - những người tham gia dự án Trường kỹ thuật hàng đầu tại Trường Kỹ thuật Novgorod ở Veliky Novgorod vào ngày 21/09/2022. (Ảnh của GAVRIIL GRIGOROV / SPUTNIK / AFP qua Getty Images)
Ông Putin chỉ trích sự mở rộng của NATO về phía biên giới của Nga, nói rằng phương Tây đang âm mưu hủy diệt đất nước của ông và có hành vi đe dọa hạt nhân bằng cách thảo luận về khả năng Matxcơva sử dụng vũ khí hạt nhân. Ông cáo buộc Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và Vương quốc Anh khuyến khích Ukraine thúc đẩy hành động quân sự chống lại chính Nga.
Ông Putin nói: “Trong chính sách chống Nga tích cực của mình, phương Tây đã vượt qua mọi ranh giới”.
Phát biểu của ông Putin làm dấy lên đồn đoán về diễn biến cuộc chiến và tương lai của chính nhà lãnh đạo Điện Kremlin 69 tuổi sau thất bại thảm hại của quân đội Nga trên chiến trường đông bắc Ukraine .
Về cơ bản, ông Putin đang đánh cược rằng, bằng cách gia tăng nguy cơ xảy ra đối đầu trực tiếp giữa liên minh quân sự NATO do Mỹ dẫn đầu và Nga, một bước tiến tới Thế chiến III, phương Tây sẽ bỏ qua sự hỗ trợ cho Ukraine.
Ông Putin rõ ràng ủng hộ hai nước cộng hòa ly khai ở miền đông Ukraine, Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) và Cộng hòa Nhân dân Luhansk (LPR), cũng như Kherson Oblast và Zaporozhye do Nga chiếm đóng trong những ngày tới. Nhà nước tổ chức trưng cầu dân ý về tư cách thành viên Nga.
Phương Tây và Ukraine tố cáo kế hoạch trưng cầu dân ý là một trò lừa bịp bất hợp pháp và thề sẽ không bao giờ chấp nhận kết quả của nó. Tuy nhiên, bằng cách chính thức sáp nhập lãnh thổ Ukraine, Putin có lý do tiềm tàng để sử dụng một kho vũ khí hạt nhân khổng lồ. Học thuyết quân sự của Nga cho phép sử dụng vũ khí hạt nhân nếu Nga bị tấn công bằng vũ khí hủy diệt hàng loạt, hoặc nếu nước này phải đối mặt với mối đe dọa hiện hữu từ vũ khí truyền thống.
Người Nga phản đối chiến tranh
Ngày 21/09, ông Putin đã ra lệnh "điều động một phần" để tuyển thêm 300.000 quân dự bị tham gia cuộc chiến chống Ukraine. Theo Reuters đưa tin, mặc dù Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu tuyên bố rằng lính nghĩa vụ chỉ giới hạn ở những máy bay chiến đấu có kinh nghiệm, sinh viên và lính nghĩa vụ không có trong danh sách, nhưng theo xu hướng tìm kiếm của Google, có thể thấy rằng Aviasales, trang web đặt vé máy bay phổ biến nhất của Nga, số lượng vé rời khỏi Nga tăng vọt ngay sau khi Putin tuyên bố "huy động một phần", và một số tuyến đường thậm chí đã bán hết vé.
Mediazona, Verstka của Nga và các phương tiện truyền thông độc lập khác đưa tin rằng vài phút sau bài phát biểu của ông Putin, ông đã bay thẳng đến Istanbul, thành phố lớn nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ, Tbilisi, thủ đô của Cộng hòa Georgia, và thủ đô Yerevan. Vé máy bay của Armenia (Yerevan) đã được người dân Nga săn lùng ngay lập tức. Công dân Nga có thể nhập cảnh Istanbul và Yerevan mà không cần thị thực.
-
- Sau khi nghe lệnh ông Putin tổng động viên, người Nga tháo chạy, các chuyến bay túa ra từ Nga. Ảnh chụp từ video đăng trên trang france24.com ngày 22/09/2022
Theo một số báo cáo của phương tiện truyền thông Ukraine, người Nga cũng đã bắt đầu tích cực tìm cách rời khỏi Ukraine. Có lẽ, điều này là do hầu hết người Nga chưa sẵn sàng trở thành "phân bón cho đất Ukraine".
Điều đáng chú ý là hạ viện của Quốc hội Nga, đã thông qua sửa đổi luật hình sự hôm thứ Ba, ngày 20/09; lần đầu tiên đưa các khái niệm "động viên", "thiết quân luật", "thời chiến" và "xung đột vũ trang" vào Bộ luật Hình sự Nga. Đây là các khái niệm mà ngày nay có thể được coi là các tình tiết tăng nặng trong các bản án hình sự.
Dự luật sửa đổi quy định "mức án tù lên đến 15 năm đối với các hành vi liên quan hoặc đe dọa sử dụng bạo lực để chống lại nghĩa vụ quân sự hoặc ép buộc vi phạm lệnh quân sự chính thức trong thời gian động viên hoặc thiết quân luật".
