Ngoại trừ một số nhà sử học nghệ thuật chuyên môn, Simone Peterzano thường được biết đến với tư cách là thầy của danh hoạ Caravaggio: bậc thầy của hội họa Baroque.
Ngoài ra, ông ấy còn có xu hướng bị coi là nghệ sĩ có năng lực nhưng không có gì nổi bật. Trong những nghiên cứu kỹ lưỡng hơn, ông ấy lại trở thành một tấm gương tuyệt vời cho các nghệ sĩ đặt nền móng là các bậc thầy vĩ đại tạo dựng nên phong cách của Caravaggio.
-
- Chân dung tự họa, vẽ năm 1589 của họa sĩ Peterzano. (Phạm vi cộng đồng)
Sinh ra khoảng năm 1535, họa sĩ Peterzano đã bắt đầu công việc đào tạo họa sĩ ở Venice khi thành phố trở thành trung tâm nghệ thuật lớn nhất của Châu Âu. Titian và Tintoretto đã ở đỉnh cao của sự nghiệp và sớm có sự tham gia của Veronese. Florence, thủ phủ lâu đời của nghệ thuật Phục Hưng, đã bị rơi vào tình trạng khiêm tốn hơn bao giờ hết bởi sự qua đời của những người làm nên tên tuổi cho nơi đó, ngoại trừ nghệ sĩ vĩ đại nhất: Michelangelo (1475 - 1564).
Trong cả cuộc đời, Peterzano nhấn mạnh mối quan hệ của ông với người dân ở Venice, ông thường mô tả mình là học trò của Titian. Hàng thế kỷ, tính minh bạch của các thủ thuật tiếp thị khiến cho nhiều người đặt câu hỏi về tính chính xác của mối quan hệ giữa các nghệ sĩ.
Bằng chứng được phát hiện gần đây từ triển lãm năm 2020 với tên gọi “Titian và Caravaggio ở Peterzano” tại Accademia Carrara ở Bergamo, Ý, cho thấy rằng quả thực họa sĩ Peterzano học việc từ họa sĩ Titian. Điều đó cũng có khả năng là thỉnh thoảng ông làm phụ tá trong xưởng vẽ của họa sĩ Titian hoặc có thể một số mối quan hệ không chính thức nào đó đã dẫn đến việc họa sĩ Peterzano xem ông ấy như là người thầy của ông.
Bằng chứng khác từ cuộc triển lãm cho thấy họa sĩ Peterzano đã sống tại Venice một thời gian trước khi ông bắt đầu học việc. Thậm chí có thể đây mới là quê hương của ông chứ không phải Bergamo như mọi người vẫn nghĩ. Không có đầy đủ thông tin chi tiết nhưng bức tranh tổng thể đã khá rõ ràng: Peterzano đã nói đúng - ông là một học trò nhỏ của các bậc thầy vĩ đại tại Venice.
Những câu chuyện mang tính giáo dục
-
- Bức tranh “Angelica và Medoro”, được vẽ khoảng năm 1560-1596 bởi họa sĩ Simone Peterzano. Tranh sơn dầu trên vải. Thuộc bộ sưu tập cá nhân. (Phạm vi cộng đồng)
Khi vị trí của đời sống nghệ thuật thay đổi, tính thẩm mỹ của nghệ thuật Ý bắt đầu phát triển. Nghệ thuật Florentine đã nhấn mạnh vào ý tưởng và biểu tượng. Mặt khác, các họa sĩ người Venice ủng hộ chủ nghĩa hiện thực cao hơn và họ đã được thúc đẩy bởi Hội đồng Trent (Phục hưng Công giáo) 1545–1563 của Giáo hội Công giáo và trật tự Dòng Tên mới của nó. Các tu sĩ Dòng Tên đã vượt ra ngoài ảnh hưởng lâu đời của Giáo hội với tư cách là người bảo trợ chính. Cho đến thời của họa sĩ Peterzano, sự ảnh hưởng này liên quan đến chủ đề nhiều hơn là phong cách. Các đạo luật của Trent và ảnh hưởng đạo đức của Dòng Tên đã khiến các giáo sĩ tích cực chỉ đạo sự phát triển phong cách theo cách chưa từng thấy trước đây hoặc kể từ đó.
Hội đồng Trent thành lập được khoảng một phần tư thế kỷ sau khi thời kỳ Phục hưng Cao trào bắt đầu suy tàn. Nhiều giám mục tại hội đồng đến từ các thành phần văn hóa nhất của xã hội và các tu sĩ Dòng Tên đã nhận được nền giáo dục truyền thống kỹ lưỡng. Mặc dù, một người bình thường thời đó rất có thể có cảm thụ nghệ thuật tốt hơn nhiều người ngày nay, nhưng phần lớn dân số vẫn thiếu sự giáo dục cần thiết để hiểu những biểu tượng phức tạp được chi tiết trong nghệ thuật Phục Hưng đỉnh cao. Chỉ các tầng lớp cao cấp hơn trong xã hội có giáo dục mới nhận ra đầy đủ tính biểu tượng phức tạp và bí mật ẩn chứa trong các bức tranh cổ điển.
