Trên đầu Thánh nhân mọc sừng?

Giúp NTDVN sửa lỗi

Moses (tiếng Việt đọc là Môi-se hoặc Mô-sê) là một nhà tiên tri vĩ đại, là người đã tiếp nhận "Mười điều răn" từ Thiên Chúa trong Kinh Thánh, và ông cũng là một nhân vật thường được các nghệ sĩ phương Tây miêu tả và thể hiện. Nhưng đứng trước một số tác phẩm điêu khắc hay hội họa về Moses, người xem sẽ nhận thấy một chi tiết hơi khó hiểu: đôi khi trên đầu Moses trông rất lạ, như thể ông có một cặp sừng! Tại sao lại như vậy?

'Moses' by Michelangelo JBU140.jpg
Tượng Moses của Michelangelo trong nhà thờ San Pietro ở Vincoli, Rome. (Michelangelo/Wikimedia Commons/CC BY 3.0)

Hóa ra những ghi chép trong Kinh Thánh khá là mơ hồ. Theo Kinh Cựu Ước, sau cuộc gặp gỡ với Thiên Chúa Giê-hô-va tại Núi Sinai, trên người Moses đã phát sinh một số thay đổi kỳ lạ.

Thay đổi đó là gì? Trong các bản dịch khác nhau từ Kinh Thánh tiếng Hebrew (tiếng Do Thái) có chút bất nhất: một số bản dịch mô tả nhà tiên tri “tỏa sáng", trong khi những người khác lại dịch là "có sừng". Bức tượng Moses của Michelangelo được tạo dựng dựa theo bản dịch thứ hai là "có sừng".

Moses041.jpg
Tranh vẽ Moses năm 1638 của họa sĩ Tây Ban Nha José de Ribera. (Phạm vi công cộng)

Tại sao lại có sự sai khác này? Văn bản tiếng Do Thái cổ vốn rất khó dịch. Từ “qaran” trong tiếng Do Thái có hai nghĩa, vừa mang nghĩa "tỏa sáng" vừa mang nghĩa "có sừng". Trong bản Kinh Thánh tiếng La-tinh, dịch giả Thánh Jerome đã quyết định chọn dùng từ "sừng", do đó về sau xuất hiện hình ảnh nhà tiên tri Moses mang sừng. Về việc bản dịch này có phù hợp hay không, chưa chắc nó đã sai.

Vì trên thực tế, trong nghệ thuật Cận Đông cổ đại, sừng vừa là biểu tượng của sức mạnh vừa mang thuộc tính Thần Thánh. Có lẽ tác giả muốn nhấn mạnh mối liên hệ mật thiết giữa nhà tiên tri và Thiên Chúa. Qua nhiều thế kỷ, người ta cuối cùng đã chấp nhận các bản dịch như "tỏa sáng", "hào quang chiếu rọi tứ phía"... Đó là lý do tại sao chúng ta thấy trong rất nhiều tác phẩm hội họa, phần đầu của Moses thường có hai chùm ánh sáng, đồng thời trông cũng giống như cặp sừng!

Theo Chu Dung – The Epoch Times

Nam Phương biên dịch



BÀI CHỌN LỌC

Trên đầu Thánh nhân mọc sừng?