Sở GTVT Hà Nội cùng đơn vị tư vấn vừa xây dựng xong phương án thiết lập 87 trạm thu phí phương tiện vào nội đô. Thời gian thu phí từ 5h – 21 hàng ngày. Có thể áp dụng từ năm 2025.
Với mục tiêu giảm xe ô tô đi vào nội đô nhằm giải quyết ùn tắc, ô nhiễm môi trường, Sở GTVT TP. Hà Nội cùng với đơn vị tư vấn vừa xây dựng xong phương án thiết lập 87 trạm thu phí phương tiện vào nội đô.
Theo đơn vị tư vấn, hiện, phương tiện tham gia giao thông tại TP. Hà Nội đã tăng lên 6,4 triệu phương tiện, trong đó có 0,6 triệu xe ô tô và 5,6 triệu xe máy.
Trước đó, đề án quản lý xe cá nhân với tầm nhìn đến năm 2030 đã được HĐND TP. Hà Nội thông qua vào tháng 7/2017. Theo đề án, đến năm 2030, TP. Hà Nội sẽ dừng hoạt động xe máy tại các quận nội thành, nhưng do số lượng ô tô hiện nay đang tăng cao hơn cả xe máy (mỗi năm thêm 10,2%) nên việc đưa ra phương án thu phí vào nội đô để giảm lượng ô tô trong khu vực trung tâm là cần thiết.
Sở GTVT TP. Hà Nội đã giao cho đơn vị tư vấn xây dựng đề án thành phần có tên: “Đề án thu phí phương tiện vào một số khu vực trên địa bàn thành phố có nguy cơ ùn tắc và ô nhiễm môi trường để hạn chế xe cơ giới đi vào”. Hiện, đơn vị tư vấn đã có báo cáo kết quả xây dựng đề án với Sở GTVT.
Nội dung quan trọng nhất của đề án là khảo sát, lên phương án lập các trạm thu phí xe ô tô vào nội đô.
Theo đó, về các loại xe chịu phí vào nội đô, đơn vị tư vấn cho rằng:
- Ô tô con cá nhân là đối tượng chính chịu phí nhằm hạn chế phương tiện cá nhân, thay đổi hành vi lựa chọn phương tiện khi đi lại để hạn chế ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường trong khu vực thu phí;
- Taxi áp dụng phương án thu phí theo quan điểm ưu tiên với phương thức vận tải công cộng;
- Xe tải đang được hoạt động hạn chế trong nội đô sẽ không chịu phí hoặc mức phí thấp;
- Xe khách thương mại áp dụng mức phí thấp hơn xe cá nhân;
- Có chính sách miễn giảm phí với ô tô của người dân, tổ chức trong khu vực thu phí.
Về khu vực thu phí, sau một thời gian thực tế, tính toán và làm việc với các sở, ngành, đơn vị có trách nhiệm, đơn vị tư vấn đã đưa ra 87 vị trí để lập các trạm thu phí xe vào nội đô.
Đa số các vị trí đưa ra để lập trạm thu phí nằm ở khu vực cửa ngõ vào trung tâm thành phố. Ranh giới để xác định giữa khu vực nội đô và ngoại thành là đường vành đai 3 đã được khép kín, bao gồm các tuyến đường, cầu đã được cơ quan tư vấn lên danh sách: Vành đai 3 (dưới thấp) - cầu Thanh Trì - Pháp Vân - Mai Dịch - Phạm Văn Đồng - Tây Hồ Tây - Võ Chí Công - cầu Nhật Tân - Hoàng Sa - Trường Sa - Lý Sơn - Nguyễn Văn Linh - Vành đai 3.
Trên cơ sở tuyến đường khép kín khu vực nội đô đã được xác định, đơn vị tư vấn đưa ra phương án thiết lập tổng cộng 87 trạm thu phí phương tiện từ bên ngoài vào nội thành. Trong đó có các vị trí như: nút giao Nguyễn Trãi - Khuất Duy Tiến, nút giao Big C Thăng Long, Lê Văn Lương, Xuân Thủy, Giải Phóng, Cổ Linh - cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Hoàng Quốc Việt, Võ Chí Công, cầu Đông Trù, cầu Chương Dương, cầu Thanh Trì…
Thời gian đề xuất thu phí xe vào nội thành là ban ngày, từ 5h đến 21h, trong đó có phân biệt mức phí giữa giờ cao điểm và giờ thấp điểm.
Theo đơn vị tư vấn xây dựng đề án, giải pháp thu phí xe cá nhân vào nội đô nhằm mục đích hạn chế phương tiện giao thông đi vào một số khu vực có nguy cơ ùn tắc giao thông. Giải pháp này được nhiều nước trên thế giới, trong khu vực áp dụng có hiệu quả, nhưng ở Việt Nam vẫn là một vấn đề mới.
Phương án thu phí xe vào khu vực nội đô dự kiến được thực hiện theo 3 giai đoạn:
- Từ năm 2021 – 2025: nghiên cứu, hoàn thiện đề án và các điều kiện tổ chức thu phí.
- Từ năm 2025 – 2030: xây dựng dự án và thí điểm thu phí tại một số vị trí, sau đó có tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm.
- Từ năm 2030: xây dựng dự án và bổ sung các điểm thu phí theo danh sách để dần khép kín vành đai thu phí theo mục tiêu của đề án.
Đề án thu phí phương tiện vào khu vực nội đô đã nhận được nhiều đánh giá trong những năm qua.
Theo TS Nguyễn Hữu Đức – chuyên gia tư vấn cao cấp về quy hoạch giao thông của JICA (Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản), "cần phải lưu ý rằng Hà Nội ùn tắc đâu phải lỗi của người dân mà có cả lỗi của đơn vị quy hoạch, quản lý. Cụ thể, ở Hà Nội có nhiều đoạn đường hẹp phải gồng gánh tới hàng chục tòa nhà chung cư, tắc đường là chuyện hiển nhiên. Một bài toán khó, cần có lời giải nữa là sẽ thu phí ra sao, thu phí bằng cách nào... để bảo đảm công bằng cho người dân?".
Chuyên gia giao thông Bùi Danh Liên - Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải - cho rằng, việc thu phí nội đô để giảm ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường thủ đô là cần thiết trong bối cảnh ùn tắc khu vực nội đô ngày càng trầm trọng.
Tuy nhiên, để thực hiện được, Hà Nội cũng như cả nước cần sớm áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý điều hành giao thông; phương tiện ra vào nội đô đều được giám sát bằng hệ thống camera và thu phí tự động để tránh gây ùn tắc tại các trạm thu phí.
Đặc biệt, Hà Nội phải dành quỹ đất làm các bãi đỗ xe tại các tuyến đường vành đai, cũng như bố trí mạng lưới giao thông công cộng thuận tiện để phục vụ người dân ngoại thành, ngoại tỉnh khi vào nội đô có thể gửi xe, đi lại thuận tiện bằng giao thông công cộng.
Mạnh Hùng
