Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đã đến Bắc Kinh vào thứ Ba (28/2), trong khuôn khổ chuyến công du ba ngày. Tại đây, ông đã gặp người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình.
Chuyến thăm cấp nhà nước của ông Lukashenko - một đồng minh chủ chốt của Tổng thống Nga Vladimir Putin - diễn ra sau khi Bắc Kinh công bố lập trường về cuộc chiến của Nga ở Ukraine, khẳng định họ là một bên trung lập và kêu gọi đối thoại giữa hai bên, theo tờ The Guardians.
Chuyến thăm của nhà lãnh đạo Belarus cũng theo sau những cáo buộc của Hoa Kỳ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) rằng Bắc Kinh có thể đang cân nhắc gửi vũ khí cho Nga trong bối cảnh cuộc xung đột bước sang năm thứ hai. Trung Quốc đã kiên quyết bác bỏ các các cáo buộc này.
Trước chuyến thăm của ông Lukashenko, Bắc Kinh đã ca ngợi quan hệ đối tác chiến lược “tốt đẹp và toàn diện” với Minsk.
Trong một cuộc phỏng vấn với hãng thông tấn Tân Hoa Xã của nhà nước Trung Quốc, nhà lãnh đạo Belarus cho biết ông rất mong được gặp "người bạn cũ" Tập Cận Bình.
Ông cũng ca ngợi tuyên bố lập trường của Bắc Kinh là một “bằng chứng cho chính sách đối ngoại hòa bình của nước này cũng như một bước đi mới và độc đáo sẽ có tác động sâu rộng tới toàn thế giới”, Tân Hoa Xã cho biết thêm.
“Ngày nay, không có một vấn đề nào trên thế giới có thể giải quyết được mà không có Trung Quốc", ông Lukashenko khẳng định.
Nhà lãnh đạo Trung Quốc đã nói chuyện với người đồng cấp Nga nhiều lần kể từ khi chiến tranh bắt đầu, nhưng đã không làm như vậy với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelenskyy.
Ông Lukashenko là một đồng minh thân cận của ông Putin và đã ủng hộ Nga xâm lược Ukraine.
Belarus có chung đường biên giới với cả Ukraine và Nga, nhưng nước này phụ thuộc về tài chính và chính trị vào chính quyền ông Putin.
Một năm sau khi cho phép Nga sử dụng Belarus làm bệ phóng cho cuộc tấn công vào Ukraine, ông Lukashenko cho biết ông sẵn sàng làm như vậy một lần nữa nếu Minsk cảm thấy bị đe dọa.
Kyiv cũng bày tỏ lo ngại rằng Belarus có thể một lần nữa hỗ trợ Moscow trong nỗ lực chiến tranh của họ.
Vào tháng 9 năm ngoái, ông Tập và ông Lukashenko đã gặp nhau tại thành phố Samarkand của Uzbekistan. Tại đây, hai nhà lãnh đạo một lần nữa ca ngợi mối quan hệ đối tác “toàn diện” của họ.
Chuyến thăm Bắc Kinh của ông Lukashenko diễn ra sau thông báo hôm thứ Hai (27/2) rằng Liên minh Châu Âu (EU) đã gia hạn thêm một năm các lệnh trừng phạt đối với Belarus về việc Minsk đàn áp phe đối lập chính trị và ủng hộ cuộc chiến của Nga.
Khối này đã tấn công Belarus bằng nhiều làn sóng trừng phạt kể từ khi ông Lukashenko phát động chiến dịch đàn áp tàn bạo đối với những người biểu tình phản đối cuộc bầu cử gây tranh cãi vào năm 2020.
Hội đồng Châu Âu, đại diện cho 27 quốc gia thành viên EU, cho biết trong một tuyên bố rằng lệnh trừng phạt đã được gia hạn cho đến tháng 2 năm sau.
Cơ quan truyền thông nhà nước Belarus Belarusian Telegraph Agency đưa tin, ông Lukashenko sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình để thảo luận về các vấn đề như: thương mại, kinh tế, đầu tư, hợp tác nhân đạo và ứng phó với “những thách thức” quốc tế. Theo tờ The Hill, hai nước cũng dự kiến sẽ ký một văn bản tuyên bố hợp tác trong "các lĩnh vực then chốt".
Chuyến thăm của ông Lukashenko diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đang phải đối mặt với sự giám sát quốc tế về mối quan hệ của họ với Nga. Trung Quốc chính thức tuyên bố lập trường trung lập trong cuộc xung đột Nga - Ukraine, nhưng giới chức Mỹ cho biết Trung Quốc đã gửi viện trợ phi sát thương cho Nga và rất có thể sẽ gửi viện trợ sát thương cho Moscow.
Đáp lại, Trung Quốc đã phủ nhận rằng họ đang tích cực hỗ trợ Nga. Tuy nhiên, giới chức Mỹ cũng cảnh báo chính phủ Trung Quốc rằng họ sẽ phải đối mặt với “hậu quả” nếu gửi viện trợ sát thương cho Moscow.
Hồi đầu tháng này, Bắc Kinh cũng đưa ra một đề xuất ngừng bắn để chấm dứt các hành động thù địch giữa Nga và Ukraine, điều mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết ít nhất đó là điều có thể chấp nhận được.
Đài CNN đưa tin, trong chuyến thăm Kazakhstan hôm 28/2, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết, Trung Quốc không thể vừa tìm cách giúp đỡ Nga và vừa dàn xếp một thỏa thuận vì hòa bình trong khu vực.
“Trung Quốc không thể ‘một chân đạp hai thuyền’ khi nói đến… sự gây hấn của Nga ở Ukraine. Họ không thể một mặt đưa ra các đề xuất hòa bình, trong khi mặt khác lại châm ngòi cho ngọn lửa mà Nga đã khơi mào", ông Blinken nói.
Tờ New York Times đưa tin, ông Lukashenko đã nói với báo giới rằng Mỹ đang cố gắng kích động tâm lý bài Trung Quốc ở Châu Âu.
Phát biểu trên truyền thông nhà nước Belarus, ông cho biết: “Chúng tôi hiểu rằng người Mỹ đang gây áp lực buộc Châu Âu phải đi vào con đường chống Trung Quốc. Châu Âu đang phản kháng - và đúng như vậy, bởi vì nếu họ tự ngăn mình khỏi Trung Quốc, và Chúa cấm họ cũng xung đột với Trung Quốc như Mỹ cũng đang thúc ép họ - thì Châu Âu sẽ biến mất".
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho biết trong một cuộc họp báo trước chuyến thăm của ông Lukashenko hôm 27/2 rằng, chuyến thăm này “rất phù hợp” với những lo ngại của các quan chức Hoa Kỳ về mối quan hệ Trung - Nga.
“Trên thực tế, Trung Quốc hiện đang ‘bắt tay’ với ông Lukashenko, người trên thực tế đã nhượng lại chủ quyền của mình cho Nga. Đây chỉ là một yếu tố khác trong sự can dự ngày càng sâu sắc của Trung Quốc với Nga, và với tất cả những người tham gia và ủng hộ cuộc chiến tàn khốc của Nga tại Ukraine", ông nói.
Thanh Hải tổng hợp
