11.300 lao động của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng vì không có thu nhập. Các lao động hệ tuần đường, tuần cầu, tuần hầm, gác chắn đường ngang có nguy cơ cao sẽ bỏ việc. Ông Vũ Anh Minh – Chủ tịch VNR cho hay, vấn đề này đã đẩy doanh nghiệp đến bước đường cùng, khó có thể trụ vững đến hết tháng 4/2021.
Ngày 14/4, lãnh đạo Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) cho biết Tổng công ty đã có kiến nghị khẩn đến Thủ tướng về những vướng mắc liên quan đến kinh phí bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia.
Theo dự toán hàng năm, phần vốn ngân sách dành cho bảo trì đường sắt được giao cho VNR để chi trả cho các đơn vị hạ tầng, trả lương cho hơn 11.300 lao động, đến cuối năm sẽ quyết toán. Năm 2019, ngân sách đã chi trả khoảng 2.500 tỉ đồng cho nhân lực bảo trì đường sắt. Năm 2020 là 2.800 tỉ đồng.
Tuy nhiên, 4 tháng qua, số tiền này vẫn chưa được giao xuống cho VNR. Sự chậm trễ này khiến cho 20 công ty con của VNR làm nhiệm vụ bảo trì hệ thống kết cấu hạ tầng đường sắt hiện đang nợ lương công nhân nhiều tháng, cũng như chưa có kinh phí mua vật tư duy tu, bảo trì. Người lao động chỉ được tạm ứng một phần lương để duy trì cuộc sống.
Nguyên nhân là do sự thay đổi trong cơ chế giao vốn bảo trì hạ tầng đường sắt của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT). Theo Đề án quản lý, sử dụng tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia được Bộ GTVT trình Thủ tướng Chính phủ, vốn bảo trì hạ tầng được Bộ GTVT giao cho Cục Đường sắt rồi mới giao về VNR, thay vì giao trực tiếp cho VNR như trước đây.
Một trong những lý do dẫn đến sự thay đổi này là do VNR đã chuyển về Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước, không còn trực thuộc Bộ GTVT nên Bộ không tiếp tục giao vốn cho đơn vị ngoài ngành.
Lãnh đạo VNR cho hay, quy trình này sẽ tạo ra nhiều cấp trung gian với nhiều thủ tục hành chính trong việc quản lý, bảo trì, khai thác tài sản; đặc biệt là việc gia tăng cấp phép, phê duyệt đề án con (giấy phép con).
Cũng theo VNR, Cục Đường sắt hiện chỉ có hơn 100 nhân lực, nếu giao vốn về Cục Đường sắt rồi mới phân bổ về VNR sẽ làm chậm trễ, ách tắc việc bảo trì.
Ông Vũ Anh Minh – Chủ tịch VNR nói: “Đề xuất giao thêm cấp trung gian là Cục Đường sắt sẽ phá vỡ tính thống nhất giữa các hoạt động quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt với công tác đảm bảo an toàn chạy tàu, làm đình trệ hoạt động vận tải đường sắt, triệt tiêu vận tải đường sắt”.
Do đó, lãnh đạo VNR kiến nghị Chính phủ giao thẳng vốn cho Tổng công ty như các năm trước đây để doanh nghiệp điều hành tập trung, tránh cấp trung gian.
Liên quan đến đề án của Bộ GTVT, Bộ Tư pháp cho rằng đại diện tất cả các bộ ngành (trừ Bộ GTVT) đều thống nhất ý kiến lựa chọn phương án giao cho VNR quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt đến năm 2030, để tạo khoảng thời gian hợp lý nhằm thiết lập và thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh hiệu quả. Bộ Tư pháp cũng cho rằng phương án để Bộ GTVT giao dự toán cho VNR như trước đây không trái quy định và giúp giảm các khâu trung gian không cần thiết.
Tuy vậy, Bộ GTVT vẫn bảo lưu quan điểm về việc giao dự toán cho Cục Đường sắt phân bổ lại cho VNR trong báo cáo mới nhất trình Thủ tướng Chính phủ.
Được biết, đây không phải là lần đầu tiên VNR “kêu cứu” vì vướng mắc chậm được phân bổ vốn bảo trì hạ tầng. Trước đó, vào tháng 2/2020, doanh nghiệp này cũng không có tiền chi trả cho các bộ phận quản lý hạ tầng và nợ lương hơn 11.300 công nhân trong nhiều tháng, dẫn đến nguy cơ phải dừng chạy tàu. Nguyên nhân cũng là do Bộ GTVT không giao thẳng vốn bảo trì cho VNR như trước đây mà lại giao trung gian cho Cục Đường sắt.
Sau đó, phương án được đưa ra tạm thời là Cục Đường sắt (thuộc Bộ GTVT) đã ký hợp đồng trực tiếp với các doanh nghiệp thuộc VNR để giao vốn duy tu sửa chữa. Tuy nhiên, đến năm nay, phương án giao vốn như thế nào vẫn chưa được tháo gỡ.
Hiện 3.143km đường sắt cả nước do VNR quản lý và chịu trách nhiệm duy tu, bảo trì. Với những vướng mắc trong cơ chế giao vốn do Bộ GTVT đề xuất chưa được giải quyết, đời sống của người lao động ngành đường sắt đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Đức Lâm
