Một loạt vụ giết người ở nông thôn Trung Quốc hồi đầu tháng này đã thu hút sự chú ý rộng rãi trên mạng xã hội và các trang tin tức tiếng Trung trên khắp thế giới.
Các vụ giết người dã man diễn ra trong 11 ngày đầu tháng 05/2023 đều là các cuộc tấn công của nông dân Trung Quốc vào các quan chức làng. Đáng chú ý hơn, phần lớn công chúng tỏ ra cảm thông với những kẻ giết người này.
Vụ đầu tiên xảy ra vào ngày 01/05 tại Xishe, một ngôi làng có khoảng 28.000 người ở tỉnh Sơn Tây, phía bắc Trung Quốc. Xu Guoqiang, 38 tuổi, đã sử dụng dao để giết trưởng làng, vợ và con trai của ông ấy. Kẻ giết người bị bắt 3 ngày sau đó.
Một cuộc tấn công khác diễn ra 9 ngày sau (ngày 10/05) tại làng Xili ở tỉnh Sơn Đông, phía đông Trung Quốc. Một giáo viên dạy tiếng Anh cấp ba — trong các báo cáo chỉ được nhắc đến bằng họ là Jia — đã xông vào nhà của Liu Jijie, trưởng làng và bí thư chi bộ. Ông Jia đã giết vợ chồng ông Liu cùng con trai 15 tuổi của họ trước khi tự sát. Vợ của ông Liu cũng là một quan chức địa phương.
Cảnh sát địa phương thông báo rằng “vụ việc đang được điều tra, [nhưng] không tiện tiết lộ chi tiết”.
Tiếp đó, một vụ giết người hàng loạt rùng rợn đã xảy ra vào sáng sớm ngày 11/05. Vụ tấn công diễn ra tại làng Majiagang, thuộc tỉnh Liêu Ninh, đông bắc Trung Quốc. Một người bán thịt 64 tuổi — chỉ được nhắc đến trên mạng xã hội bằng họ của ông là Jin — đã đột nhập vào nhà của trưởng làng và 5 người họ hàng, giết chết họ bằng một con dao phay. Vụ tấn công khiến 11 người thiệt mạng và những người khác bị thương. Bản thân trưởng làng đã thoát chết vì ông không có nhà vào thời điểm xảy ra vụ việc.
Bị đẩy đến giới hạn cuối cùng
Bởi vì cả 3 vụ giết người đều nhắm vào các quan chức địa phương - một chủ đề nhạy cảm ở Trung Quốc - nên không có tuyên bố chính thức nào được đưa ra về bất kỳ trường hợp nào. Các bản tin trên phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc chỉ được viết dựa trên các thông tin lan truyền trên mạng xã hội bởi những người quen thuộc với vụ việc.
Điều rất đáng chú ý ở 3 vụ việc này là công chúng tỏ ra thông cảm với những kẻ giết người. Công chúng bào chữa cho họ rằng họ bị các quan chức quyền lực tại địa phương đối xử bất công và chèn ép quá mức.
Theo các bài đăng trên mạng xã hội, Xu Guoqiang, kẻ giết người trong vụ án đầu tiên, đã bị trưởng làng gài bẫy và kết án 2 năm tù do tranh chấp xung quanh vấn đề tiền và giao đất trong làng.
Trong trường hợp thứ hai, liên quan đến giáo viên tiếng Anh họ Jia, người dân địa phương nói rằng con gái của ông Jia đã bị con trai của trưởng làng bắt nạt và tấn công tình dục. Sau khi bị lạm dụng tình dục, con gái của ông Jia mắc bệnh tâm thần, trở nên điên loạn. Mặc dù ông Jia đã nhiều lần cố gắng tìm kiếm công lý thông qua các kênh pháp lý, nhưng người ta cáo buộc rằng ông Liu đã sử dụng địa vị và các mối quan hệ để cản trở điều đó.
