Vào mùa thu năm ngoái, Tổng Bí thư Tập Cận Bình, lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), đã đưa ra lời kêu gọi phụ nữ Trung Quốc sinh con, nhằm "bắt đầu một xu hướng gia đình mới" tại quốc gia này.
Tuy nhiên, ĐCSTQ đang gặp nhiều khó khăn trong việc thuyết phục người dân thực hiện nghĩa vụ gia tăng dân số.
Thứ nhất, sinh con vốn là một trong những niềm vui lớn lao nhất của cuộc sống. Tuy nhiên, chính sách một con trước đây của ĐCSTQ đã phần nào làm giảm đi ý nghĩa thiêng liêng của việc sinh nở, trừ phi người dân Trung Quốc đã lãng quên điều đó.
Thứ hai, Trung Quốc hiện có khoảng 1,4 tỷ dân, chỉ xếp sau Ấn Độ. Điều trớ trêu nằm ở chỗ, dân số Trung Quốc có thể giảm xuống một nửa trong tương lai gần. Thống kê đáng buồn này cũng là một hậu quả của chính sách dân số do ĐCSTQ đề ra.
Tuy chính sách một con được khởi xướng từ năm 1979 đã chính thức chấm dứt vào năm 2015, nhưng vẫn còn hệ quả từ những tổn hại về nhân khẩu và văn hóa. Hai thế hệ đã phải gánh chịu những ca triệt sản cưỡng ép do nhà nước thực hiện, trẻ em bị bỏ rơi và những hành vi phi nhân đạo khác dưới bàn tay của ĐCSTQ.
Vào những năm 1990 trở về sau, khi người dân Trung Quốc được hưởng mức sống cao hơn, thì tư tưởng sinh nhiều con, thậm chí là có con, đã bão hòa trong xã hội. Suy nghĩ phổ biến lúc bấy giờ là “Tại sao phải sinh con đẻ cái khi anh có thể sở hữu một chiếc BMW?”.
Số ca tử vong vượt số ca sinh lần đầu tiên kể từ Nạn đói lớn
Bên cạnh thách thức về suy giảm dân số, cần lưu ý rằng ĐCSTQ cũng phải chịu trách nhiệm về tình trạng già hóa dân số nhanh chóng và gánh nặng xã hội gia tăng do người cao tuổi gây ra.
Hiện tại, Trung Quốc đang dẫn đầu thế giới về quy mô dân số cao tuổi với hơn 254 triệu người trên 60 tuổi vào năm 2019. Dự kiến đến năm 2035, con số này sẽ tăng lên hơn 400 triệu, chiếm 30% tổng dân số. Điều này đồng nghĩa với việc sẽ có 400 triệu người cao tuổi cần được chăm sóc y tế và các dịch vụ xã hội tốn kém khác.
Để chi trả cho các khoản chi phí này, ĐCSTQ sẽ phải phụ thuộc vào nguồn thuế từ lực lượng lao động. Tuy nhiên, dự báo cho thấy lực lượng lao động trong tương lai chỉ bằng gần một nửa so với hiện tại.
Tỷ lệ sinh thấp là một nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Năm 2021, chỉ có 12 triệu trẻ em được sinh ra tại Trung Quốc, giảm mạnh so với mức 18 triệu trẻ em trong năm 2016. Đây là lần đầu tiên kể từ năm 1961, số ca tử vong vượt số ca sinh ở Trung Quốc. Chỉ trong một năm, dân số Trung Quốc đã giảm 850.000 người; đến năm 2100, dân số nước này có thể chỉ còn bằng một phần ba so với hiện tại.
Giới trẻ không mặn mà với việc sinh con
Thực trạng đáng báo động là nhiều thanh niên Trung Quốc hiện nay không còn mặn mà với việc sinh con. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do ảnh hưởng từ chính sách điều hành đất nước của ĐCSTQ trong quá khứ và hiện tại.
Kể từ khi nắm quyền vào năm 1949, chính sách của ĐCSTQ đã vô tình hạ thấp giá trị của việc mang thai, trẻ sơ sinh và mô hình gia đình. Thậm chí, những người lựa chọn sinh con còn phải chịu sự trừng phạt. Trong thời kỳ Cách mạng Văn hóa và nhiều thập kỷ sau đó, những giá trị truyền thống bị chế giễu và gạt ra ngoài lề trên phạm vi toàn quốc.
Về sau, khi Trung Quốc phát triển mạnh mẽ với sự hội nhập sâu rộng về tài chính và công nghệ phương Tây, tỷ lệ sinh sản đã có sự sụt giảm đáng kể.
Hai yếu tố này tưởng chừng mang lại lợi ích cho Trung Quốc trong một hoặc hai thập kỷ, nhưng thực chất chỉ là tiền đề cho sự suy thoái dân số mà quốc gia này đang phải đối mặt hiện nay và trong tương lai gần.
Xu hướng này càng trở nên trầm trọng hơn bởi áp lực từ sự suy thoái kinh tế mà Trung Quốc đang trải qua. Đây cũng là một xu hướng chắc chắn sẽ tiếp tục xấu đi trong thời gian tới.
