Ngày 28/1, Tổng thống Donald Trump đã tiết lộ chi tiết về kế hoạch hòa bình được ấp ủ từ lâu của ông, ra đời sau hơn hai năm từ khi chính quyền của ông bắt đầu phác thảo kế hoạch chi tiết, nhằm giải quyết cuộc xung đột kéo dài hàng thập kỷ giữa Israel - Palestine.
Tổng thống Trump cho biết kế hoạch dài 80 trang thể hiện tầm nhìn của ông về hòa bình, thịnh vượng và tương lai tươi sáng hơn đối với người Israel và người Palestine. Ông nói rằng kế hoạch này “hoàn toàn khác biệt với các đề xuất trước đây”.
Trong một sự kiện tại Nhà Trắng với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Tổng thống Trump phát biểu: “Đây là bước tiến chưa từng có và có ý nghĩa vô cùng trọng đại. Trước đây, ngay cả những kế hoạch có thiện chí nhất đều xem nhẹ các chi tiết thực tế và đặt nặng vào các khuôn khổ khái niệm. Chiến lược tầm nhìn của tôi mở ra cơ hội cho cả đôi bên cùng có lợi, đưa ra giải pháp hai nhà nước thực tế nhằm giúp giải quyết nguy cơ quốc gia Palestine đối với an ninh của Israel”.
Kế hoạch chỉ là bước đầu tiên để tiến tới hòa bình và bao gồm một bản đồ khái niệm phác thảo hai quốc gia.
Theo kế hoạch Nhà Trắng công bố, “Israel đã đồng ý giữ nguyên vùng đất như hiện tại trong bốn năm để bảo đảm cho giải pháp hai nhà nước. Jerusalem sẽ vẫn thuộc cả 2 nước, và vẫn là thủ đô của Israel, trong khi thủ đô của Nhà nước Palestine sẽ là Al-Quds và bao gồm các khu vực ở Đông Jerusalem”. Al-Quds là tên tiếng Ả Rập của Jerusalem.
“Bản đồ này sẽ mở rộng gấp đôi lãnh thổ Palestine và đem lại thủ đô của người Palestine ở phía đông Jerusalem, tại đây Mỹ sẽ tự hào mở một đại sứ quán”, Tổng thống Trump nói.
Sau cuộc gặp, Tổng thống Trump đã đăng hình ảnh bản đồ lên Twitter cho thấy tương lai của nhà nước Palestine.
'Người bạn vĩ đại nhất' của Israel
Phát biểu tại sự kiện, Thủ tướng Netanyahu đã ca ngợi Tổng thống Trump là “người bạn vĩ đại nhất mà Israel từng có ở Nhà Trắng”.
Theo thủ tướng, trong khi nhiều kế hoạch trước đây “cố gắng gây sức ép buộc Israel rút khỏi lãnh thổ quan trọng”, kế hoạch chi tiết của Tổng thống Trump đã công nhận chủ quyền của Israel tại các vùng lãnh thổ tranh chấp, bao gồm Thung lũng Jordan và các khu định cư Do Thái khác ở Bờ Tây trong các khu vực như Judea và Samaria.
Theo kế hoạch, gần 30% Bờ Tây sẽ được phân bổ cho Israel, đây là lãnh thổ mà Israel chiếm giữ của Jordan trong cuộc chiến tranh Ả Rập - Israel năm 1967.
Ông David Friedman, Đại sứ Hoa Kỳ tại Israel, trao đổi với các phóng viên rằng đề xuất này mở ra cho người Palestine con đường tiến tới một quốc gia tương lai sở hữu 70% còn lại của Bờ Tây và Dải Gaza vàkế hoạch mở đường sắt cao tốc giữa Gaza và Bờ Tây, vì cả hai đều cách nhau về mặt địa lý.
Kế hoạch cũng kêu gọi phong trào Hồi giáo Hamas giải giáp vũ khí và Gaza sẽ được phi quân sự hóa.
“Bất chấp quyết định của Palestine, Israel sẽ giữ gìn con đường hòa bình trong những năm tới”.
“Đồng thời, Israel sẽ áp dụng luật của mình đối với Thung lũng Jordan, tất cả các cộng đồng Do Thái ở Judea và Samaria, và với các khu vực khác mà theo kế hoạch quy định thuộc về Israel”, Thủ tướng Netanyahu cho biết.
Trước đó giới lãnh đạo Palestine đã bác bỏ kế hoạch này và không được mời tới Washington. Người Palestine trước đó đã nói rõ rằng họ sẽ không chấp nhận Washington đóng vai trò trung gian hòa giải trong cuộc xung đột này.