Tuy nhiên, luật mới cần được ông Putin ký và ban hành trước khi chính thức có hiệu lực. Các phương tiện truyền thông nhà nước Nga không đưa ra bất kỳ tin tức nào về ngày có hiệu lực của Bộ luật hình sự sửa đổi.
Tại Nga, phe đối lập bị bỏ tù Alexei Navalny, người tuyên bố trong một video tại một trong những phiên tòa của mình rằng lệnh điều động sẽ dẫn đến "một thảm kịch lớn". Trong khi ông Putin, để bảo toàn quyền lực cá nhân của mình, nói: Không ngần ngại gửi một lượng lớn số lượng công dân đến chiến trường và mất mạng nhiều hơn. Trên mạng xã hội, một số nhà hoạt động đối lập đã kêu gọi những người ủng hộ tổ chức các cuộc biểu tình ở nhiều thành phố khác nhau của Nga vào tối ngày 21/9.
Tổng thống Zelensky: Ông Putin chỉ muốn nhiều người chảy máu hơn
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trả lời rằng ông không nghĩ thế giới sẽ cho phép ông Putin nhấn nút khởi động [một cuộc chiến tranh hạt nhân], BBC và Reuters đưa tin .
"Tôi không tin rằng ông ấy sẽ sử dụng những vũ khí đó, tôi không nghĩ thế giới sẽ cho phép ông ấy sử dụng chúng", ông Zelensky nói với tờ Bild của Đức .
Ông Zelensky tiếp tục chỉ ra rằng sau khi Nga ban hành lệnh "động viên một phần", cơ hội hòa đàm với Putin để chấm dứt chiến tranh đã giảm xuống, điều này cũng cho thấy ông Putin muốn đổ máu trên đất Ukraine, bao gồm cả máu của Lính Nga.
Ông Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Ukraine, nói rằng động thái của ông Putin đã được dự đoán từ lâu, điều đó có nghĩa là “cuộc xâm lược của Matxcơva đã không diễn ra như kế hoạch, và kẻ thù [phía Nga] cũng không ngờ cuộc phản công của Ukraine lại suôn sẻ như vậy”.
Cảnh báo và lo ngại khắp toàn cầu
Ông Putin đã làm leo thang tình hình chiến sự Nga-Ukraine và các nước Âu Mỹ đồng loạt lên án. Bà Bridget Brink, đại sứ Hoa Kỳ tại Ukraine, đã tweet, "Cuộc trưng cầu dân ý và lệnh huy động giả mạo là dấu hiệu của sự yếu kém ở Nga! Hoa Kỳ sẽ không bao giờ công nhận lãnh thổ Ukraine đã sáp nhập là thuộc về Matxcơva, và chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc với Ukraine!"
Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace cho biết ông Putin đã thất hứa không huy động các bộ phận dân chúng, thừa nhận rằng cuộc chiến tranh xâm lược đang thất bại. Không có lời đe dọa và tuyên truyền nào có thể che giấu sự thật rằng Ukraine đang chiến thắng trong cuộc chiến. Cộng đồng quốc tế sẽ vẫn đoàn kết trong khi Nga đang bị bỏ rơi trên toàn cầu.
-
- Thủ tướng Đức Olaf Scholz phát biểu trong phiên họp lần thứ 77 của Đại hội đồng Liên hợp quốc (UNGA) tại trụ sở Liên hợp quốc vào ngày 20/09/2022 ở thành phố New York. (Ảnh của Anna Moneymaker / Getty Images)
Thủ tướng Đức Olaf Scholz nói trước Đại hội đồng Liên hợp quốc vào ngày 21/09 rằng lệnh của Putin về việc huy động quân một phần và một cuộc trưng cầu dân ý sáp nhập là "động thái tuyệt vọng". Ông nhấn mạnh rằng Putin sẽ chỉ từ bỏ "tham vọng đế quốc" khi nhận thấy rằng cuộc chiến không thể phân thắng bại, vì vậy Ukraine phải có khả năng chống chọi với sự xâm lược của Nga và "chúng tôi sẽ không chấp nhận bất kỳ nền hòa bình nào do Nga thống trị".
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, người dự kiến sẽ nói chuyện lại với ông Putin trong vài ngày tới, cho biết trong bài phát biểu trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (LHQ) vào ngày 20/09, "Nga đã cố tình vi phạm Hiến chương LHQ. Điều này tạo tiền lệ cho các cuộc chiến tranh xâm lược khác, có thể xảy ra ở Châu Á, Châu Phi hoặc các nước khác. Châu Mỹ Latinh lại đang diễn ra". Ông chỉ ra rằng nỗ lực chiếm đóng Ukraine của Nga đang "quay trở lại thời đại của chủ nghĩa đế quốc", đồng thời chỉ trích gay gắt các quốc gia tự nhận là "trung lập" trong cuộc chiến Nga-Ukraine, phạm phải "một sai lầm lịch sử lớn" và "những người giữ im lặng hôm nay, theo một cách nào đó, một kẻ đồng lõa trong việc tạo ra một chủ nghĩa đế quốc mới".
