Đã 3 tháng kể từ khi người tiền nhiệm Tần Cương về nước, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) vẫn chưa bổ nhiệm chức vụ Đại sứ tại Hoa Kỳ. Điều này được xem là kỷ lục chưa từng thấy trước đây. Các chuyên gia Hoa Kỳ phân tích rằng có thể ĐCSTQ vẫn chưa xác định được cách sắp đặt mối quan hệ Mỹ - Trung.
Vào ngày 2/1 năm nay, Đại sứ Trung Quốc tại Hoa Kỳ khi ấy là ông Tần Cương (Qin Gang) được điều động về nước để đảm nhận chức vụ Ngoại trưởng. Cho đến nay, vị trí Đại sứ Trung Quốc tại Hoa Kỳ vẫn còn bỏ trống. Đại sứ quán Trung Quốc ở Mỹ hiện do Đại biện lâm thời Từ Học Uyên (Xu Xueyuan) phụ trách.
Kể từ khi quan hệ Mỹ - Trung bình thường hóa vào năm 1979, lần 'bỏ trống' vị trí Đại sứ Trung Quốc tại Hoa Kỳ lâu nhất xảy ra vào năm 1995. Bắc Kinh đã triệu hồi Đại sứ lúc bấy giờ là ông Lý Đạo Dự (Li Daoyu) về nước trong 2 tháng, nhằm thể hiện sự bất mãn với chuyến thăm Hoa Kỳ của Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc khi ấy là ông Lý Đăng Huy (Lee Teng-hui). Năm nay, vị trí Đại sứ lại bị bỏ trống trong một khoảng thời gian kỷ lục. Theo các chuyên gia, điều này phản ánh tình trạng ảm đạm và tương lai tăm tối của mối quan hệ Mỹ - Trung.
Theo The Epoch Times, bà Rorry Daniels, Giám đốc điều hành của tổ chức tư vấn “Viện Chính sách Xã hội Châu Á” (Asia Society Policy Institute), nhận định việc ĐCSTQ trì hoãn bổ nhiệm chức vụ Đại sứ tại Hoa Kỳ lần này có hai nguyên nhân. Một là phía Trung Quốc vẫn còn do dự. Hai là họ đang sợ hãi, chưa biết phải sắp đặt như thế nào.
Khi ông Tần Cương được thăng chức Ngoại trưởng Trung Quốc vào tháng 12 năm ngoái, nhiều nhân vật ở Washington D.C. đã dự đoán rằng Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Tạ Phong (Xie Feng) sẽ nhanh chóng đảm nhận vai trò Đại sứ tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên việc này đã không xảy ra.
Vào tháng 3 năm nay, giới chức bên ngoài dự đoán ĐCSTQ sẽ bổ nhiệm ông Tạ Phong tại phiên họp Lưỡng Hội, nhưng điều này cũng không diễn ra.
Hôm 24/3, ông Tạ Phong đã đóng một vai trò quan trọng khi các lãnh đạo hàng đầu của ĐCSTQ gặp gỡ các nhà quản lý cấp cao người Mỹ tại Bắc Kinh. Điều này được xem như dấu hiện cho thấy ông Tạ Phong sẽ đảm nhận vị trí Đại sứ Trung Quốc tại Hoa Kỳ.
Theo bà Daniels, có thể trong lúc giới lãnh đạo Trung Quốc vẫn đang suy xét làm thế nào để ứng phó với các chính sách của Hoa Kỳ, thì chính họ cũng chưa sẵn sàng xác định mối quan hệ giữa ông Tạ Phong với những nhân vật mà ông ấy cần diện kiến ở Mỹ.
Nhà "ngoại giao chiến lang" Tần Cương giữ chức Đại sứ Trung Quốc tại Hoa Kỳ được 17 tháng. Khi ấy, phần lớn thời gian của ông Tần chỉ dùng để cắt ruy băng trong các buổi lễ và gặp gỡ các nhà lãnh đạo địa phương ở Hoa Kỳ. Cơ hội tiếp xúc với các quan chức cấp cao tại Nhà Trắng rất hạn chế. Trong lúc đó, Đại sứ Hoa Kỳ tại Trung Quốc Nicholas Burns cũng rất nhiều lần gặp tình cảnh bị từ chối khi tìm cách tiếp xúc với các lãnh đạo cấp cao của ĐCSTQ.
Quan hệ Mỹ - Trung tiếp tục xấu đi sau khi quân đội Hoa Kỳ bắn hạ một khinh khí cầu do thám của Trung Quốc bay qua lãnh thổ nước này. Chuyến thăm của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đến Trung Quốc vì thế cũng bị hoãn lại. Sau đó, chính quyền ông Biden đã cố gắng khởi động lại các cuộc đàm phán cấp cao giữa Trung - Mỹ, đồng thời thiết lập “hàng rào bảo vệ” đối với sự cạnh tranh giữa hai nước, tuy nhiên ĐCSTQ liên tục từ chối những nỗ lực của Hoa Kỳ.
Quan hệ giữa hai cường quốc tiếp tục rơi vào căng thẳng sau hai sự kiện khác. Một là việc Hoa Kỳ bán vũ khí cho Đài Loan để giúp đối phó với sự uy hiếp đến từ Bắc Kinh. Hai là việc Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn gặp gỡ Chủ tịch Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy trong lúc quá cảnh ở California.
Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan tiết lộ với giới truyền thông vào tháng trước rằng, Nhà Trắng đã hai lần cố gắng tạo điều kiện để tổ chức một cuộc điện đàm giữa nguyên thủ hai nước, nhưng phía Trung Quốc đều từ chối kết nối.
Tuy nhiên, trong bối cảnh các cuộc đối thoại cấp cao bị đình trệ, hai bên vẫn đang duy trì qua lại một số hoạt động ngoại giao cấp thấp hoặc không chính thức. Tháng trước, Phó Trợ lý Bộ trưởng phụ trách các vấn đề Trung Quốc và Đài Loan Rick Waters đã lặng lẽ đến thăm Trung Quốc. Đồng thời, cựu Đại sứ Trung Quốc tại Hoa Kỳ Thôi Thiên Khải (Cui Tiankai) cũng đã đến thăm Washington D.C.
Theo NTD tiếng Trung
Tường Vy biên dịch