Theo Nhật báo Haaretz của Israel, đáp lại đề xuất của Tổng thống Trump, ngày 28/1, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas đã nói “Trump, Jerusalem không phải để đưa ra mua bán. Quyền lợi của chúng tôi không phải để đưa ra mua bán. Thỏa thuận âm mưu của các vị sẽ không được thông qua. Trước những điều vô lý mà chúng tôi được biết, hôm nay chúng tôi đáp lại 1.000 lần không với Thỏa thuận Thế kỷ đó. Trump và Netanyahu tuyên bố một cú đánh của thế kỷ, chứ không phải là thỏa thuận. Và chúng tôi sẽ đáp lại bằng những cú đánh trả”.
Người Palestine trước đó đã mô tả kế hoạch này là “âm mưu của thế kỷ để thanh lý căn nguyên Palestine và rút lại Hiệp định Oslo năm 1993, nhằm tìm cách xây dựng các mối quan hệ hòa bình của người Israel và Palestine.
Người Palestine đã cáo buộc Tổng thống Trump đứng về phía Israel sau khi Washington công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và chuyển Đại sứ quán Mỹ đến đó. Tổng thống Trump cũng đã đóng cửa các cơ quan ngoại giao của Palestine tại Washington vào tháng 9/2018, với lý do Palestine đã thất bại khi tham gia đàm phán với Israel. Chính quyền Tổng thống Trump cũng cắt giảm tài trợ cho các chương trình viện trợ Palestine vào tháng 8/2018, với một trong những lý do chính là lo ngại về nhóm khủng bố Hamas cầm quyền Gaza.
Theo bà Kaleigh Thomas, một cộng tác viên nghiên cứu tại Trung tâm An ninh Mỹ, một tổ chức cố vấn chính sách có trụ sở tại Washington, kế hoạch cuối cùng sẽ làm xói mòn khả năng tồn tại của giải pháp hai nhà nước.
“Trong khi Tổng thống Trump rất muốn có một thỏa thuận lớn khác trong thời gian cầm quyền của mình, ông không thể hao phí nguồn vốn chính trị cần thiết để có thể mở ra các cuộc đàm phán giữa Israel và Palestine. Thay vào đó, ông ấy sẽ không lo lắng gì khi Israel bắt đầu hành động đơn phương dựa trên kế hoạch đề xuất, như có khả năng thôn tính Thung lũng sông Jordan, điều khiến làm xói mòn khả năng tồn tại của giải pháp hai nhà nước”, bà Kaleigh Thomas cho biết.
Kế hoạch hòa bình do Kushner lãnh đạo
Một nhóm do con rể của Tổng thống Trump và là cố vấn cấp cao của ông - Jared Kushner phụ trách đã xây dựng kế hoạch hòa bình. Năm ngoái, Kushner đã tiết lộ về phần kinh tế của kế hoạch hòa bình, hứa hẹn sẽ đầu tư 50 tỷ USD để giúp đỡ người Palestine và các quốc gia Ả Rập láng giềng nếu thỏa thuận hòa bình với Israel được chấp nhận.
Ông David Makovsky, cựu cố vấn của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ trong các cuộc đàm phán của Palestine và đồng nghiệp cấp cao tại Viện Washington nói rằng kế hoạch của Tổng thống Trump không được như kỳ vọng của người Palestine.
“Nếu ông Trump được tái đắc cử, Chính quyền Palestine sẽ cần phải nuốt sự thách thức này và tự dàn xếp cho phù hợp với thực tế chính trị mới này”, ông Makovsky đã viết vào trong một báo cáo vào ngày 24/1.
Trước sự kiện này, Tổng thống Trump đã mời cả Thủ tướng Netanyahu và lãnh đạo phe đối lập Israel Benny Gantz đến Nhà Trắng. Vào ngày 27/1, ông đã tổ chức các cuộc họp riêng với mỗi nhà lãnh đạo để tiết lộ chi tiết về kế hoạch của mình và thảo luận về các vấn đề song phương lớn giữa Hoa Kỳ và Israel.
Các cuộc họp riêng với Thủ tướng Netanyahu và đối thủ chính của ông - Gantz đã cho thấy cuộc bầu cử căng thẳng sắp tới của Israel. Thất bại trong việc thành lập liên minh đa số tại Quốc hội sau hai cuộc tổng tuyển cử vào năm 2019, Israel đang tiến tới cuộc bầu cử thứ ba chưa từng có vào ngày 2/3.
Tổng thống Trump nói rằng ông đã nhận được sự ủng hộ cho kế hoạch của mình từ cả hai nhà lãnh đạo, và “hòa bình trên bất kỳ phương diện nào đều vượt trên chính trị”.
Minh Thanh (biên dịch)
Theo The Epoch Times