Thủ phạm của vụ đâm dao ngày 11/05, người bán thịt họ Jin, là một “người đơn giản, dễ bảo” và nhiều lần bị ức hiếp, theo các thông tin. Giọt nước làm tràn ly là vụ việc liên quan đến tranh chấp đất đai giữa ông Jin và một người họ hàng. Trong vụ việc đó, trưởng làng đã lờ đi các quyền của ông Jin.
Một số bình luận trực tuyến nói rằng khi người nông dân - những người thường bị coi là yếu thế ở Trung Quốc - dám lấy mạng các quan chức quyền lực và sau đó tự kết liễu bản thân, thì hẳn là họ phải bị đẩy đến giới hạn cuối cùng.
Công chúng cảm thông
Theo hãng truyền thông nhà nước Trung Quốc The Beijing News, ông Liu Jijie, 63 tuổi, người trưởng làng bị ông Jia sát hại, từng được chính quyền Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) trao tặng nhiều danh hiệu như “Công dân kiểu mẫu quốc gia” và “Bí thư Tổ chức Đảng tại làng xuất sắc”.
Tuy nhiên, các cuộc thảo luận trực tuyến tỏ ra không coi trọng những danh hiệu trên. Một nhà tư vấn pháp lý nổi tiếng của Trung Quốc đã gọi vụ giết người là thảm kịch, nhưng cho biết trong một bài đăng trên blog rằng “theo các nguồn tin trực tuyến, dân làng địa phương nói chung hoan nghênh cái chết của gia đình Liu Jijie, tin rằng họ xứng đáng nhận điều đó”.
Một người dân tỉnh Liêu Ninh tên là Liu Dejun (hóa danh) nói với The Epoch Times rằng các quan chức địa phương bị giết đã nắm quyền tại làng của họ trong nhiều năm. Nhận được sự hậu thuẫn từ các cấp cao hơn trong ĐCSTQ, họ thường xuyên lạm dụng quyền lực của mình.
“Những người này về cơ bản là những kẻ hay ức hiếp dân làng. Với sự hỗ trợ từ các cấp cao hơn, họ có thể áp bức những người ở cấp thấp hơn tùy theo ý muốn. Theo cấu trúc này, hiếm có trưởng làng nào muốn trở thành người tốt. Họ ngang nhiên bóc lột và ức hiếp nông dân địa phương để trục lợi cho bản thân”.
Giọt nước tràn ly
Các vụ giết người gần đây đã làm dấy lên cuộc thảo luận về một trường hợp tương tự vào cuối năm ngoái. Khi đó, Sui Guangxi, một người dân làng Tongfa, tỉnh Hắc Long Giang, phía đông bắc Trung Quốc, đã đâm và giết chết Sun Dezhi, từng là phó trưởng làng. Ông Sui Guangxi sau đó đã tự sát.
Ngày 14/05/2023, một người dùng Twitter đã chia sẻ đoạn video trong đó con gái của ông Sui vừa khóc vừa kể lại những sự kiện dẫn đến vụ việc hồi tháng 10/2022.
Theo con gái của ông Sui, hội đồng làng đã giao một mảnh đất nông nghiệp cho ông vào năm 1994. Ông Sui đã canh tác mảnh đất này trong 29 năm, đóng thuế và nộp một phần sản lượng cho chính quyền theo yêu cầu.
Năm 2021, ông Sun bất ngờ kiện ông Sui ra tòa, nói rằng ông ấy là chủ sở hữu của mảnh đất. Ông Sun yêu cầu ông Sui “trả lại đất” và bồi thường cho ông ta một khoản tiền.
Tại tòa, ông Sui đã trình giấy chứng nhận hợp đồng đất đai do các quan chức làng cấp cho ông. Nhiều người dân làng cũng làm chứng cho ông. Tuy nhiên, thẩm phán đã ra phán quyết chống lại ông.
Trước đó, ông Sun có một nhà máy và một ngư trường bên cạnh đất nông nghiệp của ông Sui, nhưng ông Sun chưa bao giờ đòi đất của ông Sui. Tuy nhiên, con gái của ông Sui cho biết, sau khi một dự án xây dựng đường cao tốc được công bố, ông Sun đã nhìn thấy khả năng béo bở bán đất kiếm lời.
