Sau ngày Phú Sát thị hoàng hậu qua đời, mặc cho tam cung lục viện, tần phi đầy đủ mỹ miều... Thế nhưng, Càn Long hoàng đế đối diện với các phi tần mà tưởng chừng như đối mặt với hư không...
Xem lại:
Hiền hậu truyện (kỳ 1): Khang Hy hoàng đế tự mình tuyển chọn nàng dâu
Phú Sát thị được Ung Chính hoàng đế chọn làm phúc tấn cho A ca Hoằng Lịch
Xuất thân vọng tộc Phú Sát thị, thuộc dòng Mãn Châu Tương Hoàng Kỳ, nàng nhỏ hơn Càn Long một tuổi. Gia thế nhà nàng vô cùng hiển hách, tổ phụ, phụ thân, bá phụ đều làm quan suốt ba triều Khang, Ung, Càn và là bề tôi trung tín được vua trọng dụng. Phú Sát thị xuất thân từ gia thế cao quý, và là một cô gái dịu dàng hiền hậu, đoan trang nhã nhặn.
Năm Phú Sát thị lên 9 tuổi, chợt một ngày Ung thân vương đột nhiên tới thăm, nhìn thấy trên bàn đều là sách ghi chép kinh văn, chữ này đều có phong thái của Âu Dương Tuân, Liễu Công Quyền, liền hỏi chữ này do ai viết? Phụ thân nàng đáp: "Là ngu nữ tập viết". Ung Chính bèn truyền cho mời cô cách cách bé nhỏ viết vài nét, cách cách suy tư một chút, liền viết lên một bài ngũ ngôn tuyệt cú có tựa đề: "Cổ Bắc Khẩu" của thánh tổ - Khang Hy hoàng đế:
"Đoạn sơn du Cổ Bắc,
Thạch bích khai tuấn viễn,
Hình thắng cố nan bằng,
Tại đức bất tại hiểm".
Dịch thơ:
"Chặt núi vượt Cổ Bắc,
Vách đá mở cao dài.
Kiên cố khó dựa vững,
Do đức không do hiểm".
Ung Chính hỏi nàng xem khả năng giảng giải thơ của thánh tổ thế nào? Cách cách nói: "Sư phụ đã giảng qua, 'Tại đức bất tại hiểm', câu này trong "Sử ký - Tôn Tử Ngô liệt truyện". Trường thành hiểm cố, không có nền chính trị nhân đức và trong sạch thì cho dù nơi hiểm yếu được phòng bị tốt nhất cũng ngăn không được Mãn tộc anh hùng của chúng ta. Chỉ có lý lẽ hiểu rõ, tu nhân, tu đức, có kỷ cương, mới có thể thống trị thiên hạ". Ung Chính khen cách cách thông minh và nàng để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng ông.
Bởi vậy, năm Phú Sát thị 16 tuổi tham gia bát kỳ tuyển tú, nàng được Ung Chính đế chọn trúng, chỉ định làm đích phúc tấn của hoàng tử Hoằng Lịch. Khi đó, Hoằng Lịch sớm được bí mật lập làm thái tử. Ung Chính là muốn lựa chọn một vị hoàng hậu tương lai cho Hoằng Lịch. Một người có tấm lòng nhân đức, trí huệ, là mẫu nghi thiên hạ đại Thanh sau này. Ông là một minh quân có đôi mắt tinh tường, đã lựa chọn cho vương triều đại Thanh một vị hoàng hậu tài đức.
-
- Năm Phú Sát thị 16 tuổi tham gia bát kỳ tuyển tú, nàng được Ung Chính đế chọn trúng, chỉ định làm đích phúc tấn của hoàng tử Hoằng Lịch. (Ảnh: Wikipedia)
Trong ba ngàn giai nhân xinh đẹp Càn Long chỉ yêu thích một mình nàng
Sau khi kế thừa ngôi vị, Càn Long hoàng đế lập Phú Sát thị làm chính cung hoàng hậu.
Càn Long đã làm những bài thơ ca ngợi hiền thê của mình "Dung mạo yểu điệu", nàng không chỉ đẹp về hình dáng mà nàng còn là người có nội tâm hiền hậu tốt đẹp.
Hoàng hậu Phú Sát thị cũng là một người bạn tri kỷ của hoàng đế Càn Long. Nàng cùng ông ngâm thơ, vẽ tranh, chèo thuyền du ngoạn, đánh đàn.... Phú Sát thị luôn chịu khó kiên nhẫn lắng nghe tâm tư của hoàng đế, hiểu được ông nghĩ gì, tận tâm giúp ông hoàn thành mong muốn, cùng ông chia sẻ vui buồn lo lắng, đôi lúc thay ông giải quyết những khó khăn.
