Ứng cử viên Thẩm phán tại Tối cao Pháp viện Amy Coney Barrett đã được Thượng viện Hoa Kỳ xác nhận thông qua vào cuối ngày 26/10 (giờ Mỹ). Như vậy, Tổng thống Donald Trump đã có thêm một chiến thắng tư pháp khác trước cuộc bầu cử ngày 3/11.
Toàn bộ Thượng viện đã làm việc trong một phiên họp cuối tuần hiếm hoi, và bỏ phiếu với tỷ lệ 52 phiếu thuận 48 phiếu chống. Cuộc bỏ phiếu này đã xác nhận bà Barrett chính thức trở thành Thẩm phán Tối cao Pháp viện. Thượng nghị sĩ Susan Collins là thành viên đảng Cộng hòa duy nhất có cùng quan điểm với tất cả các thành viên Đảng Dân chủ khi bỏ phiếu chống lại đề cử này. Cuối tuần qua, Thượng nghị sĩ Cộng hòa bang Alaska là bà Lisa Murkowski cho biết, bà sẽ bỏ phiếu thuận để xác nhận.
Việc xác nhận thông qua của bà diễn ra sau một cuộc tranh luận kéo dài 30 giờ ở sàn Thượng viện, bắt đầu vào ngày 25/10 sau khi việc đề cử thông qua được một rào cản về thủ tục để hạn chế tranh luận.
Tân Thẩm phán Barrett, 48 tuổi, dự kiến sẽ tuyên thệ nhậm chức trong một buổi lễ được tổ chức tại Nhà Trắng vào ngày 26/10, Chánh văn phòng Nhà Trắng Mark Meadows nói với các phóng viên trước đó trong ngày. Tổng thống Trump cũng xác nhận rằng, Nhà Trắng đang lên kế hoạch cho một sự kiện cho bà Barrett vào tối nay. Ông cũng nói thêm rằng đây sẽ không phải là một sự kiện lớn.
Dự kiến, Thẩm phán Clarence Thomas sẽ điều hành Lễ tuyên thệ lập hiến chính thức của bà Barrett tại Nhà Trắng, theo lời một quan chức cấp cao của Nhà Trắng nói với các hãng truyền thông trước cuộc bỏ phiếu.
Lãnh đạo phe Đa số Thượng viện Mitch McConnell đưa ra nhận xét cuối cùng tại sàn Thượng viện trước khi bỏ phiếu. Ông nói rằng: “Tối nay, Thượng viện sẽ đưa ra một trong những phán quyết quan trọng nhất. Chúng ta sẽ thông qua việc bổ nhiệm một vị trí trọn đời tại Tòa án cao nhất của quốc gia".
Nói về bà Barrett, ông McConnell nhận định: “Đây là một trong những ứng cử viên sáng giá, được ngưỡng mộ và có trình độ tốt nhất trong thời đại chúng ta. [Vượt trên] mọi tiêu chuẩn khách quan, Thẩm phán Barretts xứng đáng được xác nhận trước Tối cao Pháp viện”.
-
- Lãnh đạo phe Đa số Thượng viện Mitch McConnell (R-KY) tổ chức một cuộc họp báo tại Tòa nhà Quốc hội vào ngày 5/2/2020 tại Washington , DC. (Ảnh: Getty)
Bà Barrett vốn là thẩm phán liên bang của Tòa án phúc thẩm Hoa Kỳ tại Tòa án số 7. Bà là ứng cử viên thứ 3 của Tổng thống Trump tại Tối cao Pháp viện, sau Thẩm phán Neil Gorsuch vào năm 2017 và Thẩm phán Brett Kavanaugh vào năm 2018.
Đảng Cộng hòa đã thiết lập một lịch trình chặt chẽ để kịp xác nhận bà Barrett trước thềm cuộc bầu cử, làm dấy lên sự chỉ trích từ thành viên đảng Dân chủ. Những người này cho rằng, người chiến thắng trong cuộc bầu cử nên chọn người được đề cử để kế nhiệm Thẩm phán quá cố Ruth Bader Ginsburg.
Các thành viên Đảng Dân chủ cũng phản đối quyết liệt đề cử này, vì họ tin rằng bà Barrett có thể sẽ thách thức đạo luật y tế có dấu ấn của cựu Tổng thống Barrack Obama, Đạo luật Chăm sóc Y tế giá rẻ (ACA). Đạo luật này đang bị phản đối trong một vụ kiện hiện đang chờ xử lý trước Tối cao Pháp viện. Việc xác nhận sẽ kịp thời đưa bà Barrett vào để nghe những tranh biện vào ngày 10/11.
Bà Barrett khẳng định với các Thượng nghị sĩ rằng bà không có ác cảm hay thù địch với ACA. Trong các phiên điều trần xác nhận của mình, bà đã không cho biết cụ thể cách bà sẽ phán quyết các vụ án.
