Trước khi có phim ảnh, con người thưởng thức những bức tranh động

Giúp NTDVN sửa lỗi

Triển lãm của bảo tàng Rijks, những bức tranh cỡ lớn XXL và cực đại.

Sáu cuộn giấy dán tường phong cách kỳ lạ, sôi động có tổng chiều dài 60m từng khiến những người châu Âu thế kỷ 19 kinh ngạc, nhưng đó không chỉ là giấy dán tường. Khi những người phụ trách Bảo tàng Rijks bắt đầu tìm kiếm bộ sưu tập các tác phẩm lớn trên giấy cho triển lãm “XXL Paper — Big, Bigger, Biggest!” (tạm dịch: Những bức tranh cỡ lớn XXL và cực đại) của bảo tàng, họ phát hiện ra rằng sáu cuộn đó là một phần của một tác phẩm gồm những hình ảnh động, có tựa đề “Reuzen-Cyclorama” (bức màn sân khấu lớn).

Trước khi có phim, mọi người trả tiền để xem những bức tranh toàn cảnh (được gọi là bức màn sân khấu ở một số nơi trên thế giới). Một khung gỗ giữ cuộn tranh dài được quấn giữa hai cọc gỗ, cho phép các cảnh được hiển lộ ra một cách từ từ trong khung hình. Các lỗ nhỏ ở đầu tờ giấy cho thấy bức tranh của bảo tàng từng được treo trên khung gỗ như thế nào. Mặc dù bức tranh của Bảo tàng Rijks rất lớn, nhưng đó chỉ là một mảnh nhỏ của bức tranh dài gần một dặm.

Rijks Museum
Những người bảo tồn tại Bảo tàng Rijks chuẩn bị một phần của “Reuzen-Cyclorama” cho triển lãm “XXL Paper — Big, Bigger, Biggest!” (tạm dịch: Những bức tranh cỡ lớn XXL và cực đại). (Ảnh: Bibi Veth / Rijksmuseum)

Ý tưởng của tranh “cyclorama” đến từ nhà hát, nơi những tấm phông nền lớn được vẽ theo chiều dọc hoặc chiều ngang đặt làm bối cảnh trên sân khấu.

Trong số ít những tranh màn có tính chuyển động còn tồn tại đến ngày nay, phần lớn là ở Mỹ. (Bạn có thể tìm thấy chúng trên trang web International Panorama Council (tạm dịch: Hội đồng Toàn cảnh Quốc tế.) Các chủ đề của tranh màn khác nhau, từ các chuyến tham quan địa lý đến các vùng đất nước ngoài, đến các chủ đề lịch sử về các trận chiến vĩ đại hoặc các sự kiện làm thay đổi thế giới, đến các chủ đề tôn giáo như cảnh trong cuộc đời của Chúa.

Khám phá sự chuyển động

Trong bài viết “From Wallpaper to Moving Panorama: The Discovery of Fragments of the Cyclorama Reichardt” (tạm dịch: Từ hình nền đến toàn cảnh: Khám phá các phân cảnh của Cyclorama Reichardt), trong tạp chí được bình duyệt “Bản tin Bảo tàng Rijks”, các chuyên gia mô tả cách họ bảo quản bức tranh và cách họ tìm hiểu thêm về lịch sử của nó.

Trong bài viết, có sự phân biệt giữa tranh toàn cảnh và tranh chuyển động. Trước đây cần phải chính xác về mặt lịch sử và địa lý, và thường được tạo ra dưới sự hướng dẫn của một họa sĩ được đào tạo bài bản. Trong khi những tranh màn chuyển động có thể rất đẹp và thường được tạo ra bởi những người thợ thủ công và họa sĩ sân khấu.

Cũng giống như trần nhà hoặc phông nền sân khấu được trang trí, khán giả của tranh màn không bao giờ nhìn thấy những bức tranh chuyển động ở gần. Ngược với các chi tiết chính xác trong bức tranh toàn cảnh tĩnh, tranh màn chuyển động không cần phải đạt đến sự hoàn hảo, mục đích của nó là mang đến cho khán giả cảm giác như đang ở trên một chiếc thuyền, một chiếc xe lửa hoặc một chiếc xe ngựa, và cho phép họ thưởng thức những cảnh quan đã qua.

Tranh màn chuyển động đã đưa khán giả vào một cuộc hành trình qua các khung cảnh (đôi khi là tưởng tượng) mà họ có thể chưa bao giờ có cơ hội đến thăm. Một người kể chuyện hoặc một cuốn sách hướng dẫn thường đi kèm với chương trình, cũng như âm nhạc và đôi khi là những nghệ sĩ giải trí khác như ảo thuật gia và người có tài nói tiếng bụng.

Có lẽ khó hiểu, nhưng những tòa nhà tròn từng trưng bày những bức tranh toàn cảnh tĩnh cũng được gọi là cycloramas. Nhiều tòa nhà trong số này mọc lên khắp châu Mỹ và châu Âu, và một số vẫn còn tồn tại.