Các giám mục của Trent đã ra sắc lệnh rằng nghệ thuật giáo hội trong tương lai phải tự giải thích được, thậm chí có tính giáo dục - sau đó ủng hộ những nỗ lực nhằm đảm bảo nghệ thuật như vậy đạt đến đỉnh cao của sự hoàn hảo về mặt thẩm mỹ. Sự thay đổi này được củng cố bằng phương pháp thiền giàu trí tưởng tượng của các tu sĩ Dòng Tên, phương pháp này đòi hỏi phải hình dung ra một số cảnh tượng tôn giáo như thể cá nhân đang hiện diện. Trong bầu không khí mới, các câu chuyện và kịch bắt đầu thay đổi bởi các biểu tượng và ngụ ngôn được đánh giá có trí tuệ trong cuộc sống cũng như trong tôn giáo.
Nền tảng của nghệ thuật Baroque
-
- Bức tranh “Chúa trong vườn”, được vẽ trong khoảng 1580-1590 bởi họa sĩ Simone Peterzano. Tranh sơn dầu trên vải. Trưng bày tại viện bảo tàng Diocesan của Milan, Ý. (Phạm vi cộng đồng)
Trong số những người ủng hộ nhiệt tình nhất về tính thẩm mỹ giáo dục chính là Thánh Charles Borromeo. Từ năm 1564–1584, ông làm tổng giám mục Milan: là thành phố mà họa sĩ Peterzano chuyển đến vào năm 1572, gần thị trấn nơi họa sĩ Caravaggio ở thời thơ ấu. Thánh Charles Borromeo cũng là một ví dụ về sự kết hợp giữa người có tính văn hóa cao và sự nhiệt thành với tôn giáo. Mẹ của ông được sinh ra trong gia đình Medici - được cho là dòng tộc bảo trợ vĩ đại nhất trong số những người bảo trợ thời Phục hưng. Chịu ảnh hưởng sâu sắc của các tu sĩ Dòng Tên, ông Borromeo điều hành cung điện giám mục của mình như một tu viện. Không quá ngạc nhiên khi ông viết một cuốn sách về nghệ thuật tôn giáo và tích cực hướng dẫn các nghệ sĩ địa phương trong các công việc của họ.
Không một nghệ sĩ nào trong thời của ông Borromeo đạt được những thành tựu lớn. Tuy nhiên, họ cùng nhau thuận theo những điểm quan trọng trong truyện và kịch với những đổi mới được kêu gọi bởi tôn giáo, những điều đã tạo nên nền tảng của nghệ thuật Baroque. Sự phổ biến của các tác phẩm của họ trong các nhà thờ trong khu vực chắc chắn đã góp phần khiến họa sĩ Caravaggio quan tâm đến nghệ thuật và lựa chọn nghề nghiệp.
Trong thế giới hữu hạn được thừa nhận đó, họa sĩ Peterzano đã có rất nhiều đơn hàng và đã vẽ hàng chục tác phẩm lớn. Đặc biệt nhất chính là họa sĩ Caravaggio cũng theo kỹ thuật phối hợp ánh sáng đó (trong đó các đặc điểm nhất định của các đối tượng chính sẽ được làm nổi bật thông qua độ tương phản với các đối tượng nền tối hơn). Thật khó để nhìn vào các bức tranh như “Christ in the Garden,” the “Flagellation” hoặc “Angelica and Medoro” mà không nhận ra nền tảng thẩm mỹ mà họa sĩ Caravaggio đã hoàn thiện trong các tác phẩm của mình như “David và Goliath” và “Narcissus”.
-
- Bức tranh “David và Goliath”, được vẽ năm 1600 bởi họa sĩ Caravaggio. Tranh sơn dầu trên vải. Trưng bày tại bảo tàng Prado, Tây Ban Nha. (Phạm vi cộng đồng)
Tất nhiên, những điểm tương đồng như vậy không có nghĩa là họa sĩ Caravaggio chỉ áp dụng các nguyên tắc thẩm mỹ của họa sĩ Peterzano vào thực tế một cách xuất sắc. Một nghệ sĩ thiên tài như Caravaggio chắc chắn đã nắm bắt tinh tế hơn về lý thuyết thẩm mỹ cũng như kỹ năng kỹ thuật cao hơn. Nhưng việc họa sĩ Peterzano cung cấp cho Caravaggio khuôn khổ cơ bản để ông tinh chỉnh trong sự hiểu biết của mình là chắc chắn. Mặc dù không nghi ngờ gì về việc ông Peterzano là một nghệ sĩ vĩ đại, nhưng cuộc đời của ông cho thấy các họa sĩ nhỏ bé có thể đóng vai trò quan trọng như thế nào đối với lịch sử nghệ thuật vĩ đại.
Theo James Baresel - The Epoch Times
Du Du biên dịch