Người nông dân Sui đã rất đau lòng và thậm chí nói mơ về việc mất đất trong khi ngủ, con gái ông kể lại.
Ông Sui từng đưa vụ việc ra tòa một lần nữa nhưng kháng cáo của ông không thành công. Ông bị cảnh sát bắt giữ nhiều lần với tội danh gây rối bất hợp pháp, đồng thời bị ông Sun công khai chế giễu.
Cuối cùng, vào ngày 14/10, khi ông Sun đang chơi nhạc tại một công viên, ông Sui đã lao về phía ông Sun với một con dao và hét lên: “Nếu ông không để tôi sống, tôi sẽ không để ông sống”. Sau đó, ông Sui đâm ông Sun hơn 20 nhát rồi tự sát.
Quan chức nông thôn tham nhũng, hủ bại
Người dân tỉnh Liêu Ninh Liu Dejun nói với The Epoch Times rằng ngày càng nhiều nông dân Trung Quốc phẫn nộ. Sự phẫn nộ, oán giận đó thể hiện dưới hình thức họ ủng hộ những người dám đối đầu với giới quan chức hủ bại.
Sau vụ giết người - tự sát, mộ của ông Sui được phủ bởi rất nhiều vòng hoa mà người dân đặt lên. Tại phần mộ có một biểu ngữ có nội dung: "Thương tiếc tưởng nhớ ông Sui Guangxi, vị anh hùng già, đã loại bỏ kẻ ác cho nhân dân”.
Các ngôi làng của Trung Quốc — có khoảng 800.000 cộng đồng nhỏ như vậy — thoạt nhìn có vẻ không giống điểm nóng của tình trạng bất ổn. Tuy nhiên, ông Thạch Sơn (Shi Shan), một nhà báo đang làm việc tại Hoa Kỳ, nói với The Epoch Times rằng các vụ giết người như vậy không phải là các sự kiện riêng lẻ.
Một cán bộ công an Trung Quốc nói với ông Shi rằng có hàng trăm trường hợp tương tự chỉ riêng tại tỉnh của ông ấy, chưa kể đến toàn bộ Trung Quốc; nhưng hầu hết các vụ việc đều không được truyền thông đưa tin.
Liu Dejun nói với The Epoch Times rằng nạn hủ bại và lạm dụng quyền lực đang hoành hành ở các vùng nông thôn Trung Quốc. Những cán bộ làng tàn ác thường biển thủ tiền trợ cấp giảm nghèo hoặc tiền bồi thường cho những người mất nhà do bị phá dỡ. Các quan chức trong làng cũng chiếm đất hoặc cố tình giữ giấy phép xây dựng của người dân.
“Hơn nữa, không có nơi nào để những nạn nhân báo cáo về những điều mà họ phải chịu đựng”.
Kết quả là, đối với một số người, “vùng nông thôn hiện nay rất nguy hiểm”.
Thắt chặt kiểm soát nông thôn
ĐCSTQ đang rất để tâm đến tình trạng bất ổn tại các làng quê. Chỉ vài ngày sau vụ giết người ngày 11/05, tờ South China Morning Post đã có bài viết: “Bắc Kinh thắt chặt kiểm soát vùng nông thôn Trung Quốc với chiến dịch đào tạo hàng nghìn trưởng làng”.
Tuy nhiên, một lực lượng thực thi pháp luật nông thôn mới, được thành lập vào tháng 1, chỉ làm tăng thêm sự phẫn nộ trong công chúng.
Những nông quản (nongguan) mới này bị coi là “những tên cướp được hợp pháp hóa”.
Một danh sách gồm các thiết bị được mua sắm cho một trong các đội cảnh sát nông thôn - bao gồm các vật dụng như áo chống đâm, dùi cui gây choáng và thiết bị thẩm vấn - đã lan truyền trên mạng. Một người dùng Twitter đặt câu hỏi về danh sách đó như sau: “Bạn có nghĩ rằng đây là thứ mà bạn cần để làm ruộng không?”.
Theo The Epoch Times
Xuân Hoa biên dịch
