Trong cuộc họp thường niên tại Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc (tức Quốc hội Trung Quốc) hôm chủ Nhật (5/3), Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã cam kết sẽ ‘thống nhất trong hòa bình’ với Đài Loan cũng như ‘kiên quyết phản đối’ nền độc lập của Đài Loan. Đáp lại, Đài Bắc nói rằng Bắc Kinh nên tôn trọng nền dân chủ và tự do của người dân Đài Loan.
Trung Quốc đề nghị Đài Loan ‘thống nhất trong hòa bình’
Hãng tin Reuters cho hay, Trung Quốc, quốc gia tuyên bố Đài Loan là lãnh thổ của mình, đã tăng cường các hoạt động quân sự gần hòn đảo này trong ba năm qua. Đây được cho là hành động đáp trả điều mà Bắc Kinh gọi là "sự thông đồng" giữa Đài Bắc và Washington – nhà cung cấp vũ khí và hậu thuẫn chính của Đài Loan trên trường quốc tế.
Để phản đối chuyến thăm Đài Loan hồi tháng 8/2022 của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi, Trung Quốc đã phát động các cuộc tập trận xung quanh quốc đảo này.
Phát biểu khai mạc tại Quốc hội Trung Quốc hôm 5/3, Thủ tướng sắp mãn nhiệm Lý Khắc Cường nói rằng Bắc Kinh luôn tuân thủ nguyên tắc "một Trung Quốc", nguyên tắc này tuyên bố rằng Đài Loan là một phần của Trung Quốc, dù chưa có đe dọa trực tiếp bằng các hành động quân sự.
Ông nói với khoảng 3.000 đại biểu tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh rằng chính phủ Trung Quốc nên thực hiện chính sách của Đảng Cộng sản Trung Quốc để "giải quyết vấn đề Đài Loan", đồng thời "thực hiện các bước kiên quyết để phản đối nền độc lập của Đài Loan và thúc đẩy thống nhất đất nước".
"Chúng ta nên thúc đẩy sự phát triển hòa bình trong mối quan hệ xuyên eo biển và thúc đẩy quá trình thống nhất hòa bình của Trung Quốc”, ông nói.
Hầu hết người dân Đài Loan phản đối việc bị Trung Quốc thống trị. Trung Quốc chưa bao giờ từ bỏ việc sử dụng vũ lực để giành quyền kiểm soát hòn đảo này.
Trong phần phát biểu về lĩnh vực quốc phòng, ông Lý Khắc Cường tuyên bố rằng các lực lượng vũ trang Trung Quốc nên cải thiện khả năng sẵn sàng chiến đấu, nhưng ông không đề cập đến Đài Loan trong lời phát biểu này.
Tuy nhiên, Hội đồng Các vấn đề Đại lục (MAC) – cơ quan phụ trách hoạch định các chính sách về Trung Quốc của Đài Loan – đã đáp lại "sự tái khẳng định" của ông Lý Khắc Cường rằng, Bắc Kinh nên đối mặt với thực tế rằng hai bên eo biển Đài Loan "không phụ thuộc vào nhau".
Trung Quốc nên "tôn trọng các khái niệm cốt lõi của người dân Đài Loan về giữ vững chủ quyền, dân chủ và tự do của Trung Hoa Dân Quốc", MAC cho biết.
Trung Quốc nên giải quyết các vấn đề xuyên eo biển một cách thực tế theo cách hợp lý, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau, để tạo điều kiện cho các tương tác lành mạnh giữa hai bờ, cơ quan này nói thêm.
Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đã nhiều lần đề nghị nối lại đàm phán với Trung Quốc, nhưng Bắc Kinh đã “khước từ” đề nghị này và cho rằng bà là một người ly khai.
Trong khi đó, chính phủ Đài Loan phản đối mạnh mẽ các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh và nói rằng chỉ có 23 triệu người dân của hòn đảo mới có thể quyết định tương lai của họ.
Đài Loan sẽ tổ chức bầu cử Tổng thống và Quốc hội vào đầu năm 2024, do đó giới quan sát cho rằng căng thẳng với Trung Quốc có khả năng sẽ chi phối chiến dịch tranh cử.
Trung Quốc dự kiến tăng chi tiêu quốc phòng thêm 7,2%
Trung Quốc dự kiến chi tiêu quốc phòng của nước này trong năm nay sẽ tăng thêm 7,2%, cao hơn một chút so với năm ngoái, trong bối cảnh Thủ tướng Lý Khắc Cường thúc giục các lực lượng vũ trang nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu.
Theo một dự thảo được Bộ Tài chính Trung Quốc công bố ngày 5/3, Bắc Kinh dự kiến sẽ tăng chi tiêu quốc phòng năm nay lên mức 1.560 tỷ nhân dân tệ (tương đương 225 tỷ USD).
Trong bài phát biểu báo cáo công tác trước phiên họp thường niên của Quốc hội Trung Quốc, ông Lý cho biết các hoạt động quân sự, xây dựng năng lực và chuẩn bị chiến đấu nên được "phối hợp tốt để hoàn thành các nhiệm vụ trọng đại".
"Các lực lượng vũ trang của [Trung Quốc] chúng ta, trong khi tập trung vào các mục tiêu để kỷ niệm 100 năm thành lập Quân đội Giải phóng Nhân dân vào năm 2027, cũng nên phối hợp để thực hiện các hoạt động quân sự, tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu và nâng cao năng lực quân sự", Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường phát biểu.
Trung Quốc nói rằng mức chi tiêu cho quốc phòng của nước này chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong GDP, và rằng những người chỉ trích Bắc Kinh đang cố gắng “bóp méo sự thật” về số ngân sách này khi nói rằng nó tựa như một mối đe dọa đối với hòa bình thế giới.
Ông Takashi Kawakami, Giáo sư tại Đại học Takushoku của Tokyo (Nhật Bản), cho rằng Trung Quốc sẽ ưu tiên phát triển năng lực hạt nhân.
Ông nói thêm: “Trong bối cảnh Trung Quốc đang củng cố ‘chiến tranh nhận thức’ nhắm vào Đài Loan, tôi cho rằng họ cũng sẽ sử dụng ngân sách này để cải thiện năng lực không gian và mạng, cũng như củng cố lực lượng tàu ngầm để tấn công các tuyến cáp ngầm dưới biển”.
Ngân sách quốc phòng dự kiến cho năm 2023 của Trung Quốc bằng khoảng 1/4 ngân sách đề xuất của Hoa Kỳ. Tuy vậy, nhiều nhà ngoại giao và chuyên gia nước ngoài tin rằng Bắc Kinh đã báo cáo thấp hơn con số thực.
Mỹ đã nâng ngân sách quốc phòng cho năm tài chính 2023 lên tới 858 tỷ USD, bao gồm tài trợ cho việc mua vũ khí, tàu chiến và máy bay, cũng như viện trợ cho Đài Loan (để tự vệ) và hỗ trợ cho Ukraine để chống trả cuộc xâm lược của Nga.
Trung Quốc từ lâu đã tuyên bố rằng họ phải thu hẹp khoảng cách với Hoa Kỳ. Ví dụ, Trung Quốc có ba hàng không mẫu hạm, trong khi Hoa Kỳ hiện có 11 chiếc đang hoạt động.
Thanh Hải tổng hợp