Càn Long thường mong cầu những cơn mưa xuống các nơi đang gặp phải hạn hán. Vì thế Phú Sát thị hoàng hậu luôn bên cạnh chồng cùng lo lắng, cùng nhau cầu trời ban phúc, sau khi trải qua hạn hán thì trời sẽ đổ mưa tuyết, họ vô cùng hân hoan và chia sẻ niềm vui với nhau.
Trong sinh hoạt, hoàng hậu đối đãi với Càn Long rất mực thương yêu, chăm sóc chu toàn. Một lần vua Càn Long mắc bệnh lở loét, cơ thể suy yếu, thầy thuốc dặn dò cần tĩnh dưỡng trăm ngày. Hoàng hậu liền đến bên ngoài tẩm cung hoàng đế, chăm sóc từng li từng tí, cho đến khi hoàng đế hoàn toàn khỏi bệnh.
Vua Càn Long tuyển chọn rất nhiều phi tần, nhưng trong ba nghìn giai nhân, ông chỉ thương mến duy nhất một mình hoàng hậu. Vua Ung Chính từng ban thưởng cho Hoằng Lịch hiệu Trường Xuân Cư Sĩ. Về sau khi Càn Long lên kế vị liền ban Trường Xuân Cung ở Tử Cấm Thành, Trường Xuân Tiên Quán ở Viên Minh Viên vốn được đặt tên theo tên hiệu của ông cho hoàng hậu làm nơi cư trú. Ông nói, với hoàng hậu: "Một ngày không thấy nàng dài như ba tháng", có thể thấy rằng ông đối với nàng nghĩa tình sâu nặng không muốn rời xa.
-
- Vua Càn Long tuyển chọn rất nhiều phi tần, nhưng trong ba nghìn giai nhân, ông chỉ thương mến duy nhất một mình hoàng hậu. (Ảnh: Wikipedia)
Phú Sát thị hoàng hậu tự tay may hầu bao
Phú Sát thị hoàng hậu không vì được sủng ái mà kiêu căng, nàng là người hiền hòa khiêm tốn, tuân thủ nghiêm ngặt phong tục trong cung, trời phú cho nàng tính tình giản dị, không cầu kì xa hoa. Thường ngày nàng không thích đeo vàng bạc, châu báu, chỉ dùng thông cỏ làm ra trang sức cho chính mình.
Một lần, vua Càn Long nói với nàng về tập tục xưa lúc tiên đế còn gây dựng sự nghiệp ở quan ngoại: "Quần áo đều làm từ sợi tơ nhung hươu, trang điểm tại ống tay áo, không giống như hoàng cung hiện nay dùng kim tuyến ngân tuyến thêu làm đồ trang sức".
Sau đó hoàng hậu có nhã ý đặc biệt dùng tơ nhung hươu may một cái hầu bao mà người Mãn hay mang bên thân, tặng cho Càn Long. Càn Long rất cảm động, từ đó trở đi ông lúc nào cũng mang nó bên người. Nhìn thấy nó, liền nhớ lại thời tiên đế gây dựng sự nghiệp rất gian khổ, nhắc nhở ông không bao giờ quên cội nguồn tổ tông, cũng ngụ ý vợ chồng thương yêu tâm đầu ý hợp.
Hoàng đế có được người vợ hiền đức
Khi Càn Long đang trong thời gian đại tang, hoàng hậu hiểu ý bà thay vua làm tròn bổn phận người con.
Đối với thân mẫu Càn Long - Hoàng thái hậu Nữu Hỗ Lộc thị, nàng cư xử giống như mẹ đẻ của mình, sớm chiều hầu hạ, ân cần hỏi han. Thái hậu xuất thân nghèo khó, tính cách khác hẳn với nàng, nhưng hoàng hậu đối với bà vô cùng khiêm tốn và cung kính, không có chút nào ra vẻ kiêu căng. Thái hậu yêu thích và thường khen nàng hiếu thuận, lúc nào cũng muốn cô con dâu này ở bên cạnh mình.
Hoàng hậu làm chủ nội cung, Càn Long thường khen nàng "Trì sự tinh tường" (Quán xuyến mọi việc rất rõ ràng), "Nặng nhẹ vừa vặn", làm 6 cung trên dưới, từ phi tần đến cung nữ, đều cảm phục tuân theo luật lệ, vui vẻ phục tùng. Nàng không bày mưu tính kế, chỉ lấy đức phục người, đối với thuộc hạ nàng đối xử hòa nhã, yêu thương, công bằng.
