Sáng 8/12, Sở GTVT phối hợp với Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy và Viện KHCN Giao thông tổ chức hội nghị phản biện dự thảo đề án "Thí điểm kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành trên địa bàn TP. HCM", trong đó có đề xuất mức thu phí kiểm định 50.000đồng/xe/năm kể từ năm 2022-2023.
Về chi phí thực hiện đề án, Sở GTVT TP. HCM cho biết, tổng chi phí dự kiến là 553 tỷ đồng với lộ trình chia làm 4 giai đoạn cụ thể như sau:
Giai đoạn chuẩn bị (năm 2021): Xây dựng và ban hành chính sách, quy định, sẽ đầu tư 88 trạm kiểm định khí thải.
Giai đoạn thử nghiệm (2022-2023): Duy trì 88 trạm kiểm định, hoàn thiện chính sách, kiểm tra toàn bộ xe đang lưu hành để xây dựng CSDL và thu phí 50.000 đồng/xe/năm đối với các xe máy sử dụng từ 5 năm trở lên. Xem xét miễn phí kiểm định cho người nghèo, cận nghèo...
Giai đoạn thực thi một phần (2024-2025): Đầu tư thêm 78 trạm kiểm định, nâng mức tiêu chuẩn, mở rộng phạm vi, giám sát nghiêm khu vực quận 1, 3, 5, 10...
Giai đoạn thực thi toàn phần (từ 2026 trở đi): Nâng mức tiêu chuẩn khí thải, thực hiện kiểm soát khí thải đối với tất cả các xe gắn máy tại 13 quận trung tâm.
Lộ trình thực hiện kiểm định theo 4 giai đoạn trên được thực hiện bởi nhóm nghiên cứu do Th.S Đinh Trọng Khang, Phó giám đốc Viện chuyên ngành môi trường Viện KHCN GTVT phụ trách thí điểm, kiểm tra khí thải cho 10.682 xe máy, khảo sát 7.216 người dân, đồng thời lấy ý kiến của các Sở ngành, chuyên gia.
Tại hội nghị, nhiều chuyên gia, đại diện các quận/huyện cho rằng, đề án xây dựng là phù hợp, giúp bảo vệ môi trường, nhưng cũng cho rằng đề án còn nhiều điểm cần xem xét, nghiên cứu kỹ càng hơn.
PGS.TS Phạm Xuân Mai nhận định, mẫu thí điểm vừa qua còn quá ít. Để tăng tính tin cậy cho đề án, đề nghị đơn vị nghiên cứu cần nghiên cứu trên ít nhất từ 5-10%/tổng 7 triệu xe máy đang lưu hành ở TP. Nói về giải pháp, lộ trình đề án đưa ra vẫn quá dài hơi và tốn kém.
Luật sư Trương Thị Hòa, Đoàn Luật sư TP. HCM cho rằng, độ thuyết phục của đề án chưa cao vì xe gắn máy rất nhiều trong khi những mẫu kiểm định chỉ có khoảng 10.000 là quá thấp; việc đào tạo các chuyên gia kiểm định cũng cần phải được tính toán kỹ. Do đó, đề án cần được nghiên cứu, bổ sung thêm nhiều nội dung.
Theo Luật sư Hòa, đề án này đòi hỏi sự đầu tư về tài chính, thời gian rất nhiều vì trong việc kiểm định cần rất nhiều thời gian, ở đề án chưa nêu được mục tiêu, lợi ích và có tác động như thế nào khi thực hiện đề án đối với môi trường, đem lại lợi ích cho người dân.
Luật sư Hoà kiến nghị, cần làm rõ cơ sở pháp lý, chính sách đối với người nghèo mà xe máy là phương tiện mưu sinh.
Trước những góp ý, thảo luận trên, ông Bùi Hoà An, Phó Giám đốc Sở GTVT TP. HCM thừa nhận, số liệu nghiên cứu ít, việc đếm phương tiện tỉnh và thành phố trên đề án có sự khập khiễng. Số liệu này sẽ được bổ sung và chỉnh sửa.