Trả lời phỏng vấn bên ngoài Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, ông Macron nói rằng Nga "tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý ở một khu vực nơi người dân bị ném bom và di dời. Đó là một hành động đáng nghi ngờ và là một cuộc trưng cầu giả tạo lố bịch. Đây là một hành động khiêu khích bổ sung .. . Sẽ không có hậu quả về mặt tư pháp". Ông nhấn mạnh rằng kết quả sẽ không được cộng đồng quốc tế công nhận.
-
- Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Wang Wenbin trả lời câu hỏi trong cuộc họp giao ban hàng ngày của Bộ Ngoại giao tại Bắc Kinh vào ngày 24/07/2020. (Ảnh của GREG BAKER / AFP qua Getty Images)
Uông Văn Bân, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, người luôn tuyên bố là "trung lập" nhưng có quan hệ chặt chẽ với Nga, cho biết trong một cuộc họp báo thường kỳ rằng ông kêu gọi tất cả các bên tiến hành đối thoại và tham vấn để tìm ra giải pháp đối với các mối quan tâm về bảo mật của tất cả các bên.
Tổng thống Phần Lan Sauli Niinistö đã mô tả nó bằng thuật ngữ poker, nói rằng ông Putin đang tăng tiền cược của mình trong một trò chơi ngày càng tuyệt vọng, và bây giờ "ông Putin dốc toàn lực, đó là một bước đi cực kỳ mạo hiểm", ông chỉ ra rằng ông Putin đang đặt cược vào chính trị của Nga và tương lai kinh tế.
Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki chỉ ra rằng Nga đang cố gắng phá hủy Ukraine và thay đổi biên giới của nước này, đồng thời ông kêu gọi các đồng minh NATO hỗ trợ nhiều hơn để hỗ trợ khả năng tự vệ của Ukraine.
Thủ tướng Séc Petr Fiala cho biết một phần trong việc điều động của Putin là một nỗ lực nhằm tiếp tục leo thang chiến tranh xâm lược, thêm bằng chứng rằng Nga là kẻ xâm lược duy nhất. Cần giúp đỡ Ukraine.
Thủ tướng Slovakia Eduard Heger cho biết ông lên án mạnh mẽ việc Nga tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý giả tạo trên lãnh thổ Ukraine bị chiếm đóng. Đây là một vụ sáp nhập bất hợp pháp và không thể chấp nhận được. Chúng tôi nhắc lại sự ủng hộ của chúng tôi (Slovakia) đối với toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của Ukraine.
Thủ tướng Mark Rutte nói với truyền thông Hà Lan rằng việc soạn thảo sửa đổi luật, tổng huy động bổ sung lực lượng cho quân đội và tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý là một dấu hiệu của sự hoảng loạn. Bao nhiêu lần tôi đã nghe những lời nhận xét của Putin về vũ khí hạt nhân trước đây, tất cả đều là một phần trong bài hùng biện của ông ấy, và khuyên hãy giữ bình tĩnh.
Thủ tướng Romania Nicolae Ciuca cho biết hôm nay (21/9) là Ngày Quốc tế Hòa bình. Thay vì kỷ niệm Ngày Hòa bình, thật không may khi thấy tuyên bố của ông Putin về việc huy động một phần quân đội và cái gọi là cuộc trưng cầu dân ý.
-
- Bộ trưởng Ngoại giao Moldova Nicu Popescu cử chỉ trong cuộc họp báo chung với người đồng cấp Séc vào ngày 26/05/2022 tại Praha. (Ảnh của Michal Cizek / AFP) (Ảnh của MICHAL CIZEK / AFP qua Getty Images)
Ngoại trưởng Moldova Nicu Popescu cho biết ông lên án mạnh mẽ kế hoạch của Nga nhằm sát nhập Ukraine bị chiếm đóng thông qua một cuộc trưng cầu dân ý có mục đích. Khẳng định lại chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của chúng tôi đối với Ukraine trong các biên giới được quốc tế công nhận.
Bộ trưởng Quốc phòng Litva Arvydas Anušauskas cho biết trên Twitter đã tăng cường lực lượng phản ứng cục bộ của Nga cũng sẽ diễn ra tại Kaliningrad, vùng giáp ranh với Nga, Bộ trưởng Quốc phòng Litva Arvydas Anušauskas cho biết trên Twitter.
Ngoại trưởng Latvia Linkevich cho biết nước này sẽ không còn cấp thị thực hoặc cung cấp dịch vụ tị nạn cho những người Nga đang cố gắng chạy trốn "huy động một phần" vì lý do nhân đạo hoặc các lý do khác.
Bộ trưởng Quốc phòng Phần Lan Antti Kaikkonen, người đã chính thức được mời gia nhập NATO, nói rằng lực lượng quốc phòng của quốc gia này đã chuẩn bị đầy đủ và đang theo dõi sát tình hình.
Minh Đăng
Theo Soundofhope