Ôn nhu hòa nhã với tất cả mọi người, hoàng hậu Phú Sát thị đã tạo cho hậu cung một không khí tường hòa tốt lành. Khiến cho Càn Long có thể yên tâm lo việc triều chính. Càn Long cho rằng, ông kế nghiệp tiên đế lâu dài được như vậy là nhờ có một phần công lao của hoàng hậu, bèn xưng hiệu cho nàng là: "Cổ kim hiền hậu".
-
- Càn Long cho rằng, ông kế nghiệp tiên đế lâu dài được như vậy là nhờ có một phần công lao của hoàng hậu, bèn xưng hiệu cho nàng là: "Cổ kim hiền hậu". (Ảnh: Wikipedia)
Triều Đại Thanh lần đầu tiên chủ trì lễ mừng nuôi tằm
Tương truyền, vợ Hoàng Đế Luy Tổ là người đầu tiên trong lịch sử dạy cho con người biết cách nuôi dâu tằm, làm nên tơ lụa, được tôn là "Tiên tằm".
Năm Càn Long thứ 9 (năm 1744), Đại Thanh từ trước đến nay lần đầu tiên làm lễ tế Thần "Tiên tằm". Hoàng hậu làm theo "Chu lễ", hướng dẫn các phi tần, phúc tấn, đến trước đàn tế tằm bái Thần Dâu Tằm Luy Tổ, hướng lên trời cầu phúc, và vì tất cả nữ giới trong thiên hạ mà tổ chức buổi tế lễ trồng dâu nuôi tằm dệt tơ.
Sau này, cứ ba tháng trong một năm, nàng đều thực hiện theo cách người xưa. Tơ tằm làm được nhiều, nàng không đành lòng vứt bỏ, liền sai người nhuộm màu, dệt thành áo hoàng gia, tự mình thân tặng nhà vua. Càn Long quen mặc áo lông gấm ngự y dệt, lần đầu thấy loại y phục được dệt bằng tơ tằm cảm thấy vô cùng giản dị gần gũi, thế nên đã nhiều lần mặc nó mà thượng triều.
Nỗi đau mất con
Tuy nhiên, trong vai trò là một người mẹ, Phú Sát thị lại quá bất hạnh.
Một năm sau khi cưới, bà sinh hạ được người con đầu là hoàng trưởng nữ, không lâu sau cô con gái nhỏ qua đời.
Con trai trưởng Vĩnh Liễn, 7 tuổi đã được ngầm chỉ định là Hoàng thái tử, Càn Long rất yêu thương đứa nhỏ này, ông khen Vĩnh Liễn: "thông minh xuất chúng, khí chất bất phàm". Thế nhưng một điều không ngờ tới, khi Vĩnh Liên lên chín tuổi đột nhiên mắc bệnh phong hàn mà chết.
Mấy năm sau, hoàng hậu sinh hạ con trai út. Càn Long khen: "thông minh khác thường", đặt tên Vĩnh Tông, ngầm ý sẽ là người kế thừa đế vị tương lai. Đáng tiếc thay, vị tiểu hoàng tử chỉ mới hai tuần tuổi đã mắc bệnh, triệu chứng như bệnh đậu mùa, sau đó qua đời.
Tám năm trải qua hai lần mất những đứa con thân yêu, lại thêm chuyện các con đều bị chết trẻ, sức khỏe Phú Sát thị chưa kịp hồi phục đã liên tiếp phải nhận lấy nhiều đả kích, khiến cho hoàng hậu thân tâm dần sinh bệnh.
-
- Mặc dù đã hạ sinh hai người con, nhưng cả hai đều qua đời khi còn rất trẻ, điều đó làm ảnh hưởng rất nhiều đến thân tâm của Phú Sát Hoàng hậu. (Ảnh: Wikipedia)
Phú Sát thị: “Người nào có phải là cá, đâu biết cá vui”?
Con trẻ qua đời được 3 tháng, Càn Long cùng Thái hậu muốn đi chu du Sơn Đông. Hoàng hậu bệnh nặng mới khỏi, lại không để ý sức khỏe bản thân, khăng khăng xin theo phụng dưỡng. Nàng nói đêm nào nàng cũng mơ thấy Thái Sơn nữ thần Bích Hà Nguyên Quân, mong sau khi khỏi bệnh sẽ đi Thái Sơn lễ tạ Thần linh. Vua Càn Long chấp thuận lời thỉnh cầu của hoàng hậu.