Hậu quả của chính sách dân số và những khó khăn kinh tế khiến cho thế hệ trẻ Trung Quốc, ngay cả những người mong muốn có con, cũng phải trì hoãn việc sinh nở. Họ không đủ khả năng trang trải chi phí nuôi dạy con cái và chăm sóc cha mẹ già yếu đồng thời. Đây là một xu hướng xã hội khó có thể thay đổi nhanh chóng. Thế hệ trẻ Trung Quốc ngày nay không còn niềm tin vào Tổng Bí thư Tập Cận Bình, ĐCSTQ và cả tương lai của chính họ. Uy tín của ĐCSTQ đang ở mức thấp.
Một thế hệ "cuối cùng" vỡ mộng
Trên thực tế, tâm trạng chung của xã hội Trung Quốc hiện nay được thể hiện qua một bài đăng trên mạng xã hội với nội dung: "Tại quốc gia này, yêu thương con mình là ngay từ đầu đừng bao giờ để nó được sinh ra".
Theo The Guardian dẫn lời năm 2021, một phụ nữ Trung Quốc 26 tuổi tên Kongkong, có công việc tốt trong lĩnh vực nghiên cứu, chia sẻ: "Nuôi dạy con cái một cuộc sống tử tế quá đắt đỏ. Kiến thức ở trường học lại mang tính tuyên truyền, nên tôi muốn cho con theo học trường quốc tế hoặc ra nước ngoài. Nhưng tôi không đủ khả năng chi trả". Kongkong, đại diện cho tâm lý "thế hệ trước" phổ biến trong giới trẻ Trung Quốc, đã tuyên bố không sinh con.
Phản ứng của ĐCSTQ trước vấn đề này có thể được mô tả là hài hước, giễu cợt và thậm chí là kỳ quặc.
Xét về khía cạnh hài hước, ông Tập Cận Bình đang trở thành người cổ vũ cho sự bùng nổ sinh con thế kỷ 21. Ông hứa hẹn những đám cưới xa hoa cho những phụ nữ kết hôn, ca ngợi các giá trị gia đình, sinh con và những ảnh hưởng tích cực đến xã hội - những điều mà trước đây ĐCSTQ từng lên án và trừng phạt. Có vẻ như ông Tập đang hy vọng tái tạo lại một Trung Quốc "trống rỗng" do chính ông và Đảng tạo ra dưới dạng "Nhà nước bảo mẫu 2.0".
Tuy nhiên, đây có vẻ là một mục tiêu khó khăn và thiếu thực tế. Tâm lý "thế hệ trước" là một rào cản lớn đối với việc gia tăng tỷ lệ sinh. Giới trẻ Trung Quốc ngày nay phải đối mặt với nhiều áp lực, bao gồm chi phí sinh hoạt cao, áp lực công việc và thay đổi quan niệm xã hội.
Tuy nhiên, mọi chuyện đã quá muộn màng. "Trung Quốc của Mao Trạch Đông" đang bước vào giai đoạn suy tàn do các chính sách sai lầm, tương tự như tình trạng của nhiều quốc gia phương Tây. Chỉ có điều, trường hợp của Trung Quốc mang tính bi kịch hơn.
Nhà nước độc đảng đã đánh mất hoàn toàn ảnh hưởng văn hóa và tính chính đáng (mặc dù kiểm soát toàn bộ hệ thống truyền thông trong nước) và buộc phải thay thế bằng những biện pháp cưỡng ép và kiểm soát mang tính hoài nghi hơn, vốn là sở trường của Đảng.
Những biện pháp này có thể vượt ra ngoài phạm vi giám sát chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ, thậm chí có thể dẫn đến các hình thức cưỡng ép khác, điều này chỉ khiến thế hệ trẻ thêm xa lánh chính quyền và củng cố niềm tin vốn có của họ: ĐCSTQ căm ghét nhân dân.
Nhà máy nhân bản vô tính của Trung Quốc
Liệu cưỡng ép sinh sản có hiệu quả?
Liệu điểm tín dụng xã hội có được điều chỉnh dựa trên việc phụ nữ trẻ có mang thai hay không?
Có lẽ là có, nhưng hiệu quả sẽ không kịp. Đây chính là lý do khiến một số đồn đoán cho rằng ĐCSTQ đang cân nhắc tái thiết lập dân số Trung Quốc bằng cách “trồng người” trong phòng thí nghiệm.
"Sớm muộn gì, việc sinh sản sẽ trở thành một quá trình công nghiệp, đó là cách duy nhất để duy trì tỷ lệ sinh khỏe mạnh", Triệu Đại Thắng, thuộc Cục Tuyên truyền Cảnh sát Vũ trang Nhân dân, đã viết trên nền tảng X vào tháng 8 vừa qua.
Ông ta đăng kèm hình ảnh một bào thai bên trong một cỗ máy, đồng thời nhấn mạnh rằng "điều quan trọng là phải do nhà nước điều hành, đảm bảo sự bình đẳng tuyệt đối trong quy trình này".
Xét đến tiền lệ của việc nhà nước điều hành mọi thứ ở Trung Quốc, liệu người dân Trung Quốc có thực sự cần lo ngại về điều này?
Bài viết chỉ phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất định phản ánh quan điểm của NTD Việt Nam.
Theo The Epoch Times
Huyền Anh biên dịch
Ông James R. Gorrie là tác giả của cuốn sách "The China Crisis" (Nhà xuất bản Wiley, 2013) và thường xuyên chia sẻ bài viết trên blog cá nhân TheBananaRepublican.com. Hiện ông đang sinh sống tại Nam California, Mỹ.
