Phân tích: ĐCSTQ lo sợ điều gì sau cái chết của ông Gorbachev?

Giúp NTDVN sửa lỗi

Nhà lãnh đạo cuối cùng của Liên Xô, ông Gorbachev đã qua đời hôm thứ Ba (30/8), và các nhà lãnh đạo trên thế giới đã bày tỏ lòng kính trọng đối với ông vì nỗ lực chấm dứt Chiến tranh lạnh và thúc đẩy tự do. Tại sao chỉ có ĐCSTQ tỏ ra thờ ơ?

Đài CNN bình luận rằng ở Trung Quốc, ĐCSTQ đã sử dụng một quan điểm đối lập với một xã hội dân chủ và sử dụng các thuật ngữ xúc phạm để đánh giá di sản chính trị của ông Gorbachev. Bởi vì những cải cách của ông Gorbachev đã gây ra điều đáng sợ nhất đối với ĐCSTQ - sự tan rã của Liên Xô và các đảng cộng sản ở Đông Âu, từ lâu đã bị ĐCSTQ coi là “cảnh giác”.

Phản ứng chính thức của Bắc Kinh về cái chết của ông Gorbachev rất ngắn gọn. Hôm thứ Tư (31/8), phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên chỉ nói rằng ông Gorbachev "đã có những đóng góp tích cực vào việc bình thường hóa quan hệ Trung-Xô", "bày tỏ sự chia buồn về cái chết của ông và chia buồn cùng gia đình ông".

Đồng thời, ông Hồ Tích Tiến, người được coi là cơ quan ngôn luận của ĐCSTQ đã cố gắng "đánh tráo" giữa các khái niệm "Liên Xô" và "ĐCS Liên Xô". Ông Hồ phát biểu lên trên Twitter rằng, ông Gorbachev "đã bán rẻ lợi ích của đất nước để giành được nhiều lời khen ngợi ở phương Tây".

Một bài báo bằng tiếng Anh do tờ Global Times đăng tải hôm thứ Tư (31/8) đã đưa ra một đánh giá miệt thị tương tự, trong đó đổ lỗi cho sự sụp đổ của Liên Xô là do "sự dân chủ hóa một phần xã hội Xô viết dưới thời Gorbachev". "Con đường chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc" mà ĐCSTQ thực hiện được gọi là "sự trưởng thành và tỉnh táo về chính trị".

Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi của ông Gorbachev với giới lãnh đạo ĐCSTQ

Quan hệ giữa Bắc Kinh và Moscow tan vỡ vào những năm 1950. Sau đó, không có các chuyến thăm qua lại giữa Trung Quốc và Liên Xô trong một thời gian dài.

Chuyến thăm của ông Gorbachev tới Trung Quốc diễn ra ngay trước vụ thảm sát đẫm máu ngày 4/6/1989 tại Quảng trường Thiên An Môn. Thời điểm đó, ông Gorbachev đến Bắc Kinh khi những người biểu tình sinh viên chiếm Quảng trường Thiên An Môn và kêu gọi cải cách dân chủ ở Trung Quốc. Ông Gorbachev được các sinh viên lúc bấy giờ coi là "Đại sứ của Dân chủ".

Phát biểu tại Bắc Kinh, ông Gorbachev đã vạch ra tầm nhìn của mình về hướng đi của chủ nghĩa xã hội. Theo ông Chris Miller - tác giả cuốn “Cuộc đấu tranh để cứu nền kinh tế Xô Viết: Mikhail Gorbachev và sự sụp đổ của Liên bang Xô Viết”, ông Gorbachev đã nói rằng, “Cải cách kinh tế sẽ không có hiệu quả trừ khi nó được hỗ trợ bởi một sự thay đổi triệt để trong hệ thống chính trị".

"Chúng ta đang ở một bước ngoặt quan trọng trong sự phát triển của chủ nghĩa xã hội trên thế giới", ông Gorbachev nói vào thời điểm đó, đồng thời cho biết thêm rằng nhiều nước xã hội chủ nghĩa đang thực hiện quyền tự do ngôn luận, bảo vệ các quyền và dân chủ.

Ông Miller viết rằng ĐCSTQ đã không phát sóng bài phát biểu của ông.