Trên đường đi, đến tế miếu Khổng, yết kiến Khổng Lâm, lên núi Thái Sơn, đến tham quan suối Bác Đột, theo lịch hồi kinh. Trên thuyền rồng lúc xem cá, hoàng hậu nhắc tới một điển tích: "Người nào có phải là cá, đâu biết cá vui"? Khi đó, nàng bên ngoài vẫn duy trì phong thái đoan trang nhã nhặn, hết lòng vì người khác mà đảm nhiệm trọn vẹn mọi việc, nhưng bên trong thân thể sức lực mệt mỏi, suy yếu.
Trên đường trở về kinh, di chuyển tàu thuyền vất vả, hoàng hậu mắc cảm phong hàn, cuối cùng bệnh nặng qua đời trong khi hồi loan bằng thuyền tại Đức Châu, hưởng dương 37 tuổi.
Vô cùng thương nhớ...
Thiên hạ thần dân để tang khóc thương hoàng hậu. Càn Long vô cùng đau đớn. Ông không cho phép phi tần nào đến và ở lại cung Trường Xuân của hoàng hậu. Những vật dụng mà hoàng hậu đã dùng qua như: mũ đính ngọc trai, trân châu, dụng cụ quần áo, tất cả theo y nguyên hiện trạng sắp đặt, giữ y như vậy hơn bốn mươi năm, hằng năm nhà vua đều tới nhìn kỷ vật để tưởng nhớ về hoàng hậu.
Hoàng hậu được ban cho thụy hiệu "Hiếu Hiền", là do Càn Long đế đích thân nghĩ ra, trực tiếp ban cho, điều này triều Thanh không có tiền lệ. Bởi vì vua nhớ tới hoàng hậu có nguyện vọng khi còn sống: Ngày trước Hoàng Quý Phi qua đời, Càn Long ban thưởng đặt thụy chữ Tuệ Hiền. Hoàng hậu ở một bên nói: "Nếu ngày nào đó thiếp mất đi, có thể lấy hai chữ "Hiếu Hiền" được chăng?
Hai chữ "Hiếu Hiền" đã khắc họa được tính cách con người nàng.
Một đoạn thời gian rất dài, Càn Long không lập hoàng hậu. Ông nói, là vì ta và Hiếu Hiền tình sâu nghĩa nặng, bất kỳ ai cũng không thay thế được nàng.
Vua Càn Long cả đời viết hơn 4 vạn bài thơ, nhưng chân chính có thể lưu truyền về sau hơn 100 bài, đều là vì nhớ thương Hiếu Hiền hoàng hậu mà làm.
Ví như:
"Chín cung đều đặt long sàng
Giờ đây đối diện bẽ bàng như không"...
Tam cung lục viện, Tần phi đầy đủ, thế nhưng, Càn Long hoàng đế đối diện với các phi tần, mà tưởng chừng như đối mặt với hư không:
"Nhẫn tụng Quan thư thập,
Chu cầm dĩ đoạn huyền"...
Dịch thơ:
"Chẳng nỡ ngâm Quan thư
Đàn cầm dây đã đứt"...
Ý là, ta từ đây không đành lòng lại đọc "Kinh thi" ngâm thơ bài "Quan thư", bởi vì đàn Chu cầm của ta đã đứt dây.
Lúc Càn Long 80 tuổi, trong một buổi đi thăm viếng mộ hiền thê, ông viết:
"Tam thu biệt hốt nhĩ,
Nhất thưởng điện toan nhiên…
Hạ nhật đông chi dạ,
Viễn kỳ chỉ chấp niên"...
Dịch thơ:
"Biệt ly mấy chục năm ròng,
Sáng nay cúng tế mà lòng xót xa
Hạ về lại đến đông qua,
Trăm năm gặp lại, áng là đôi mươi"...
Ý tứ là: Tiết trời đã đổi tam thu, cúng tế nàng ta cầm lòng không được nên đã khóc. Ta cũng đã già rồi, không muốn sống đến trăm tuổi, điều an ủi duy nhất chính là, bất quá có nhiều lắm cũng chỉ hai mươi năm, sau đó có thể cùng nàng gặp nhau.
Hàng năm vào ngày giỗ Phú Sát thị hoàng hậu, Càn Long đều đích thân tới, lần cuối cùng hoàng đế đã tám mươi sáu tuổi, ông ngồi nơi ấy hơn nửa ngày. Mỗi khi có việc trọng yếu hoặc đại sự, Hoàng đế Càn Long đều đến bên mộ Phú Sát thị nói cho nàng nghe: "Con gái chúng ta đến lúc lấy chồng rồi", "Cháu chắt trai của chúng ta cũng cưới vợ rồi"; "Chúng ta cũng có cháu cố"...
Họ sống bên nhau 22 năm, mà Càn Long hoài niệm về nàng suốt 51 năm.
Tiểu Liên
Tác giả: Chu Uyển Nhi
Theo epochtimes