Nhà xuất bản người Đức Ferdinand Reichardt đã ủy thác cho ba họa sĩ ở thủ đô Berlin- họa sĩ Heinrich Heyl và anh em họa sĩ trang trí Borgmann - vẽ cho ông ấy bức tranh màn chuyển động về cảnh quan vùng Tyrol (nay là một phần của miền bắc nước Ý và miền bắc nước Áo), vùng Styria ở đông nam Áo, sau đó là Thụy Sĩ và Ý.

Rijks Museum
Một phần của bức tranh “Reuzen-Cyclorama”, được vẽ khoảng năm 1853, được cho là của anh em họa sĩ Borgmann và họa sĩ Heinrich Hey, kích thước: 15.4m*22.2m. Việc bảo tồn tranh được thực hiện bởi quỹ của ngân hàng ten Cate & Cie/ quỹ Rijksmuseum. (Phạm vi công cộng)

Vào thế kỷ 19, đi bộ đường dài và các chuyến du lịch quanh Châu Âu là những trò tiêu khiển phổ biến. Các quảng cáo cho rằng tranh màn chuyển động là một cách rẻ và an toàn để "đi du lịch" và "đi bộ đường dài mà không có rủi ro bị rơi khỏi núi hoặc bị chôn vùi dưới tuyết", như một quảng cáo đã viết.

“Reuzen-Cyclorama” đưa khán giả tham quan qua 500 dặm phong cảnh được cô đọng trong khung cảnh vẽ tay dài gần một dặm. Bảo tàng Rijks chỉ giữ bức tranh dài gần 58m. “Reuzen-Cyclorama” của Reichardt đã đi lưu diễn khắp Hà Lan, Antwerp ở Bỉ và London, nơi ngay cả Nữ hoàng Victoria cũng đã ngắm nhìn nó.

Các chuyên gia cho rằng hầu hết các tranh màn đều hư hỏng, xuống cấp theo thời gian kể từ chuyến lưu diễn rộng rãi. Họ tin rằng các phần của bức tranh có chứa các địa danh có thể nhận dạng được, chẳng hạn như Lucerne ở Thụy Sĩ, Milan và Hồ Como ở Ý, có thể đã được tái sử dụng lại hoặc cất giữ để bảo tồn. Những phần bị thiếu có thể được cuộn lại trong kho lưu trữ ở đâu đó, có thể là hình nền và chờ được khám phá lại một lần nữa dưới dạng những bức tranh chuyển động.

Du khách có thể tự mình tham quan bức tranh với chiều dài khoảng 22m trong một căn phòng được thiết kế đặc biệt ở triển lãm “XXL Paper—Big, Bigger, Biggest!” của bảo tàng Rijks. Tranh phong cảnh là một trong những tác phẩm trên giấy siêu lớn của bảo tàng được trưng bày, nhiều tác phẩm chưa từng được trưng bày trước đây.

Các tác phẩm trên giấy cỡ lớn của triển lãm đã được sản xuất từ khoảng năm 1500 cho đến ngày nay, và bao gồm nhiều các tác phẩm phong phú, thú vị từ phim hoạt hình hoặc cửa sổ kính màu (một phương pháp vẫn được sử dụng trong thiết kế cửa sổ kính màu ngày nay), đến bàn thờ bằng giấy khổng lồ.

Rijks Museum
Chi tiết của bức tranh “One Hundred Children” (tạm dịch: Một trăm đứa trẻ), được vẽ vào năm 1700 - 1799, của Xu Yanghong. Tranh mực trên giấy, kích thước: 0.31m*6.8m. Được mua với sự hỗ trợ của Rituals. Bảo tàng Rijks, Amsterdam. (Phạm vi công cộng)
Rijks Museum
Bức tranh “One Hundred Children” (tạm dịch: Một trăm đứa trẻ), được vẽ vào năm 1700 - 1799, của Xu Yanghong. Tranh treo cuộn, mực trên giấy. Kích thước: 0.3m*5.2m. Được mua với sự hỗ trợ của Rituals. Bảo tàng Rijks, Amsterdam. (Phạm vi công cộng)

Trong số các điểm nổi bật của triển lãm là một bức tranh khắc gỗ (khoảng năm 1535) của Robert Peril, cao gần 7m, về cây gia phả của Hoàng đế Charles V; và bức tranh cuộn từ thế kỷ 18 có tên “Một trăm đứa trẻ” của Xu Yanghong. Bức tranh có 12 cảnh trẻ em đang chơi trong một khu vườn Trung Quốc. Các hoạt động của trẻ em thể hiện bốn hoạt động tao nhã của một quý ông là âm nhạc, hội họa, thư pháp và cờ vây. Người xem sẽ cuộn từng cảnh một để thưởng thức chúng theo tốc độ của riêng họ.

Du Du
Theo The Epoch Times



BÀI CHỌN LỌC

Trước khi có phim ảnh, con người thưởng thức những bức tranh động