Ông Gorbachev sau đó tiết lộ trong hồi ký của mình rằng ông Triệu Tử Dương (Zhao Ziyang), tổng bí thư ĐCSTQ lúc bấy giờ, đã nói chuyện thẳng thắn với ông về việc liệu các nước xã hội chủ nghĩa có thể từ bỏ ý tưởng về hệ thống độc đảng và thực hiện hệ thống đa đảng hay không. Tuy nhiên, ngay sau khi ÔNG Gorbachev trở về từ chuyến thăm của mình, phong trào sinh viên Trung Quốc đã bị ông Đặng Tiểu Bình đàn áp, và ông Triệu Tử Dương bị cách chức vì đã "đồng cảm với sinh viên".

Sau cái chết của ông Triệu Tử Dương vào tháng 1/2005, ông Gorbachev đã bình luận trong tuyên bố của mình về cái chết của ông Triệu Tử Dương, “Theo tôi, trong giới lãnh đạo ĐCSTQ lúc bấy giờ, ông Triệu Tử Dương là người có thiện cảm nhất với những người biểu tình và chấp nhận dân chủ nhất".

'Không ai nghiên cứu sự tan rã của Liên Xô nghiêm túc như ĐCSTQ'

Không phụ thuộc vào mong muốn chủ quan của ông Gorbachev, sự tan rã của Liên Xô dưới sự cai trị của ông và sự sụp đổ của quyền kiểm soát của ĐCS đối với Đông Âu và Liên Xô đã khiến ông Gorbachev - và thời đại bấy giờ - trở thành một chủ đề được ĐCSTQ nghiên cứu kỹ lưỡng trong nhiều thập kỷ tiếp theo.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, người được cho là sắp bước vào nhiệm kỳ thứ ba , đã theo dõi sát sao nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của Liên Xô.

Vài tháng sau khi nhậm chức, khi ông Tập Cận Bình công du vào cuối năm 2012, ông đã yêu cầu các quan chức đứng sau những cánh cửa đóng kín học các bài học của Liên Xô cũ. Tại sao Liên Xô và ĐCS cầm quyền của nó sụp đổ, câu trả lời của ông Tập Cận Bình rất rõ ràng: "hỗn loạn ý thức hệ", vì cuộc đấu tranh chính trị trong nước, phủ nhận lịch sử của Liên Xô, đảng của nó và các cựu lãnh đạo như Lenin và Stalin.

Ông Tập nói: “Các tổ chức đảng ở tất cả các cấp (ở Liên Xô) có rất ít tác dụng, thậm chí quân đội cũng không nằm dưới sự lãnh đạo của đảng".

"Cuối cùng, ông Gorbachev tuyên bố giải thể ĐCS Liên Xô chỉ bằng một lời nói. Và ngay lập tức, một đảng khổng lồ đã biến mất”.

Trong những ngày đầu của nhiệm kỳ đầu tiên của ông Tập Cận Bình, các phim tài liệu do ĐCSTQ sản xuất về sự sụp đổ của Liên Xô đã đổ lỗi cho ông Gorbachev vì đã đưa ra các cải cách dân chủ theo kiểu phương Tây và không duy trì được hệ thống hiện tại.

Ông Dương Đại Lợi (Dali Yang), giáo sư chính trị Trung Quốc tại Đại học Chicago, cho biết ông Tập “chắc chắn không muốn ĐCSTQ bị ảnh hưởng bởi sự sụp đổ của Liên Xô, và nhiều chính sách của ông trong những năm gần đây đã nhằm vào điều đó”.

Nhà bình luận thời sự Lý Lâm Nhất (Li Linyi) tin rằng ông Tập thực sự không muốn giải tán ĐCSTQ vào lúc này. Vấn đề là cách làm của ĐCSTQ hiện nay, ở nước ngoài người ta cho rằng nó đang tăng tốc trên con đường giải thể. Có thể ông Tập cho rằng mình nắm quyền lực quân sự trong tay và đã học được bài học từ sự sụp đổ của ĐCS Liên Xô nên ông không chút sợ hãi. Nhưng một khi xu thế chung đã qua đi và lòng dân bị phân tán, thì quyền lực ở cấp cao nhất của ĐCSTQ cũng trở nên vô ích. Trong tương lai, ĐCSTQ sẽ còn gặp phải nhiều cuộc khủng hoảng hơn nữa.

Lam Giang

Theo The Epoch Times

Trung Quốc


BÀI CHỌN LỌC

Phân tích: ĐCSTQ lo sợ điều gì sau cái chết của ông Gorbachev?