Ngày 4/3, Thượng viện Mỹ đã thông qua một dự luật nhằm mục đích loại bỏ ảnh hưởng của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) tại các trường đại học và cao đẳng ở Hoa Kỳ thông qua các Viện Khổng Tử do Bắc Kinh tài trợ.
Đạo luật được thông qua với sự đồng thuận nhất trí tại Thượng viện. Theo đó, điều luật này sẽ buộc các trường đại học có Viện Khổng Tử phải nắm toàn quyền kiểm soát viện này, bao gồm cả những gì nó dạy và những người nó thuê, hoặc các trường này sẽ mất nguồn tài trợ liên bang. Dự luật, được gọi là "Đạo luật KHỔNG TỬ", cũng đã được nhất trí thông qua trong kỳ họp Thượng viện năm ngoái.
Các Viện Khổng Tử này được coi là trung tâm ngôn ngữ và văn hóa Trung Quốc, do một bộ trong chính quyền trung ương của Trung Quốc tài trợ và giám sát. Viện này đã thu hút sự chỉ trích ngày càng tăng trong những năm gần đây về vai trò của mình trong việc ngăn chặn tự do ngôn luận và thúc đẩy tuyên truyền của Bắc Kinh trong khuôn viên trường đại học của Mỹ.
Tại sàn Thượng viện hôm 4/3, Thượng nghị sĩ Cộng hòa John Kennedy (Louisiana) cho biết: “Các viện này do chính phủ độc tài của Trung Quốc điều hành sẽ không cho phép tự do trao đổi ý kiến. Họ sẽ không cho phép bất kỳ ai nói chuyện về người Duy Ngô Nhĩ hoặc người dân Tây Tạng hoặc Hong Kong hoặc những gì đã xảy ra ở Quảng trường Thiên An Môn". Thượng nghị sĩ Kennedy là người đề xuất dự luật này.
Trong một tuyên bố riêng, ông đã mô tả các học viện này là "trung tâm tuyên truyền để đe dọa tự do học thuật và tự do ngôn luận mà không cần liêm sỉ".
Ông nhấn mạnh: "Quá nhiều trường học ở Mỹ đang trở thành nạn nhân của trò lừa đảo chính trị mỗi ngày".
Dự luật cũng sẽ yêu cầu các Viện Khổng Tử bảo vệ quyền tự do học thuật và cấm áp dụng bất kỳ luật nước ngoài nào trong khuôn viên trường.
Trong những năm gần đây, một loạt các Viện Khổng Tử đã đóng cửa trên khắp Hoa Kỳ, trong bối cảnh các nhà lập pháp và những người ủng hộ tăng cường giám sát và phê bình các học viện này. Tính đến tháng Hai, đã có 55 Viện Khổng Tử đóng cửa tại khắp các trường đại học của Mỹ, với tổng cộng 64 Viện đã hoặc đang trong quá trình đóng cửa, theo Hiệp hội Học giả Quốc gia.
Năm ngoái, chính quyền Tổng thống Trump đã xác định Trung tâm Hoa Kỳ của Viện Khổng Tử có trụ sở tại Washington là phái bộ nước ngoài. Ngoại trưởng Mỹ khi đó là ông Mike Pompeo cho biết, biện pháp này là sự công nhận vai trò của trung tâm này trong việc “tăng cường tuyên truyền toàn cầu và chiến dịch ảnh hưởng ác ý của Bắc Kinh tại các cơ sở của Hoa Kỳ".
Từ năm 2006 đến năm 2019, chế độ ĐCSTQ đã rót hơn 158 triệu USD cho khoảng 100 trường đại học của Hoa Kỳ thông qua các Viện Khổng Tử, theo một tiểu ban điều tra năm 2019 của Thượng viện Hoa Kỳ (pdf).
Tháng trước, một quan chức Hoa Kỳ đã công khai kêu gọi sinh viên Mỹ học ngôn ngữ và lịch sử Trung Quốc từ Đài Loan thay vì học tại các Viện Khổng Tử.
Trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền thông Nikkei Asia của Nhật vào đầu tháng Hai, ông William Brent Christensen - giám đốc văn phòng Đài Bắc của Viện Hoa Kỳ tại Đài Loan cho biết: “Học tiếng Quan thoại từ các giáo viên Đài Loan có nghĩa là học tiếng phổ thông trong một môi trường không bị kiểm duyệt hoặc ép buộc". Trên thực tế, Viện Hoa Kỳ này là Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Đài Loan.
Du Miên