“Tôi không ở đây với nhiệm vụ phá hủy Đạo luật Chăm sóc Y tế Giá rẻ”, bà nói với ủy ban tại Thượng viện Hoa Kỳ.
Do thiếu sự hỗ trợ cần thiết để ngăn chặn việc xác nhận, các thành viên Đảng Dân chủ tại Thượng viện đã tổ chức một phiên họp cả đêm để phản đối động thái của Đảng Cộng hòa.
Lãnh đạo phe thiểu số Chuck Schumer đã chống lại phe Đảng Cộng hòa khi cáo buộc họ đạo đức giả do trước đây phía Cộng hòa đã từ chối bỏ phiếu cho người được đề cử tại Tối cao Pháp viện của ông Obama là Thẩm phán Merrick Garland, thay thế cố Thẩm phán Antonin Scalia vào năm 2016, với lý do thời điểm đó đã quá gần đến cuộc bầu cử. Ông McConnell đã lập luận rằng, việc dừng xác nhận cho ông Garland là phù hợp vì vào thời điểm đó, khi Thượng viện và Nhà Trắng do các thành viên của 2 đảng khác nhau nắm giữ.
“Sau khi từ chối một ứng cử viên của đảng Dân chủ vào Tối cao Pháp viện vì cuộc bầu cử sắp diễn ra trong 8 tháng, họ sẽ xác nhận một ứng cử viên của đảng Cộng hòa trước một cuộc bầu cử chỉ còn 8 ngày nữa", ông Schumer chất vấn trên sàn Thượng viện.
“Thay vì chấp nhận hệ quả từ những lời nói và việc làm của chính mình, đa số đảng Cộng hòa đang tự châm lửa đốt luôn uy tín của mình. Sự đạo đức giả, lật mặt 180 độ này là điều hiển nhiên một cách ngoạn mục đối với người dân Mỹ", ông nói thêm.
-
- Lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Thượng nghị sĩ Chuck Schumer phát biểu trong cuộc họp báo trên Capitol Hill ở Washington vào ngày 10/9/2020. (Alex Wong / Getty Images)
Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Patrick Leahy đã đưa ra vấn đề về việc xác nhận đề cử Thẩm phán tại Tối cao Pháp viện khi đã gần đến cuộc bầu cử.
Ông Leahy nói: “Tôi sẽ không tranh cãi rằng cơ quan này có trách nhiệm xem xét việc thay thế bà Justice Ginsburg tại Tối cao Pháp viện. Tôi đã bỏ phiếu cho nhiều thành viên của Tối cao Pháp viện hơn bất kỳ ai trong cơ quan này. Nhưng đây không phải là cách chúng ta nên làm. Không phải trong thời điểm phân cực như vậy đối với đất nước chúng ta khi chỉ một tuần sau là cuộc bầu cử Tổng thống, và sau khi hơn 57 triệu người Mỹ đã đi bỏ phiếu".
Sự xác nhận thông qua Thẩm phán Barrett đánh dấu sự kết thúc của một cuộc chiến đảng phái nhằm định hình tương lai của Tòa án hàng đầu Hoa Kỳ. Trong nhiều năm tới đây, phe chủ nghĩa truyền thống sẽ có một lực lượng vững chắc tại Tối cao Pháp viện với tỷ lệ 6-3. Trong phiên điều trần xác nhận trước Ủy ban Tư pháp Thượng viện, bà Barrett đã cố gắng thể hiện mình là một luật gia trung lập và độc lập.
Bà được yêu cầu đưa ra quan điểm của mình về một loạt vấn đề như nạo phá thai, ACA, biến đổi khí hậu và quyền bỏ phiếu. Bà luôn tỏ ra thận trọng khi tránh bày tỏ ý kiến của mình, mà thay vào đó viện dẫn các tiền lệ và quy tắc về hành vi tư pháp.
Từng là giáo sư tại trường luật Notre Dame, bà Barrett đã nhiều lần được ca ngợi vì những công lao và trình độ của mình. Thượng nghị sĩ Mitt Romney, vốn ban đầu có khả năng cao sẽ bỏ phiếu chống, đã bày tỏ sự ủng hộ của mình đối với ứng cử viên Barrett vào ngày 26/10.
Tại sàn Thượng viện, ông Romney cho biết: "Bà ấy đặc biệt thông minh, sắc sảo trong học thuật và có chứng chỉ hoàn hảo. Bà ấy là một người phụ nữ có tính cách và sự chính trực không thể nghi ngờ, sự hiện diện của những đức tính này là điều cần thiết đối với quốc gia của chúng ta, vì sự tự tin của Pháp viện nằm ở thế cân bằng”.
Du Miên
